"Hoe kunnen we deze geschiedenis ooit aan onze kleinkinderen vertellen, het verhaal over die laatste maanden van 2004? Wat zullen we ons nog herinneren? Het doorstoken lichaam in de Linnaeusstraat? De kelders die opengingen? De almaar bewegende lippen van politici en intellectuelen? De stilte in de stad? De toon, de nieuwe toon die opeens was gezet? Waar moet ik beginnen?"
Zo begint dit kleine boekje van Geert Mak en in nog geen 100 paginaatjes schetst hij ons wat er volgens hem gebeurde vanaf 2 november. En zoals gewoonlijk gebruikt hij de geschiedenis om ons een spiegel voor te houden. Het is een boekje dat even aan het denken zet. Dat ook wat dingen verklaart. Niet alles. Mak is ook maar een mens van deze tijd en dat is misschien het enige, lichte bezwaar tegen dit boekje: het staat wel erg dicht op de gebeurtenissen.
Mak laat ons zien dat de media ons vooral angstig maken door zo vaak en zo veel emoties door te geven. Hij ontkracht de roep om 'terug naar de Verlichting'. In Nederland hadden we op zijn hoogst een verlichte theocratie. Maar tolerant waren we wel, geworteld in de koopmansgeest. Eigenlijk beschrijft Mak een normen- en waardensysteem; Balkenende zou hem dankbaar mogen zijn, ware het niet dat veel van Mak's normen en waarden lijnrecht op die van de regering staan.
'Gedoemd tot kwetsbaarheid' is de hartekreet van een oprechte (en door de gebeurtenissen geschokte) historicus. Dat lees je ook nog tussen de regels door. En voor de prijs hoef je het niet te laten: voor slechts 5 euro laat je het in je jaszak glijden.
yvonnep
Nieuwsgierig gemaakkt hierdoor plus door het negatieve commentaar vanuit de VVD heb ik het meteen gekocht en gelezen. Ik zal het zeker nogmaals lezen. Mijn eerste indrukken:
Mak Geert, Gedoemd tot kwetsbaarheid.
2005, uitg. Atlas, ISBN 90 450 1382 7
(een politiek-historisch manifest)
De situatie rond de moord op Theo van Gogh, de ontwikkelingen in Nederland die daartoe hebben geleid hebben en de daaropvolgende media- en politieke bewegingen. Hoe vertel ik het later aan mijn kleinkinderen.
Al in het eerste hoofdstuk zet Mak de gebeurtenissen in historisch perspectief. De verdraagzaamheid/ het omgaan met mensen die uit andere culturen die in Nederland komen wonen is altijd gegaan via een pacificatie- proces. Een Nederlands specialisme, noodzakelijk om onze handelspositie t.o.v. de omringende wereld te kunnen behouden. Dit raakte mij : in plaats van hetze en haat een historisch besef. Wat een veel genuanceerder beeld geeft. Maar deze keer is in Nederland de vlam in de pan geslagen en is pacificatie wel te vinden aan de basis, in dorpen en gemeenschappen, een gezamenlijk weerwoord tegen hen die haat zaaien en brandstichten, maar niet in de politiek en de media.
Mak gaat in op de vraag: is deze moord een uiting van een privé probleem geweest (van de moordenaar) of hebben we te maken met een ‘public issue’? Kijkend naar de wereldwijde en historische context komt hij tot de conclusie dat we niet te maken hebben met één verknipt persoon maar met een georganiseerd netwerk dat overal ter wereld dit soort ‘speldenprikken’kan uitdelen als waarschuwing voor wat er nog meer kan gebeuren (bv treinen opblazen in Madrid) . Een beweging die ontstaan is uit onvrede met de heersende westerse cultuur die overal ter wereld onderdrukking van moslim minderheden tolereert en financiert (Tsjetsjenie, Afghanistan, Irak). Dit is géén beweging van 'de' moslims tegen 'de rest van de wereld', maar betreft een heel bepaalde groep. Maar die beweging is tegelijk ook ontstaan door de hedendaagse mogelijkheden van bv internationale communicatie.
Op pag 31 legt hij de link tussen een oude duits-romantische visie op puurheid en het opkomend moslim-fundamentalisme. Als tegenhanger de opkomst van het rechts- nationalisme in Nederland, wat te wijten is aan de afkalving van het rechts- liberalisme. Pag 80. Hij haalt fel uit naar de rechts-liberale politici, die alles hebben laten gebeuren en nu met forse taal en harde maatregelen proberen de
macht bij zich te houden.
Dit alles afgezet tegen het huidige politieke klimaat in de wereld en
uitmondend in vurig een pleidooi voor een échte discussie onder
intellectuelen die werkelijk weten waarover ze praten. Luister naar de
mensen die wezenlijk iets te melden hebben.
Bij het lezen van dit boek begon ik met af en toe een aantekening te
maken, maar al snel zat ik op het puntje van de stoel met het
potloodje in de hand. Hier en daar een weldaad om te lezen: dat wat
ik in de afgelopen tijd heb gevoeld en gedacht, maar niet onder
woorden kon brengen. Het boekje geeft een heldere kijk op de
ontwikkelingen in onze tijd, geplaatst in historisch perspectief én met
een blik op de toekomst.
Elli
Eerst maakte het mailtje van Yvonnep me al nieuwsgierig, toen het artikel in de VK en nu jouw enthousiaste mail. Ik ga dit ZEKER lezen! Dank, ladies, Else.
heb deze mak nog niet gelezen, maar interessant en een echte eye opener bij dergelijke discussies is "het occidentalisme" van buruma; het westen gezien door de ogen van de oosterse mens. niet om 'mee te voelen', wel een inzicht in de oosterse haat tegen alles wat westers en vernieuwend is.
ayó femia.
er is intussen heel wat commotie om dti boekje; rechts valt behoorlijk over Mak heen. Wel spannend om te zien hoe zich dit gaat ontwikkelen. Ook goed voor m'n eigen meningsvorming denk ik, ik ben door alle over-informatie de weg kwijt in wat ik er nou zelf over denk; over het hele 'allochtonen-immigratie-moslim-fundamentalisme-terrorisme-debat'. O ja met overal veel vleugjes Hirsi Ali er doorheen. Plaatselijk word ik ook niet met de problemen geconfronteerd, behalve gehoofddoekte vrouwen in het dorp , dus het blijft aan de abstracte kant.
