Kunst als onderwerp

HET VERHAAL 
Van de achterflap: "Een jonge schilder, in de mode vanwege zijn rake portretten, krijgt een opdracht die anders is dan alle voorgaande: schilder een gestorven jongen. ‘Je redt er een leven mee,’ zegt de steenrijke vader [Specht] van de jongen. De schilder weet dat hij zichzelf zal moeten overtreffen. Wie was de jongen? Waarom is hij dood? Waarom komt de vader het schilderij niet afhalen? Specht en zoon is een rijke roman over de wens iemand op de wereld te zetten."


Geen hoogstaande literatuur, maar wel een mooi boek. De eersteling van Audrey Niffenegger, een Amerikaanse.Het is in wezen een liefdesverhaal, over Henry (een bibliothecaris) en Clare (studente kunstgeschiedenis) die  veelvuldig van elkaar gescheiden worden zonder dat ze er iets aan kunnen doen. De manier waarop is wel erg apart: de man in kwestie is een tijdreiziger:  te pas en te onpas verdwijnt hij uit zijn huidige leven met achterlating van  een stapeltje kleren en verschijnt in zijn nakie op een ander tijdstip,  meestal in het verleden van de liefde van zijn leven. Hierdoor heeft Clare haar toekomstige man al ontmoet toen ze zes was, en  vele malen daarna. Maar als ze elkaar in hun echte leven ontmoeten, weet  Henry daar niets van, het moet voor hem nog gebeuren immers.


Antoni Libera is schrijver, vertaler en criticus. Hij woont en werkt in Warschau. "Madame" is zijn literaire debuut. En meteen een succes!

Madame speelt in Polen tijdens de grauwe communistische jaren zestig van de twintigste eeuw. Een intelligente, gevoelige en van kunst bezeten zeventienjarige jongen probeert zich op het gymnasium te onttrekken aan de middelmatigheid die er de dienst uitmaakt, maar zijn pogingen mislukken. Zijn leven verandert als de school een nieuwe directeur krijgt, een jonge vrouw, die ook docent Frans is.


Ik kende Siegfried Lenz alleen van een bundeltje fabels uit zijn  geboortestreek (So Zaertlich war Suleyken), en vond dat ik ook nog eens wat serieuzers van hem moest proberen. Het Duits leest niet echt makkelijk. Op een schaal van de vlotte en transparante Hesse naar de dichte Kafka ligt het toch meer aan de kant van Kafka. Het is een soort episodisch verhaal over de jongen Siggi, en de relatie tussen zijn vader en de schilder Max Nansen, een jeugdvriend. 

Vader is politieagent  in een dorpje aan het wad, tegen de Deense grens, en krijgt tijdens de oorlog de opdracht om een door de Nazi's uitgevaardig schilderverbod te handhaven. Hierdoor groeien de twee mannen steeds verder uit elkaar; de strijd werkt tot ver na de oorlog door en heeft een sterke invloed op de jongen die tussen de twee heen en weer geslingerd wordt.


Richard Arzt is als twaalfjarige getuige van de dood van zijn moeder. Zij was een Saraceense, en wordt in Wandlingen, Duitsland, aangeklaagd door een monnik die haar begeerde en afgewezen werd, aangeklaagd als heks.

Richard voelt zich hiervoor verantwoordelijk, omdat bij haar aanklacht spotprenten die hij had getekend van patiënten van zijn moeder (ze was kruidenvrouw) worden gezien als bewijs van haar hekserij. Ze wordt gruwelijk gemarteld en wordt uiteindelijk tot de brandstapel veroordeeld. Richard is getuige van haar dood. 

Hij was briljant leerling in een klooster, maar door de besluiteloosheid en willoosheid waarmee de monniken zich mee laten slepen door de bezoekende Dominicaner monnik, die Richard’s moeder op sadistische wijze martelt en om het leven brengt, raakt Richard totaal vervreemd van de kloosterwereld. 


In juli 2000 schreef een grrl:

Ik zal in ieder geval proberen om af en toe een leestip door te geven van  boeken die ik mooi vond. Een zo'n boek is Girl in hyacinth blue van Susan Vreeland. Het zijn een aantal verhalen waarbij een schilderij van Vermeer  het middelpunt is. Het eerste verhaal is in het heden gesitueerd waar een  leraar een prachtig schilderij in bezit heeft waarvan hij denkt dat het een  onbekende Vermeer is, maar het schilderij is in de Tweede Wereldoorlog door  zijn vader gestolen van een Joodse, gedeporteerde familie. In de volgende  verhalen maak je dan steeds kennis met vorige eigenaren van het schilderij  door de eeuwen heen tot aan het moment dat het doek wordt geschilderd. Het  laatste verhaal gaat dan over het meisje dat model heeft gestaan. De moeite waard vond ik.

Een andere grrl had er ook van genoten en schreef:


Een poging mijn leven weer eens te beteren. Ik lees nauwelijks, maar ik zal proberen toch iets te vertellen over de drie boeken die ik de afgelopen drie maanden las (geen paginabijhouderij voor mij).

In december las ik Dreaming in Cuban van de in Havana geboren Amerikaanse Cristina García. Het leuke was dat ik het in New York las en op weg daarheen op Schiphol in gesprek kwam met mensen die naar Havana gingen. En het boek speelt afwisselend in Cuba en in Brooklyn.

Het verhaal ga ik niet vertellen. Het Amerikaans vond ik af en toe best moeilijk trouwens, moeilijker in ieder geval dan ik had verwacht.


Wat een ellendig boek is De verzamelaar, van John Fowles. Een ijskoude douche na het prachtige boek dat ik ervoor las (Strangers, van Taichi Yamada). Terwijl ook dat boek me enigszins droevig achterliet. Maar het gaf zoveel meer: hoop, ontroering, plezier in de taal, spanning en.. een mooi verhaal.


Voor al diegenen die geïntereseerd zijn in de Cobra beweging is dit een interessant boek. Volgens de website van het Cobramuseum, maakte Claus deel uit van deze beweging. Ik citeer:


Een strijd tussen een geleerde en een fundamentalistische afdeling in de Rooms Katholieke kerk. Een strijd om het behoud van de wetenschap en de kunst in al haar vomen, daar gaat dit boek over. Als de monnik Savanarola meent dat waarheid en schoonheid slechts dienaren van het geloof mogen zijn en hij en zijn aanhangers de macht in handen dreigen te krijgen, dan neemt één man zijn maatregelen.

Francesco Colonna verzamelt in het diepste geheim één van de grootste collecties klassieke kunst en literatuur in de wereld van de Renaissance. En bouwt tegelijkertijd aan het web dat zijn geheim moet bewaren. Een geschreven labyrint, de Hypnerotomachia Poliphili (HP), waardoor men de weg zou moeten vinden die leidt naar de crypte waarin zich deze grootste kunstschat aller tijden bevindt. Een labyrint in de vorm van een liefdesverhaal waar men al in geen 500 wijs uit is kunnen worden.


Subscribe to Kunst als onderwerp