George Perec:- Het leven een gebruiksaanwijzing (La vie, mode d'emploi)

Ben begonnen aan deze roman. Haalde 'm uit de bieb n.a.v. wat opmerkingen van Barber v/d Poll in haar column in de VK. Die triggerden m'n nieuwsgierigheid 't Is een ferme roman, 500 en zoveel pagina's. (En dat uit de bieb- niks voor mij, zo'n pil in korte tijd.) Twee motto's. ' Geef je ogen de kost, kijk' (Jules Verne); en 'Het oog volgt de wegen die in het werk voor hem gebaand zijn' van Paul Klee. En kijken lijkt de manier waarop de auteur werkt. Kijken naar mensen en de dingen waarmee ze zich omringen. In een preambule gaat 't over legpuzzels. Kleine stukjes, zelf zonder betekenis. De puzzelaar friemelt met die stukjes, zoekt naar verbanden.

De roman beschrijft de bewoners van een groot apartementengebouw in Parijs. En jawel, die legpuzzel kwam al snel ter sprake: het zagen van de stukken, het plakken van platen etc. Misschien blijkt de beschrijving van al die afzonderlijke flatbewoners uiteindelijk een poging een puzzel te leggen. Zou kunnen.

Heeft iemand misschien deze roman gelezen? Ik herinner me geen mailtje - maar dat zegt niks uiteraard. Ik hou u op de hoogte.

Zo. Ik ben op pag. 130 van de 500 en ik denk dat ik er maar meer ga stoppen. Heb helaas te weinig geduld voor dit type roman. Eerder meldde ik m'n eerste indruk - deze roman zou wel es een legpuzzel -in-romanvorm kunnen zijn. Mijn tweede indruk bevestigt dit vermoeden. In herhaling: centraal staat een groot apartementencomplex in Parijs. Achterin staat een plattegrond, met daarin een overzicht van de huidige en vroegere bewoners. En die komen allemaal aan bod in korte hoofdstukjes. Veel biografietjes, veel beschrijvingen, veel verhalen. En die verhalen (n.a.v. medit of medat) zijn prachtig! Dat dient gezegd.

Het boek is opgezet als een studieboek. Heel curieus. Achterin dus eerst die plattegrond. Vervolgens een tijdwijzer, van 1833 tot 1975. Daarna een overzicht van 'de verhalen'. Een voorbeeldje daarvan (kort):

Verhaal van de dame die nichtjes uit haar duim zoog , p.89
Verhaal van de dame met de sperzieboontjes, p. 35
Verhaal van de dame die zich liet aborteren, p. 88

Tot slot een index van maar liefst 50 pagina's! Jawel!

Ik ga stoppen omdat 't verhaal mij tezeer 'stil staat'. Heb niet voldoende geduld, wacht te zeer op ontwikkelingen. Veel puzzelstukjes inderdaad, precies omschreven. En dat precieze moet ook, anders kun je de puzzel niet leggen, dat snap ik ook wel. Het centrale deel van de puzzel zal vermoedelijk gaan over het verhaal van de heer Bartlebooth, bewoner van een groot apartement op de derde etage. En da's werkelijk een prachtverhaal!! 

Kort. Hij beschikt over een groot fortuin. En hij streeft  naar 'het niks'. En dat niks wordt z'n project. Neemt - zonder enig talent - gedurende 10 jaar elke dag aquarel-les bij iemand uit 't apartement. Bereist met 'knecht' Smauft - zolderkamer - gedurende 20 jaar de wereld op zoek naar zeegezichten, waarvan hij per twee weken ( dus zo'n 500 stuks) een aquarel maakt. "En wat wilt u hiermee", vroeg de leraar. " Puzzels maken natuurlijk". Zulks geschiedt. De zeegezichten worden op hout geplakt, verzaagd tot puzzel (flatbewoner met zaagjes), teruggeplakt tot een geheel, losgeweekt van 't hout (natuurlijk door een slimme amanuensis uit de flat). Uiteindelijk zal B terugreizen naar de diverse zeezichten en ter plekke z'n aquerellen oplossen. Terug naar niks.

Ja, dat vind 'k een prachtverhaal. De column in de VK waarnaar ik eerder verwees, noemde in een adem de roman van Paul Auster - Het Boek der Illusies. Het zou gaan over een cineast die z'n eigen film vernietigt. Zoiets. Dat boek stond ook in de bieb. Daaraan ga ik nu beginnen.

Jammer. Ik had een bijzonder boek in handen. Zeker te weten. Maar niet voor mij. Zou 't zooo leuk vinden als 'n andere grrl er es aan begon. 

Je verhaal maakte me nieuwsgierig en ik begon te googlen. Perec was wel een heel bijzonder soort mens. Puzzles waren zo ongeveer het centrum van zijn bestaan. Hij schreef o.a. een 466 woorden tekst waarin de enige klinker de A mocht zijn. Het heeft een Engelse titel: "What a man" en het gaat over twee personen. Andreas MacAddam en Armand d'Artagnan. Dan was hij ook nog eens een meester in de Lipogram. Een tekst waarin één bepaalde klinker niet voor mag komen.

Als zijn belangrijkste werk wordt  "Het leven een gebruiksaanwijzing genoemd". Een boek uit 1978 en winnaar van de Prix Médicis. Het aantal hoofdstukken was blijkbaar vooraf bepaald, evenals de lengte en de volgorde, en de elementen die in elk van de hoofdstukken moesten voorkomen. En dat allemaal volgens een bepaald patroon.

Zelfs zegt hij in een interview waarin het voornamelijk gaat over het feit dat hij  van spelletjes houdt (Les jeux de Georges Perec): 
"Het feit dat ik van spelletjes houd en het feit dat ik hou van schrijven is belangrijk. "Het leven een gebruiksaanwijzing" gaat uit van het idee van een puzzle. De puzzle heeft de man gecreëerd die puzzles maakt. En het boek in zijn geheel is opgebouwd als een huis waarin de vertrekken overeenkomstig de orde van een puzzle zijn gerangschikt. En dat geheel is weer zo georganiseerd dat het een vertelmachine veel verhalen opleverd."

Uit dit interview komt trouwens ook naar voren dat hij het liefst in zijn eentje scrabble speelt. :-)

Het lijkt me een geweldig boek voor kruiswoordpuzzelgrrls. Voordiegenen die dat ook in het Frans kunnen, hier één van Pérec (met de oplossing....., waar ik zelf heel erg blij mee was).

Zelf zegt hij over zijn boeken, dat ze te verdelen zijn in vier soorten. 

  • De eerste de sociologische, die het dagelijkse beschrijven. 
  • De tweede de biografische.
  • De derde de ludieke, die voortkomen uit zijn voorkeur voor tegenstellingen, het idee en de middelen: palindromes (die zich van voor naar achter laten lezen), lipogrammen (waarin bepaalde letters niet voor mogen komen), pangrammen (een zin waarin alle letters van het alfabet ten minste één keer voorkomen), anagrammen (letters van een woord door elkaar gooien zodat er een ander woord ontstaat) en isogrammen (lange woorden die allemaal uit verschillende letters bestaan).
  • De vierde de romanachtige, waarin zijn voorkeur voor geschiedenis en de plotselinge onvoorziene veranderingen tot uiting komt en ook de wens om boeken te schrijven "die plat op je buik op je bed verslonden kunnen worden". En volgens Perec is "Het leven een gebruiksaanwijzing" daar een voorbeeld van.

Een ongelooflijk interessante man, die veel te jong (op 46 jarige leeftijd aan longkanker) stierf.

Er staat een prachtig artikel van hem (in het Frans) op het net dat heet: "Je me souviens" (Ik herinner mij). Een fantastische opsomming van wat hij zich allemaal herinnert. Het  "spel" hier is je kleine, banale dingen te herinneren en die als een litanie op te schrijven. Ik kan het iedereen aanraden en voor diegenen die geen Frans lezen heb ik twee herinneringen vertaald:

"Ik herinner mij de finale van de wereld voetbalcup in Munchen 1974. Ik heb gehuild want het Nederland van Johan Cryuiff verloor."

"Ik herinner mij dat ik lange tijd gezwoegd heb op het verschil in uitspraak tussen het woord "pratique" en de naam "Patrick"."

Ik heb me uitstekend geamuseerd naar aanleiding van jouw ervaringen. Bedankt.

Jee, wat! Kijk wat mijn exercitie allemaal opleverde. Heeel
goed! En wat een boeiende excentriekeling! Perec lijkt dus in zekere zin een franse collega van onze Hugo Brandt Cortius. En ik had gelijk met m' n voorzichtige puzzelanalyse. Kon ook eigenlijk haast niet missen.

>De vierde de romanachtige, waarin zijn voorkeur voor geschiedenis en deplotselinge onvoorziene veranderingen tot uiting komt en ook de
wens om boeken te schrijven "die plat op je buik op je bed verslonden
kunnen worden".<

'Voorkeur geschiedenis' - klopt. 'Onvoorziene veranderingen' - klopt. 'Plat op je buik ...'. Klopte niet voor mij in elk geval. Ik ging steeds vaker over al die beschrijvingen heenlezen, hoewel ik niet uitsluit dat bv die prachtige kast uit apartement x elders ook een rol speelt. De 'verhalenafdeling' vond 't overigens prachtig en zeer verrassend! Geinig is dat je, dankzij de index, die verhalen er gewoon uit kunt pikken. Zoals ik ook 't hele verhaal over de hoofdpersoon (?) - die merkwaardige heer Bartlebooth met z'n aquarellen die puzzels moesten worden - via de index eruit zou kunnen lichten. Misschien doe ik dat nog wel. Want kijk - dat was toch een zeer fascinerende geschiedenis!

> Het lijkt me een geweldig boek voor kruiswoordpuzzelgrrls.<

Geloof ik niet. Met kruiswoordpuzzels heeft 't niks te maken. Wel evt. met legpuzzels. Nou ben ik een liefhebber van zo'n fiks geval. Bij tijd en wijle dan. Maar dan bij voorkeur voor de tv - en dan 't allerliefst bij Wimbledon. Legpuzzels vergen geduld. En voor zo'n lees -legpuzzel heb ik dat geduld kennelijk niet.

Dank voor je zoektocht!

  •  

 

Nog meer over dit boek....: 

 

  • George Perec: Een Engelse biografie

  • Een kruiswoordpuzzle (met oplossing) in het Frans van Perec


  • Association George Perec

  • Prix Médicis. Een prijs die uitgereikt wordt aan "die auteur van wie de beroemdheid nog niet overeenkomt met zijn/haar talent."

  • "Als ik probeer te definiëren wat ik probeer te doen sinds ik ben begonnen met schrijven, dan is het eerste idee dat bij me boven komt, dat ik nog nooit gelijksoortige boeken geschreven heb, dat ik nog nooit zin heb gehad om in een boek een formule, een systeem of een manier - gebruikt in een voorafgaand boek - te herhalen."
    Notes sur ce que je cherche

schrijver: 

boektitel: 

Het leven een gebruiksaanwijzing

isbn: 

9789029563734

genre: