Enige tijd geleden keek ik op zondagochtend naar het boekenprogramma van de VPRO. Daar vertelde Aukje Holtrop over de door haar geschreven biografie (annex proefschrift) over Nienke van Hichtum. Ik was al onder de indruk van de film 'Nienke', dus besloot om me door de vuistdikke biografie heen te worstelen.

Het boek boeide me meteen en ik ben er in een sneltreinvaart doorheen gerold, vaak lezend met verbazing. Wat een bijzonder mens, die Nienke, of eigenlijk Sjoukje. Geboren in een domineesgezin in Friesland met een zeer beschermde jeugd, veel luxe. Ze trouwt met Pieter Jelles Troelstra, de advocaat. Hij stort zich op het socialisme en gaat de politiek in. Daardoor vervalt het gezin steeds meer in armoede.

Na de geboorte van haar tweede kind krijgt Nienke wat we tegenwoordig een kraambedpsychose zouden noemen. Dit werd toen niet herkend en ze werd gezien als hysterisch, nerveus etc. etc. De conclusie was dat ze zich niet teveel moest bezighouden met dat 'geschrijf' van haar, maar zich volledig op haar man en kinderen moest richten. Want dat gaf een vrouw alleen voldoening.

Ondanks alles is ze steeds blijven schrijven en probeerde ook het socialisme in haar kinderboeken te integreren. Door haar man werd altijd een beetje meewarig gedaan over haar boeken. Het was mooi dat het geld in het laatje bracht, maar wat hij deed was pas echt belangrijk. Dat was ook de ziekelijke kant in hun relatie. Beiden hadden ze voortdurend kwaaltjes om de aandacht van de ander vast te houden. Uiteindelijk is het huwelijk uitgedraaid op een echtscheiding.

Tot aan haar dood is Nienke blijven schrijven en vol enthousiasme en bezieling. Ze vocht voor het goede kinderboek. Ze wilde kinderen ook iets bijbrengen over andere culturen, over de 'wilden'. Wat duidelijk naar voren komt is haar hang naar aandacht. Als kind was ze het prinsesje thuis, later moest ze in de schaduw staan van haar echtgenoot. Er komt in dit boek nauwelijks een brief van haar voor, waarin ze niet verwijst naar haar zwakke gezondheid.

Ondanks alles heeft ze zich heel goed staande kunnen houden. Ik was onder de indruk en ben nu haar kinderboeken aan het lezen. Wat het voor mij nog extra leuk maakt, zijn de beschrijvingen van haar geboortegrond, de dorpjes Nes, Paesens, Moddergat. Mijn moeder is ook in Nes geboren en mijn overgrootvader woonde in Paesens. Herkenning dus...

Yvon
december 2005