In de zomer dat de Presidentiële Penis door ieders hoofd spookt, bekent Coleman Silk aan zijn vriend en schrijver, Nathan Zuckerman, dat "Viagra" hem, een 72 jarige ex-professor klassieke talen, in staat heeft gesteld een relatie te beginnen met de 34-jarige schoonmaakster van zijn ex-faculteit.

Het is niet zozeer de sexuele acitiviteit die de hoofdpersoon met de president van de US of A gemeen heeft, als wel het ritueel wat beiden ondergaan. Het ritueel van "zuivering". Zuivering in een Amerika waar hypocrieten graag slachtoffers maken door "onjuiste moraal" en "onjuist-politiek-gedrag" publiekelijk af te keuren en af te straffen.

De titel "menselijke smet" is niet alleen de vlek op Monica's jurk, bevlekt (zondig) zijn we allemaal. Een feit dat ons juist toleranter zou moeten maken voor andermans zonden. Bij Noord-Amerikanen doet dit echter hun grootste passie tot een hoogtepunt brengen: De extase van de schijnheiligheid. Dit geheel en al volgens Roth, een gedachtengang waarin ik me trouwens aardig kan vinden :-).

Silky Silk, de hoofdpersoon en ex-boxer, wordt namelijk valselijk  beschuldigd van racisme. En wel op zo'n manier dat je er de rillingen van krijgt als je de duidelijk stupide redenatie achter het geheel leest. Dat juist hij beschuldigd wordt van racisme onderstreept _het_ geheim van zijn leven. Het geheim dat zijn vrouw niet kende, noch zijn kinderen. Silk _is_ namelijk zwart. Geboren uit een hele generatie zwarten die trots zijn op hun afkomst en hun geschiedenis. Maar hij is zo weinig zwart, dat hij zonder enig probleem door kan gaan voor iemand uit het Midden Oosten.

Als hij zich geheel vrijwillig voor de Marine inschrijft in 1944 (nadat hij eigenlijk voor het eerst, na een tamelijk beschermde jeugd in een klein dorp, de negatieve kant van het zwart zijn ervaren heeft aan de "zwarte" Howard University) maakt hij gebruik van dit feit en vult in dat hij van het blanke ras is.

Terugkomend uit de oorlog verteld hij zijn moeder, nadat hij een blanke  vriendin heeft opgedaan, dat zij zijn moeder niet meer is, niet was en ook nooit meer zal zijn. Hij kiest voor de "vrijheid" van het blank-zijn ten koste van de liefde van zijn familie. De scene met z'n moeder wordt op zo'n manier beschreven dat me de tranen over de wangen liepen. De moeder die voor zich ziet dat haar lievelings zoon nooit zijn kinderen aan haar zal laten zien, nooit meer een familiefeest met hem zal meemaken, dat ze hem nooit meer aan zal raken.......

In het boek worden veel mooie types naar voren gebracht.

De Francaise, van uitstekende achtergrond, die haar alles overheersende moeder ontvlucht is en zichzelf zal bewijzen door een academische carrière te maken in het vreemde en verre Amerika. Silk heeft haar aangesteld toen hij toen hij nog hoofd van de faculteit was. Zij is het echter, die hogelijkst geïrriteerd door zijn arrogantie, maar tegelijkertijd onbewust verliefd op hem, de professor ten val brengt. Zij is het ook die hem probeert te 'chanteren' met zijn affaire met de schoonmaakster.

Deze "Voluptas", zoals Silk haar noemt, is als kind misbruikt door een stiefvader en op de vlucht geslagen op 14 jarige leeftijd. Heeft zich in allerlei baantjes volkomen beneden haar hoger-middenstands niveau weten te handhaven en zichzelf daarbij analfabeet verklaard. Ze huwt een agressieve Vietnam veteraan die haar bont en blauw slaat. Gaat van hem weg en verliest haar 2 kinderen tijdens een brand. Ze slaapt met hun as onder haar bed.

Het helingsproces van de Vietnam veteraan die aan een  oorlogssyndroom lijdt, wordt intens en bijna hilarisch beschreven. Hij veroorzaakt, ondanks zijn behandeling, de dood van Voluptas en Silk.

Dan is er Marc, de zoon van Silk, die zich het meest tegen zijn vader afzet, omdat hij, volgens Silk, meer vermoed van een geheim bij zijn vader dan de anderen. Deze zoon wordt lid van de Orthodox Joodse Gemeenschap.

Verder de man die het verhaal helemaal aan elkaar breit, de schrijver Nathan Zuckerman. Gedoemd tot sexloosheid door een prostaatoperatie en fantasteren, omdat dat laatste "toevallig zijn beroep is". En de zuster van Silk die Nathan "onderwijst" in het geheim van haar broer.

Een boek dat me van begin tot eind volledig in de ban had. Waar je  doorheen wilt vliegen om te weten wat er gebeurt, maar waarbij je dan weer het risico loopt het mooie van de taal te verliezen. Echt een aanrader voor iedereen die geinteresseerd is in de US of A en de soms wonderbaarlijke gedachtengang van de Noord-Amerikanen.

Wat me na het lezen van dit boek in de recensies opviel was dat geen van de recensenten de incest geschiedenis vermelde. Wel "Voluptas' analfabeet zijn en het feit dat ze zo ongeveer tot pulp werd geslagen door een Vietnam veteraan, maar niet dat ze vanaf haar tiende door een stiefvader werd betast. Nog een taboe in de Verenigde Staten?

Eisjen.

Reacties op deze mail waren:

"Mij liet het ook niet los. Allerlei scènes zie je gewoon voor je! Bijvoorbeeld de tocht van de Vietnamveteranen naar de Moving Wall of de ontmoeting van Zuckerman met Farley op het verstilde ijs aan het eind. 

Wat er allemaal gebeurde nadat Silk in zijn onschuld het woord "spooks"gebruikt had en de paralel met Clintons Lewinsky-fase is vast typisch N-Amerikaans, de verschrikkelijke gevolgen van kwaadaardige roddel zijn algemeen herkenbaar. Het isolement van Silk, maar ook hoe alles na zijn dood weer "hersteld"moest worden bij de begrafenis heeft Roth prachtig beschreven Het grote geheim van Silk en het laatste gesprek met zijn moeder vond ik ook heel aangrijpend. Dat het blank willen zijn hiertoe moest leiden. Ook de overweging dat dit de kinderen en kleinkinderen van Silk later nog zou kunnen opbreken, zet je aan het denken. Over de gevolgen van Vietnam en andere vreselijke oorlogen is wel veel bekend, maar Roth's verhaal over de veteranen-zelfhulpgroep met Louie is onvergetelijk. Ben benieuwd of het ooit verfilmd wordt".

N.a.v. het interview van M.Zeeman met Philip Roth.

"Er is vaak kritiek op Zeeman, zelf heb ik hem in een boekendiscussieprogramma wel eens erg partijdig gezien, maar hier liet hij Philip Roth volledig tot zijn recht komen en wat kan die vertellen! Bovendien heeft hij een heel sprekend levendig gezicht.

Uit het lange programma maar een paar indrukken: interessant is  Roths benadering van actuele gebeurtenissen.  Bijvoorbeeld zijn plan om -terwijl we nog middenin deze periode  zitten- met The human stain al de geschiedenis van het jaar 1998  in de USA te beschrijven. De gebeurtenissen, die hij daarin  beschrijft (de "politieke correctheid", de nasleep van Vietnam voor de veteranen, Clinton en Lewinsky etc.) ziet hij als uitvloeisel van de ontwikkelingen van de zestiger jaren.

Maar wat de belangstelling voor boeken betreft is Roth van mening dat er in Amerika nauwelijks meer romans gelezen worden, kortom dat "het scherm" het wint tegenwoordig, maar ook dat men vlucht voor het type bewustzijn waarmee je in romans geconfronteerd wordt. Toch blijft hij schrijven en in het interview zie je dan een romantisch plaatje van zijn mooie houten huis in New England in de sneeuw, waar hij zich net als Zuckerman  geïsoleerd heeft. Hij vertelt veel over zijn eigen familie en hun achtergrond. Een heel mooi fragment las hij voor, (waarschijnlijk uit "Amerikaanse Pastorale"?) over zijn door een hersentumor ernstig zieke vader. Hij heeft dan de MRI-foto's van zijn vaders hersenen met het medisch rapport erbij en hij is dan ontroerd door het mysterie dat hij daarmee niet alleen dat weefsel ziet, maar eigenlijk in de persoonlijkheid kijkt die zijn vader altijd was.(hij zegt het veel mooier)".