De eerste reactie luidde:
* Pffff..... ik heb het uit. Ik vond het een zware bevalling! Ik heb altijd moeite met boeken met veel personages en dat was bij dit boek ook het geval. Bovendien is het niet echt een meeslepend boek, dus elke keer als ik het boek weer oppakte, moest ik er voor mijn gevoel weer opnieuw inkomen. En weer terugbladeren 'wie is dat ook alweer'.
De personages worden vrij stereotiep neergezet als 'people of the nineties': Daphne heeft een eetziekte, Nadine is een bijstandsmoeder met pijn in haar schouders en nek en oma kijkt porno.
En dan die flauwe rijmgrapjes: "Zondag heel gedwee, even langs voor een kopje thee, zeg haal je neus eens uit die Privé, eh ja, okee. Nou, hoe is het ermee, och jeminee. Ach en wee" Moet dat nou??? Net alsof de schrijfster dat ooit bedacht heeft en dat nu even in deze roman propt.
Pas over de helft wordt het iets boeiender, want dan komen alle personages langzamerhand bij elkaar en toen werd ik nieuwsgierig naar de afloop. Het is een verhaal met een happy end, in die zin dat er allemaal stelletjes worden gevormd.
Het verhaal is allemaal net iets te goed bedacht en te goed geregisseerd en dat zorgt ervoor dat het verhaal je niet raakt. De emotie ontbreekt.Waarschijnlijk is het de bedoeling van de schrijfster geweest een rake schets van onze huidige maatschappij neer te zetten. Op zich is ze daarin geslaagd (wel wat overtrokken), alleen jammer dat het verhaal niet meesleept. Misschien is het gewoon te echt....
In deze mening werd zij gesteund:
* Tjonge... ik heb niet snel dat ik in een boek moet groeien, maar dit... wat een bevalling...
Maar goed over het boek.. ik vond het verhaal op de achterflap inderdaad iets van heee dit wil ik lezen en de eerste zin was veelbelovend. Twee vluchtelingen die dachten naar een veilig land gevlucht te zijn en dan de vliegtuigramp van de Bijlmer meemaken. Al lezende kwam ik erachter dat dat maar een klein deel van de verhaallijn is..
En dan die leer van Arnzer... zeer vreemd allemaal. Ergens vind ik het boek gewoon niet kloppen... de emotie ontbreekt. Wat ik het meest ongeloofwaardige aan het boek vond is inderdaad het happy end... al die stelletjes en de leer van de profeet Arnzer in ere hersteld... halleluja!
Maar niet in alles:
* Ik ben het er echter niet helemaal met eens dat het een rake schets van onze huidige maatschappij is. In onze maatschappij komen al deze personages wel voor, maar of ze met elkaar in contact komen betwijfel ik.
Maar er waren ook positieve geluiden:
* De Zielen van Midgard viel me niet tegen. De opdracht alleen al nam me ogenblikkelijk voor Natasha Gerson in: De Zielen van Midgard is dedicated to all refugees. Wherever you came from, wherever you are, may you find love, peace and comfort. Die woorden mogen dan misschien wat modieus klinken, ze komen recht uit haar hart, dat voel je.
En dat geldt wat mij betreft ook voor de roman: hier schrijft iemand die een heel scherpe kijk heeft op dit "fin de millénaire", én die aan de goede kant staat (de mijne!). Vincent de Keyser, de dj die op zoek gaat naar een nieuwefilosofie, verwoordt het zo:
"Het heeft me volkomen wanhopig gemaakt, totdat ik dacht, maar wacht eens even, ik ga dit ten goede keren." (p.256) . Toen ik dit las dacht ik: natuurlijk! Dat is Natasha Gerson die net zo wanhopig van die prachtige Baader-Meinhofachtige columns schrijft! Hoe een van haar romanpersonages erin slaagt de filosofie van de profeet Arnzer nog acceptabel te maken ook ("...val niet in slaap! Want dan, dan begint de Verwording!"), heel grappig is dat! Natasha Gerson verdient het gelezen te worden, dus, vind ik.
* Ik vond De Zielen van Midgard een heel verfrissend boek. Zoiets ben ik niet gewend binnen de Nederlandse literatuur. Nu eens geen autobiografie, geen gezeur over allerlei gevoelentjes of relaties. In dit boek geen spruitjeslucht en wel straatlawaai.
Ik miste ook zeker niet de emotie in het boek. De Bijlmerramp heeft me toen die plaatsvond minder aangegrepen dan nu ik erover las. En dan het verhaal van de Menfes, hoe de medewerkster van Feed Prio diens vrouw geen eten mag geven omdat het geen zin meer heeft. Ik weet dat die dingen gebeuren en ik denk er nooit aan. Maar nu mocht ik er wel even bij stilstaan en erom huilen. Heel erg sentimenteel is natuurlijk de scène waarin Solomon naar de video van zijn oude moedertje kijkt. Ik moest erom lachen en schaamde me er tegelijkertijd niet voor om ook hier natte ogen te krijgen.
Gelachen heb ik ook. Als de Ethiopiërs in de lift staan en om Nederlanders te pesten zeggen: they Dutch don¹t piss in the woods. They piss in metal boxes that go up and down! Ik zie het gezicht van die Nederlander al voor me. En de droogheid bijvoorbeeld waarmee Rudy zegt: Moedig, die klem. Je had toch gewoon aan kunnen kloppen.
Ik heb ook genoten van absurde dingen als de bevroren pis die uit een vliegtuig valt. Ik heb me laten vertellen dat die groene vloeistof er nu juist voor dient dat pis niet bevroren raakt, maar dat maakt me verder niets uit. Het was te mooi om die piseter van een Jacob op die manier aan zijn eind te laten komen. Niet alle zegen komt van boven, dat is duidelijk.
Ook van andere details, zoals de lege Renniestrips op de wc wanneer de Koningin weer eens in het restaurant is geweest. Kortom, bij mij emoties genoeg met dit boek. De personages zijn dan misschien vrij stereotiep neergezet, maar het het zijn wél personages die je zo zou kunnen tegenkomen. Ik was er nu juist dankbaar voor dat het eetprobleem van Daphne niet wordt uitgeplozen tot teruggaand in haar jeugd. En natuurlijk vlucht Hannah in een huwelijk met Walter en in een andere religie, maar daar wordt niet over doorgezanikt: het gebeurt gewoon. En Ada's verdriet over het Liefste Kind wordt wel voelbaar gemaakt, maar niet uitgepeurd.
En ook ik geloof dat de schrijfster oprecht begaan is met het lot van vluchtelingen en op zoek is naar een betere wereld. Dat het boek ook nog ergens over gaat, zeg maar een boodschap heeft, vond ik ook er ook mooi aan. De leer van die profeet Arnzer... Eigenlijk wordt iedere fanatieke vorm van religie waarin een mens zelf niet meer denkt op de hak genomen.
Ook dat vind ik eigentijds, zoveel mensen zijn op zoek naar nieuwe waarden en normen. De manier waarop aan het eind van het boek de leer van Arnzer op een persoonlijke en acceptabele manier geïnterpreteerd wordt vond ik verrassend.
En de geesten ... ik hou er nog steeds van. Ik heb geprobeerd me er iets realistisch bij voor te stellen. Van een vlieg die maar steeds om me heen bleef hangen vroeg ik me af wiens ziel daarin zat. Of ik probeerde een innerlijke stem¹ te horen. Waarom? Misschien ook alleen maar omdat ik als niet-gelovige graag ergens houvast aan heb. Het is niet gelukt, maar daarom vind ik het wel leuk om (bijna) te geloven dat zoiets kan.Met het opgaan van de geesten in de eik houdt voor mij het boek op, want die epiloog vind ik waardeloos.
Een vergelijkbare reactie volgde:
* De zielen van Midgard zou ik niet spontaan uit mijzelf gekocht hebben, gezien de achterflap een iets te hoog reality jaren negentig gehalte, maar ik heb het in een ruk uitgelezen. (Oke, twee) Ik vind de mensen echt en herkenbaar, hoewel ik toe moet geven dat ik geen contact heb met vluchtelingen en ik ook geen Fam. Elderbach ken, maar Nadine zou mijn buurvrouw kunnen zijn en de Bedenker kon ik in dat horecawereldje¹ tegenkomen. Een boek over verschillende mensen uit deze tijd, die je tegenkomt, maar waar je nog vaker langsloopt.
En ondanks alle verschillen hadden ze allemaal een dominante in hun leven: iets waar ze verantwoording aan af moesten leggen, waar ze mee moesten leren leven of mee klaar zien te komen..... God, GSD, Arnzer, een geest, een stem in jezelf of een verleden waar je mee moet leren leven.
Het gedeelte over de Bijlmerramp vond ik erg aangrijpend, ondank dat ik er veel beelden over gezien heb, kwam dit echt binnen. Ik heb het allen wat moeilijk met de afloop: ik was oprecht blij dat alle personages op hun pootjes en bijkelkaar terecht kwamen, maar ik vond het een iets te happy-end voor een boek met zoveel realiteitszin.
Met de epiloog kon ik niet zo veel, hoewel misschien was dit de slot realiteit waar ik naar op zoek was.
En tot slot iemand die al het voorgaande vindt: het positieve én het negatieve:
* De humor in de absurde situaties van Gerson is heerlijk. Daar moest ik soms hardop om grinniken. Zeker waren het kleurrijke figuren die ze heeft beschreven. De alledaagsheid van de geesten vond ik fantastisch. En ach, het is nog maar de vraag als iedereen een 'paartje' wordt of ze dan gelukkig zijn... dus! Bovendien heb ik niets tegen happy ends. Deze tijd kent er te weinig. Maar: tegelijkertijd vond ik het een vervelend boek. De stukken over de leer van Arnzer sloeg ik op het laatst maar over. De personen van Gerson mogen dan fantasierijk zijn, de locaties zijn dat niet. Dat is op zich niet echt erg, maar dat maakt het tot een heel Amsterdamse roman. (Voor de boekgrrls van het eerste uur: hebben jullie het Afrikaanse restaurant Ibis herkend??) Ook vond ik het drama van het halve uitzoekwerk rond de Bijlmerramp maar half uitgewerkt, waardoor de gevaarlijke situatie voor Hinfelaar en Solomon nogal opgefokt overkwam.
Een conclusie. Voor mij dus een vervelend verfrissend boek dat de schrijfster nog een keer kritisch had moeten lezen voor ze het uit handen gaf. Wat niet wegneemt dat ik haar volgende boek gewoon *weer* koop!
Paula