Raimond Gaita: Romulus, mijn vader

Vertaling Nico Groen

"Buitengewoon mooi. Een diepzinnige meditatie over liefde en dood, gekte en waarheid, veroordeling en medelijden" staat er op de cover van de roman "Romulus, mijn vader" van Raimond Gaita. Op de achterflap: "Alles wat Raimond Gaita schrijft getuigt van een warm hart en een verlichte geest" volgens Coetzee. Ook staat daar "Gaita is een naaste verwant van Coetzee: filosofische fictie die de lezer met vragen achterlaat. En net als Coetzee biedt Gaita geen pasklare morele of intellectuele antwoorden".

De auteur Gaita is in 1946 in Duitsland geboren en is hoogleraar filosofie in Engeland en Australie. Welja, niet echt een heel bijzonder levenspad zou een eerste reactie op de vorige zin kunnen zijn. Maar na het lezen van "Romulus, mijn vader" weet ik wel beter. Deze roman is een beschrijving van het leven van de vader van Gaita. Uit de toelichting wordt de suggestie gewekt dat het boek geheel autobiografisch is en dat slechts van enkele personages de namen om privacryredenen zijn veranderd. Het boek wordt verteld vanuit de positie van de zoon = de auteur Raimond Gaita. De vader, Romulus, ontvluchtte Joegoslavie op 13jarige leeftijd.

Romulus kon goed leren maar door omstandigheden was verder studeren geen optie en Romulus werd uiteindelijk een goed ambachtsman. Hij emigreert met zijn vrouw en zoon naar Australie in de hoop dat dat beter is voor de gezondheid van zijn vrouw Christine. Christine is erg labiel en heeft vele affaires met mannen. Hoewel Romulus en Christine nooit zullen scheiden brengt Christine meer tijd door met haar minaar Mistru waarvan ze ook nog 2x in verwachting raakt. Christine is geen goede moeder en verwaarloost haar kinderen. Raimond groeit op op het platteland van Australie eind jaren '40/begin jaren '50 van de vorige eeuw. De omstandigheden zijn werkelijk barbaars en geen omgeving voor een kind om op te groeien. Maar Romulus wil koste wat het kost Raimond bij zich houden en hem een goede opvoeding en scholing geven.Christine wordt gek en pleegt uiteindelijk zelfmoord, evenals haar minnaar Mistru. Ook Romulus wordt opgenomen in een inrichting na een teleurstellende liefdeservaring, maar herstelt daar zo goed en zo kwaad als het kan van en wordt weer redelijk gelukkig met Milka. So far de grove contouren van het verhaal, waar misschien nog wel wat meer over te vertellen is, maar daarvoor kun je het boek zelf gaan lezen.

Wat het boek zo sterk maakt is de tedere wijze waarop Gaita zijn vader portretteert met zijn zwakke en zijn sterke kanten zonder in softe beschrijvingen te vervallen. Romulus is een intelligente man, m.n. op emotioneel vlak, die graag verder had willen studeren maar uiteindelijk tevreden is met wat hij heeft. Hij zoekt de waarde van het leven in de vriendschappen en de relaties die hij aangaat. Dat hij daarin zwaar op de proef wordt gesteld, maakt van hem een geestelijk wrak. Niet aan het harde werken en de ontberingen gaat hij kapot, maar door de geestelijke tikken die hij keer op keer krijgt uitgedeeld. Romulus kan dat allemaal redelijk aan tot hij een jaar of 40 is. Raimond is dan een jaar of 16. Romulus draait dan door en zal daar nooit helemaal van herstellen. Het is vanzelfsprekend dat Raimond Gatta is wie hij is door het zijn eerste 20 levensjaren en het leven van zijn vader.

Het is mooi om te zien hoe het accent in het 1e deel van het boek verschuift van een beschrijving van het leven van Romulus naar het 2e deel waar het accent iets meer ligt op de verteller, de zoon Raimond, die het leven en het handelen van zijn vader probeert te begrijpen en te verklaren vanuit filosofisch optiek. Dat gebeurt niet opdringerig en gaat terloops en subtiel.

Wat mij betreft: een aanrader.

Marjan P.

Nog meer over dit boek....: 

Ambo Anthos uitgevers
 179 pagina's
1998, 2004 (Ned. vertaling)

Op zijn dertiende ontvluchtte Romulus Gaita zijn huis in zijn geboorteland Joegoslavië. Aan het einde van de Tweede Wereldoorlog kwam hij naar Australië met zijn jonge vrouw Christine en hun vierjarig zoontje. Dat betekende het begin van een tragische familiegeschiedenis. Raimond Gaita vertelt een ongewoon verhaal van een zoon die opgroeit met zijn vader te midden van de stenige akkers en de golvende weilanden van het Australische boerenland.

Romulus, mijn vader is het eenvoudige, maar zeer ontroerende verhaal van een gevoelige en oprechte man die een nieuw leven moet opbouwen, samen met zijn labiele en ongelukkige vrouw en een opgroeiend kind. Het is een verhaal van liefde en bedrog, van vriendschap en de waarde van werk, van karakter en noodlot. Een boek dat de lezer doordringt van de mogelijkheden die het leven biedt, ook in moeilijke en verwarrende tijden.
Oorspronkelijke titel:
Romulus, My Father

Wat gaat er om in het hoofd van een dier? Dieren zijn ons zo vertrouwd en toch zijn ze ook zo anders dan wij. Als mensen worden we getroffen door het mysterie van het dier. Kunnen we gevoelens als liefde, toewijding, trouw, verdriet, moed en vriendschap aan dieren toeschrijven? Waarom geven we zoveel om het ene dier en zo weinig om het andere? Dat zijn de vragen die Raimond Gaita stelt. In Nederland werd hij bekend met zijn boek De hond van de filosoof (Amsterdam, Ambo, 2003), waarin hij schrijvers als J.M. Coetzee en Hannah Arendt, en filosofen als Ludwig Wittgenstein en René Descartes aan het woord liet. Gaita biedt een andere manier van denken over dieren en roept ons op ze het respect re geven dat we ze schuldig zijn. Want het onderscheid tussen mens en dier is niet zo scherp en de communicatie met dieren dwingt ons naar onszelf te kijken.
(Felix en Sophie)

Interview with Raimond Gaita, Professor of Moral Philosophy at King's College, the University of London, and Professor of Philososphy at the Australian Catholic University. He's written about his upbringing in "Romulus my Father", and also about how animals think in "The Philosopher's Dog".
(Australian Broadcasting Corporation)

schrijver: 

boektitel: 

Romulus, mijn vader

isbn: 

9789026318115

genre: