Emma is dood. Akelig realistisch (nieuw! geen zacht, hemels sterven in kaarslicht) is ze ten onder gegaan aan een hap arsenicum. Dat is nu twee dagen geleden en ik heb me er niet toe kunnen zetten om een ander boek te pakken.
Dames, het herlezen van Flauberts Madame Bovary is me niet in de kouwe kleren gaan zitten. Wat een magistraal boek! Wat een schrijfstijl! Die man was zijn tijd ver vooruit en deed dingen met taal, waarvan hij nog niet eens kon weten dat ze later in een ander (kunst)genre de normaalste zaak van de wereld zouden worden.
Het verhaaltje laat ik voor wat het is. Emma trouwt met Charles Bovary, een doodgoeie net-niet-dokter, verveelt zich te pletter, leest en leeft met romantische boekjes, neemt minnaars, richt haar man beroepsmatig en financieel ten gronde en pleegt na het uitspreken van het faillissement zelfmoord. So far, so good.
Hoe Flaubert dat allemaal heeft opgeschreven is onvoorstelbaar. Hij vond de perspectiefwisseling uit, gebruikte de indirecte rede waardoor de schrijver buiten het verhaal staat, vond en passant het filmisch schrijven uit (terwijl de foto ternauwernood bestond)! De scene tijdens een agrarisch congres in het dorp is het mooiste voorbeeld. Emma wordt verleid door Rodolphe in een locatie die ik even vergeten ben, maar die buiten het terrein van het congres ligt. Terwijl dit gebeurt, houdt Flaubert ons op de hoogte van de openingstoespraak van de burgemeester en de apotheker. En zo stikt het boek van de in die tijd nieuwe stijlfratsen, die je nu nog van de ene verbazing in de andere lachbui laten rollen. Minnaar 2, Léon, en Emma leven zich fysiek uit in een koets. Je zult het Flaubert niet zien schrijven. In plaats daarvan beschrijft hij nauwgezet de doelloze tocht van de koets en de verontwaardiging van koetsier en paard. Dat werkt enorm op de lachspieren. Scherp is zijn pen als hij 'les bourgeois' beschrijft en meer dan eens moest ik aan Brel denken. Je zult het me niet vaak horen zeggen, maar Flauberts Madame Bovary is echte schrijfkunst. Emma is dood. Wat zal ik nu eens gaan lezen?
