Hella Haasse - Het tuinhuis

VOORAF

Ik heb haar hier ter plaatse onlangs gehoord ze is een grand old lady geworden. En al heb ik niet veel van haar gelezen omdat ik in mijn leesperioden met Engelstaligen bezig was, ik val nu echt voor de verhalenbundel 'Het Tuinhuis'
 

Wat Haasse betreft zijn we het gloeiend eens, grand old lady, voor mij een icoon als mens maar niet als schrijfster. Maar.... Het Tuinhuis vond ik wél prachtig en ik heb het 'gewoon' gelezen, niet horen voorlezen. Ik was zo enthousiast dat ik dacht me grandioos vergist te hebben in haar schrijverschap. Naar de bibliotheek voor boeken die ik had overgeslagen te beginnen met 'Fenrir, een lang weekend in de Ardennen'. Halverwege weer moedeloos weggelegd, wat een stoffig boek. Maar Het Tuinhuis, ja. Het zit 'm kennelijk niet in de plots, want ik kan me van geen van de drie verhalen herinneren waar het over ging, weet alleen nog dat ik genoot zolang ik aan het lezen was.

Op de flap staat dit: "In veel romans van Haasse vindt er iets plaats dat zich aan de waarneembare werkelijkheid onttrekt, maar dat wel de gang van zaken bepaalt." Ik ben het daar niet helemaal mee eens. ik denk dat erg veel afhangt van het referentiekader van de lezer. hoe meer gelijksoortige ervaringen de lezer heeft gehad, hoe beter de tekst zal worden begrepen denk ik.

 

RODE DRADEN
 

Om nog even terug te komen op een citaat dat ik haalde uit wat 'schrijven' betekent uit 'Anna Blaman over zichzelf en anderen'. Ik lees dat Haasse haar personages de wereld die achter hun eigen wereld schuilgaat willen doorgronden omdat ze vermoeden dat er een andere werkelijkheid achter ligt en het lijkt me dan ook dat zij grondig voorwerk verricht vóór ze gaat schrijven. Ik blijf in ieder geval achter met meerdere opties om het in te mogen vullen.
 

Wat ik ook herken in meer verhalen in deze bundel is de machtsspelletjes en het om de hete brij draaien wat familieleden doen. En niet alleen familieleden, ook anderen. De subtekst is eigenlijk waar het om draait. Net als bij pinter. En dat is niet 'iets dat zich aan de waarneembare werkelijkheid onttrekt'. niks geheimzinnigs aan, maar een kwestie van referentiekader. Bij Haasse moet je op verraad voorbereid zijn, zeker in de Indische verhalen, denk ik.

Zijn er meer? Ik zie geheimen, dingen die ongezegd blijven, en die wel een grote invloed op de levens van mensen (kunnen) hebben. Ik vind dat ook in 'het portret'. Het kan zijn dat de betrokkenen wel weten of vermoeden wie er op dat portret staan afgebeeld, ze willen het niet weten. Maar het doet er voor de geheimzinnige sfeer in het verhaal niet toe of ze het wel of niet erkennen: het wordt niet gezegd. Niet tot op het laatst tenminste. Het blijft een geheim toch, omdat de waarheid slechts bij een van hen bekend was.

Ik denk dat ik dat ook als een van de rode draden door de verhalen had gezien: de sfeer van geheimen. De sfeer van het bovennatuurlijke ook, maar dat zit niet in alle verhalen.

 

WAARSCHUWING

Onderstaande discussies zitten vol met verklappers over de verschillende verhalen. Om de leesbaarheid van de samenvatting geen geweld aan te doen, heb ik alle individuele verklappers verwijderd.

 

HET PORTRET

Ik lees nu 'het portret' en herken er nogal wat in waarvan ik me  afvraag hoe andere lezers dat zullen lezen. Ik vind het een glashelder verhaal met een hele duidelijke  ontknoping. Ben benieuwd hoe andere grrls het lezen.

 

Hoe bedoel je dat? Kun je me wat meer toelichting geven?

Wat vind jij van de ontknoping? Dit is geen strikvraag hoor, ik ben alleen benieuwd hoe jij het leest. Ik vergat even dat jij alleen over het luisterboek kan beschikken?  Daarin kan je moeilijk terugbladeren hè? Ik heb het voorlopig alleen over de laatste paar bladzijden, als Bertus over de brug komt en vertelt wie er op die foto staan. De implicaties daarvan. Kan je je dat nog herinneren?

Grijns, ik heb net de CDs uit de auto gehaald om even te kunnen terugluisteren. Dank voor je aanwijzing, ineens kwam het plaatje weer helemaal terug (ik 'las' het al een aantal maanden geleden, het was een beetje weggezakt)... Het waren toch zijn grootouders, toch? 'Simpele' mensen, voor wie hun vader, die inmiddels rijk geworden was, zich doodschaamde.

Ja. ik vond dit een heel duidelijke ontknoping en niet een geval van: "In veel romans van Haasse vindt er iets plaats dat zich aan de waarneembare werkelijkheid onttrekt, maar dat wel de gang van zaken bepaalt." zoals op de flap staat.

Ik vond het zo sneu, nee, triest. Een mooi gegeven om een verhaal rondom op te bouwen. Voor mij helemaal niet herkenbaar (mijn grootouders van vaders zijde waren weliswaar boeren, maar ik ben niet rijk, LOL). Voor jou dus wel?

Niet direct het arm-rijk verhaal maar wel de gevolgen van klasseverschillen. Mijn moeder is indertijd omhoog getrouwd met een officier van gezondheid, weliswaar pas een tweede of derde generatie
middenklasser, maar zij identificeerde zich vaak met de 'werkende klassers' (sja, die termen slaan nergens meer op, behalve op vaak schrijnende en lastige verschillen). Hij academicus met status, zij self-made verpleegkundige, die haar tafelmanieren uit Amy Groskamp-ten Hanve geleerd had. En dat werkt door. Het milieu van pa was niet echt 'rijker' dan dat van ma, maar een academische studie lag binnen zijn gezichtsveld, al moest hij wel in 1933 naar Indië. En in 1940 weer vanuit het min of meer veilige Suriname. Dat lag nl. toevallig toen aan een veilige zee.
Ik merkte pas hoe dat doorgewerkt had toen ik op mijn twaalfde naar Nederland kwam. Mijn moeder investeerde veel in de familie van mijn vader maar ze had wel de wormen en de maden ;-) van haar eigen familie en die waren toch anders dan die van pa. En familie van pa ging uit van het beginsel: right or wrong ... my family. Ze had veel minder geïnvesteerd in haar eigen familie wat haar opbrak toen ze (beiden bejaard) scheidden van tafel en bed. De familie en de vrienden splitsten zich op. Zoals dat gaat. Maar voor haar, die altijd de gastvrije gezelligheid verzorgd had, was dat zuur.
In 'Indië' lag het anders. soms nog schrijnender, zoals me later duidelijk werd. Wat weet een kind jonger dan twaalf nou van de liehiefde en de trouw. ;-\ of van klasse- en machtsverschillen. Van die stiekeme en minder stiekeme overspelletjes komen trouwens voor in het verhaal 'het tuinhuis', ‘een perkara’, ‘de Lida Boeaja’.
Ik merk dat ik er gevoelig voor ben. voor 'verraad' (zo noem ik het maar). Ik zag het van verre aankomen die onthulling van Bertus, en bij herlezing begreep ik dat Bertus' koppige waarheidsliefde de reden was dat zijn omhoog getrouwde vader hem afranselde. Hoe lang heeft het niet geduurd voor Bertus het 'geheim' van die foto tegenover zijn zussen durfde te bekennen?
Mooi vond ik dat hij aan het einde ook ineens begreep wat het hemzelf gekost had om er levenslang mee te blijven rondlopen. Alle drie die kinderen hebben de prijs betaald van hun vaders hebzucht. en verraad. En van hun moeders medeplichtigheid. Hoewel zij imo weinig keus had.

Ik begreep dat het ook ging om de ontmaskering van Charlottes snobisme en materialisme, waar Bertus zich al zijn hele leven aan geërgerd had? Het bewaren van het geheim van zijn mishandelende vader viel hem heel zwaar.

 

LIDAH BOEAJA
Gertrude Stein zei eens: Creation must take place between the pen and the paper, not before in a thought (not in a careful thinking) or afterwards in a recasting.

So? Past volgens mij niet helemaal op de verhalen van Haasse die ik net gelezen heb.

Onderhoudend en met een rake beschrijving van figuren zet Haasse een ruimte en tijdsbestek in elkaar waar ik moeite voor moet doen om erin mee te kunnen denken. Vaag herinner ik mij dat de ijverige Japanners die naar Batavië waren 'verhuisd' een netwerk van spionage opgezet was gedekt door allerlei kleine bedrijfjes om te spioneren voor de invasie.

Yep klopt. Maar hij verlaat aan het einde zijn vrouw voor een leuk jong ding vrouw blijft achter in het Indië dat binnenkort in oorlog zal zijn met de Japanners.

Met de weduwe Matulaka en haar vriendin Non du Cloux heeft Haasse een toepasselijke rol neergezet door ze als verlekkerde buurvrouwen de familie Yamada te observeren en naar later blijkt ook af te luisteren onder het genot van gezellige hapjes en praatjes waardoor ik in de stemming kwam van de sfeer van spionage zoals huisvrouwen dat onderling ook zo goed kunnen. Ik veroordeelde dat altijd als roddel bij de thee van mijn tantes. Later begreep ik dat het een manier van politiek bedrijven was in de vrouwenwereld. Het einde blijft open en mag door mijn eigen fantasie ingevuld worden en dat vind ik heel prettig omdat naar mijn mening literatuur niet
glashelder moet zijn.

“Het einde blijft open” : dat vind ik dus niet. Het is dubbel verraad van Yamada.
“dat vind ik heel prettig omdat naar mijn mening literatuur niet glashelder moet zijn.”: is een mening ja. Ik houd wel van helder en van subteksten

Ik heb een vraagje: in het verhaal Lida Boeaja: wat moet mevrouw Yamada eigenlijk met dat mes dat ze van haar man krijgt?

 

Haar haar afknippen en vervolgens harakiri plegen....

Elly schreef: harakiri?? Ik denk wel zelfmoord plegen. Maar niet eervol, want het was gewoon opgeruimd staat netjes  :-(

 

Ja harakiri, een Japans gebruik toch, bij gezichtsverlies?

 

Ik vond het eigenlijk wel eervol omdat ze ook in mijn ogen de enige uitweg had gekozen die haar nog overbleef. Haar man spioneerde in het land dat haar verder niks misdaan had. Hij had haar onrecht aangedaan door haar als een voetveeg te behandelen en haar nu met zijn concubine te gaan verlaten, waarschijnlijk zonder middelen van bestaan behalve haar eigen bedrijf, het naaiatelier.
Hoewel, ik denk dat ze wel begreep dat ze als voetveeg van de familie Noguchi, die in het huis kwamen wonen, weinig kans zou maken dat bedrijfje voort te zetten.
Uit wraak (imo terechte wraak) had ze de belastende papieren zogenaamd aan de Nederlandse autoriteiten overgedragen (maar in werkelijkheid in de rivier gegooid. Dus eigenlijk had ze haar man niet eens verraden, maar hem alleen voor het blok gezet). Ze begreep ook wel dat ze hier niet mee weg zou komen. Harakiri was toen imo de enige mogelijkheid voor een Japanse vrouw in die tijd.  Maar zeker niet oneervol.

Aha, als je het zo ziet. Een alternatieve uitweg bieden. Hrm.. ok. Ik ga met je mee.
 

Dat klopt wel maar voor die persoon was in huize Noguchi toch geen plaats nadat haar man met zijn concubine naar Japan vertrokken was? p66 bovenaan. Ze wist precies wat haar man uitspookte omdat ze vaak zijn gesprekken afluisterde via wat mevrouw Matulaka haar 'telefoon' noemde. Mevrouw Matulaka vertelt aan Noguchi ook precies hoe Etsu zo haar man en Noguchi afgeluisterd had. Toen Noguchi de papieren uit de la miste was hem duidelijk wat er gebeurd moest zijn. En gezichtsverlies is voor een Japanner een onoverkomelijke tegenslag.

Er zijn nog meerdere opties voor mevrouw Yamada. Uiteindelijk heeft ze bewezen dat ze haar kostje heel goed zelf kan verdienen in omstandigheden waaronder menselijkerwijze menigeen de moed op zou kunnen geven. Bovendien heeft ze een goede reputatie opgebouwd in haar nieuwe sociale omgeving onder de 'voyeurs' van de lokale bevolking.
Ik zie prachtige verhalen verschijnen bij het tevoorschijn halen van het platte kussentje en het openvouwen van haar handen om de 'werktuigen' in ontvangst te nemen van de beide heren wanneer zij haar haren los heeft gemaakt en laat golven. Aan zelfmoord kan ik niet denken bij zo'n slimme vrouw.

Ik moet er ook niet aan denken maar zie wel dat de waarschijnlijkheid groot is dat ze het zal doen.
 

In Lida Boeaja zou Etsu zelfmoord plegen?? Zo heb ik dat helemaal niet gelezen! Ze mocht eindelijk die vreselijke plant kortwieken toch? Ik zie dat als een erkenning van haar persoon, na wat ze gedaan had was ze eindelijk een Persoon. Iemand met wie je rekening moest houden. Ik ga nu twijfelen... Zou ze inderdaad het leven hebben moeten laten? Goh...

En wat is dat allemaal midden in de nacht met die Lida Boeaja? Ik denk dus dat de dames Matulaka en Du Cloux geen idee hebben waarom de Lida Boeaja in het holst van de nacht moet worden uitgegraven. Ik heb wel een idee. Jullie?
 

<>En gaat die Lida dan niet definitief weg, maar wordt het teruggeplant??

 

En ja, die Lida Boeaja wordt midden in de nacht uitgegraven om Etsu eronder te begraven. Denk ik.

 

En ik vind de slotzinnen heel mooi: "Die Jappen! Nou, soedah. Laat maar." Uitgesproken vlak voor het uitbreken van de tweede wereldoorlog daar. Het zijn voor Indische mensen gevleugelde woorden, een levensfilosofie: soedah, laat maar.

Het verhaal de Lida Boeaja is van 1948. Voegt dat je die datum weet iets toe aan de ironie wat betreft de hoofdfiguren in het verhaal? Oftewel: wie van die mensen zouden 1945 levend gehaald hebben?

Ja, profetisch, zeker omdat het verhaal dus uit 1948 is.

 

Ik schreef ironisch dat vind ik omdat vooral de twee vrouwen door wier ogen de lezer een deel van het verhaal ziet dat zeggen. En zij geen idee hebben wat hen boven het hoofd hangt. De kans dat ze de volgende vier jaar gaan overleven is niet zo groot de lezer weet veel meer dan de figuren zelf.

Ja, ook dat. Ik bedoelde profetisch omdat het ook nog eens geschreven is in het jaar van de politionele acties...
 

Dat had ik nog niet eens gezien, blinde vlek, bril weer op. ;-\ dank

 

GENUS LOCI

Ik ben ook wel benieuwd wat jullie vonden van het verhaal dat mij het minste aansprak, Genus loci. Heb ik iets gemist of is het gewoon 'uberromantisch' (in de woorden van dochterlief van 13)
 

Ik vind het wel een verhaal waarin iets als het bovennatuurlijke een grote rol speelt. Maar ik kan het ook lezen als een menopauze verhaal. De hoofdfiguur is nogal in de war en is een beetje haar situatie aan het evalueren. Haar huwelijk lijkt aan de buitenkant aardig, maar ze heeft nog nooit een orgasme gehad. Dat stoort haar echter niet en haar man blijkbaar ook niet, maar over hem weten we niets.
Dan raakt ze in de ban van de genius loci, de geest van die plek:  Renaud de Vy. https://en.wikipedia.org/wiki/Genius_loci 

Ik heb toch wat moeite Renaud de Vy te zien als de genus loci. Een beschermende geest kan ik het nauwelijks noemen. Jij? Wel de 'genus localo': de lokale geest :-) [vergeef me als het grammaticaal niet klopt, mijn Latijns ;-) is niet je van het]

In zekere zin wel. hij doet haar geen kwaad en leert haar iets vind ik. Misschien krijgt hij daarna wel rust RIP?

 

Eerst denkt ze dat het er twee zijn, een jonge en een oudere man, maar ze pluist zijn geschiedenis uit en ontdekt dat het maar één historische figuur is, een man die als jongeling lepra kreeg en daar nog vrij oud mee moest worden onder de barbaarse omstandigheden van zijn tijd. Een martelaar. Ook hij had nog nooit een orgasme met een vrouw beleefd. Zijn situatie openbaart zich soms aan haar, een jager zit achter hem aan maar kan het niet over zijn hart verkrijgen hem dood te schieten hoewel hij uit zijn lijden verlost wil worden. Zijn vader wil dat ook, maar dat zou moord zijn en het zijn nog de jaren dat men vond dat een doodzonde gruwelijk in het hiernamaals bestraft moest worden.

Die openbaringen vond ik dus ook wel wat teveel van het goede, maar ja, ik ben dan ook een grrl die met beide poten graag in de modder staat. Gek genoeg heb ik daar bij Murakami geen last van. Las jij daar al wat van?

Ja, ‘Kafka aan het strand’. Was toen ik het las (voor strenge IRL leesgroep) niet mijn soort boek. Ik ben niet spiritueel.

 

En ja, de ontknoping, de metafysische liefdesdaad met een omgevallen berk, de stam lijkt op een leproze huid, ik kan me voorstellen dat je dochter dat tE romantisch vond. Mijn favoriete verhaal is dit ook niet. Ik ben wel benieuwd wat andere grrls vinden.

LOL, het _woord_ uberromantisch kwam van mijn dochter, de kwalificatie op zich van ondergetekende.
Ja, die scene vond ik het trieste dieptepunt van het verhaal :-P Seks in boeken is bij mij al snel te expliciet en vaak ook nog met van die gemaakte woorden beschreven dus dit is waarschijnlijk voor andere grrls minder storend.

Ik vond de beschrijving van de 'bevrediging' niet storend. Genius loci is in 1995 voor het eerst verschenen, maar Haasse is van 1918, zo'n heel andere generatie zelfs dan ik oude grrl. Groot verschil denk ik met jongere grrls. Het eerste grote onderzoek naar seksualiteit dateert imo uit de jaren 50, het Kinsey Report. Als ik het goed heb opgezocht behoorde de vrouw tot de 10% die toen aangaven nooit orgasmes te beleven.

Ik sta ook met twee benen in die modder, en wil bij dit verhaal niet direct aan metafysische gebeurtenissen. Ik zag het als de hersenspinsels en fantasietjes van een eenzame vrouw, letterlijk en figuurlijk eenzaam. Maar ik heb intussen wel door dat ik eigenlijk Haasse helemaal niet begrijp. Zij is duidelijk van een andere generatie.

 

EEN KORE

Dit verhaal vind ik eigenlijk nog het meest moderne van de zeven. De man die totaal geen aandacht heeft voor zijn vrouw, dat is iets van alle tijden. En dan toch die buitenstaander die dat aanziet, ach. Schrijnend is dat.  Dit verhaal heeft ook veel minder die sfeer van geheimen dan de meer Indische verhalen. En gedateerd? Nou ja, dat zei ik elders al, ik heb gemerkt dat ik niet de juiste ogen heb voor Haasses verhalen.

 

OVERALL

Zit veel in de auto momenteel, en heb me de audioversie van Het Tuinhuis aangeschaft. Het maandboek dus. Ik ben geen Haasse fan, het lijkt mij een fantastische Dame, maar haar proza raakt me niet. Hoewel ik me wel kan voorstellen dat anderen er juist wel door geraakt worden.
Ik ben halverwege het 3e verhaal.  Voorgelezen worden is toch iets anders. Haasse heeft een oude, maar mooi gemoduleerde stem. Het Tuinhuis vond ik alvast een mij aansprekend verhaal, moeder dochter, zo'n moeder op blote voeten in de tuin, met armen boordevol bloemen, ik kon daar wel wat mee. En als Nijholt Indisch doet, vind ik hem ook leuk. Dus misschien moet ik Haasse horen en niet lezen, iemand anders die ervaring?

Het is nog niet eens de taal die ik ouderwets vind. Het staat me juist wel aan dat ze het lef heeft om een orgasme een plaats te geven in een van haar verhalen en het staat me nog meer aan dat ze het zo mooi weet te beschrijven (het verhaal zelf vind ik verder mwah). Wat dat betreft is ze echt de Grand Old Lady. Nergens voor terug schrikken, maar wel chic blijven, het past bij haar. Zoals Beatrix nog altijd een beetje veur zegt ipv voor. Sommige dingen moeten niet veranderen ;-). Maar het is de opbouw van de verhalen, die me dwars zit. Net iets té geconstrueerd, net niet soepel genoeg. Net iets te vaag naar mijn smaak. Dan vind ik het verhaal van de Japanse vrouw nog het beste, mede door die twee Indische nonja's, die een aards tegenwicht vormen met het drama bij de buren.

Grijns, wat zeg je dat chic! Ook ik erger me helemaal niet aan de taal, past bij de tijd waarin de verhalen geschreven zijn en de tijd waarin ze zich afspelen.
Ik kan me wel voorstellen dat je de verhalen te 'geconstrueerd' vind. Zelf denk ik dat het niet zozeer ligt aan de taal maar aan het soort verhaal (met die bovennatuurlijkheid) en het feit dat het korte verhalen zijn (dan moet je wel gaan goochelen met de constructie om er nog een punt aan te kunnen draaien)

Het zijn verhalen om twee keer te lezen. ;-)
 

Nou, dat dacht ik gisteren dus ook: ik zou ze nog een keer moeten lezen. Nu moet je misschien ook meer achtergrondkennis hebben, in het geval van dit verhaal meer moeten weten over de Japanse cultuur. Ik zocht helemaal niets achter die haren, dacht heel westers! En dat mes was voor de plant. Dacht ik. Maar ik zie in dat ik helemaal fout zat.

 

HAASSE ALGEMEEN

Ik was zo enthousiast dat ik dacht me grandioos vergist te hebben in haar schrijverschap. Naar de bibliotheek voor boeken die ik had overgeslagen te beginnen met 'Fenrir, een lang weekend in de Ardennen'. Halverwege weer moedeloos weggelegd, wat een stoffig boek.
 

Zonder je nou tot Haasse te willen bekeren, ik vond de Heren van de Thee een heel mooi boek. Mooie sfeertekening.

 

Ja, die Heren heb ik gelezen, geen stoffig boek, maar ik vond het toch niet groots. De Ingewijden , Oeroeg, Sleuteloog, De scharlaken stad, Cider voor arme mensen, Het woud der verwachting, Zelfportret als legkaart. Noem het maar. Misschien zijn haar boeken een tikje te serieus voor mij. Maar zijzelf kan in een gouden lijstje. Geweldige vrouw.

En Een nieuwer testament? Ik ben een vrij grote Haasse-fan, maar inderdaad ook om de vrouw zelf.
 

Hehe, weer terug op internet en kilobytes achter. Maar dit trof me wel. Ik ben Haassefan en dat ben ik al jaren. Dat begon bij haar eerste boeken 'De verborgen bron' en 'Oeroeg'. Ik was nog een jonge lezer en ik begreep Oeroeg beter dan die bron. Dat wel. Maar ik was voorgoed gegrepen door haar pen. Ik genoot - later - van bijvoorbeeld 'Mevrouw Bentinck - Onverenigbaarheid van karakter & De groten der aarde', maar ook van De Scharlaken Stad en Het Woud der Verwachting. Haar 'Een gevaarlijke verhouding, of Daal-en-Bergse brieven' is mij bijzonder dierbaar. En ja, Heren van de Thee is een mooie schets. Ligt het aan mijn leeftijd? Ligt het eraan dat ik voor een deel ben meegegroeid met Haasse? Veel van haar latere romans, Fenrir ook, vond ik niet zozeer stoffig als wel van veel minder impact. Veel minder doordacht. Dat ligt zeker aan haar leeftijd. Zij wordt toch niet voor niets voorzichtig de Nederlandse Yourcenar genoemd? Ter herinnering:
https://www.hellahaasse.nl/boekboek/show/id=90704

Ligt niet aan je leeftijd hoor (ik ben wat jaartjes jonger dan jij, toch?). Ook ik heb bijna alles van haar gelezen en vond de overgrote meerderheid meer dan de moeite waard, veel meer dan dat!
En waardoor dat komt? Door de wijze waarop ze met taal speelt, de woorden die ze tot prachtige zinnen aaneen weet te rijgen. Zonder dat ze het gemaakt mooie krijgen. Boeiende personages, niet in de laatste plaats doordat het personages zijn met een historische 'waarheid'. Slim uitgewerkte verhaallijnen. Meer? Ja, doordat het Haasse is, inderdaad een Grande Dame, wiens stem me bijzonder aanstaat (ik heb bv het Tuinhuis door haarzelf voorgelezen beluisterd).
 

Ik ben er nog niet aan toe. Tot nu toe niet zo veel van Haasse  gelezen. Ik kan me wel voorstellen dat het een plus ia als je het haar zelf hoort voorlezen, want ze heeft een mooie stem.
 

Ik vind Haasse fantastisch, voorgelezen of niet, maar ik moet toegeven dat de Grande Dame echt geweldig voorlezen kan.
 

Ooit was ik bij een studium generale (toegankelijk voor alle studenten aan de TH Delft) in een van de zalen (mudjevol) van het toen nieuwe groot auditorium. Ze zette uiteen wat in enkele moderne boeken van o.a. Wolkers te lezen is. Doodstil gehoor. Toen het tijd voor vragen was kwam er een student met zeer voorzichtige aanloop zeggen dat hij het een prachtig verhaal vond, maar dan niet begreep waarom hij aan die boeken niets te beleven vond. Weer stilte, nu verwachtingsvol. Hella haalde even adem, en begon: Maar meneer dat is helemaal begrijpelijk, want dan hebt u die groeiperiode waar de schrijvers nog middenin zitten al achter u.. De zaal was stupefait. Ik ging met een voldaan gevoel naar huis.
 

Over het digitale museum aan haar gewijd (op de wikipedia):

“Het museum maakt op een innovatieve en visueel aantrekkelijke manier het persoonlijke archief van Haasse openbaar. Naast haar eigen documenten, zoals 350 familiefoto’s, brieven, dagboekaantekeningen en 150 manuscripten, worden in het museum ook boekfragmenten, interviews en documentaires ondergebracht. Het Hella Haasse Museum is het eerste digitale schrijversmuseum ter wereld en is een eerbetoon aan een van Nederlands grootste schrijvers.”
Zeer de moeite waard: hellahaassemuseum.nl

 


Else
januari 2009

schrijver: 

boektitel: 

Het Tuinhuis

genre: 

leeslijst: 

maand: