Toon Tellegen



Een luchtig en tegelijk wijs gedicht van Toon Tellegen:

Soms, een enkele keer,
met heel veel moeite en voornamelijk toevallig,
lukt het iemand
om met beide armen zijn verdriet te omvatten.
Hij tilt het op.
Laat de deur niet op slot zijn, nu...
Hij duwt hem open met zijn knie
en loopt met grote breedsporige passen naar buiten.
Kijk uit! roept hij
want het verdriet is zo groot dat hij er niet overheen kan kijken,
en doorzichtig is het nooit.
Ver weg, in een sloot of op een drassige plek
onder populieren
of achter een scheve schutting tussen oude autobanden,
speelgoed, resten van vuur,
gooit hij het neer
en fluitend loopt hij terug naar huis.

De allergrootste kwaliteit van het gedicht vind ik het beeldende: je ziét iemand sjouwen, je ziet het gehannes bij de deur - het inschakelen van de knie om de deur open te duwen en de breed uit elkaar geplante benen om het evenwicht te bewaren. De sjouwer kan niet over zijn last héén kijken en er doorheen al helemaal niet, geestig om het opgesloten zitten in verdriet zo te verbeelden. Dan gooit hij die last neer achter een scheve schutting bij oude rommel: het afstand nemen van het verdriet wordt zo heel concreet verbeeld. Het oude speelgoed en de resten van vuur achter de schutting zie ik als metaforen voor herinneringen aan kindertijd en aan oude liefdes. Nu is het verdriet er nog wel, maar achter die schutting, ook dat verdriet is herinnering geworden. Fluitend teruglopen naar huis: gelukkig zijn in het nu zonder al die oude ballast.

Ook door bepaalde regels heel kort te houden, bepaalde woordgroepen te isoleren geeft Tellegen een beeld. Bij de korte zinnetjes komt het kortademige door de inspanning in beeld en bij 'gooit hij het neer', bam, ook de opluchting.

De eerste twee regels vind ik ook fraai: ze zorgen ervoor dat het gedichtje geen preek is. Het is helemaal niet gemakkelijk om zo met verdriet om te gaan, hij constateert dat alleen een enkeling daartoe heel soms in staat is. Daarna kleedt hij het gebeuren zó in dat het toch goed te doen lijkt. Smile.

jop

mooi! mooi! ik hou van Tellegen, ook van zijn schitterende dierenverhalen. of misschien zijn het wel fabels. dit gedicht heb je niet voor niets net nu gekozen denk ik.


Toon Tellegen schrijft ogenschijnlijk 'simpele' gedichten maar ze zijn vaak zo bijzonder en laten bijna de onnoembare dingen zien. Zoals ook in dit gedicht. Ik kende het al wel en vind dat beeld van de zware last die weggooid wordt schitterend. Het was fijn het weer eens te lezen.


Ik vind het gedicht erg leuk en speels in de vorm. Het heeft ook bijna iets kinderboek-achtigs in de taal. Ik vind het ook prettig licht, ondanks dat het gaat om iets groots en zwaars.


Normaal ben ik niet zo'n poezieliefhebber, maar met dit gedicht wakker worden deed me toch wel wat. Het beeldende, zoals Jop zei, is zeer sterk, maar voor mij was het letterlijker: het gedicht nodigt uit je eigen verdriet op te pakken en op de stapel van andere herinneringen te gooien. Precies wat ik vanochtend deed - weliswaar loop ik nog niet fluitend terug naar huis, zoals de iemand in de laatste verzen van het gedicht, maar een begin is er. Bedankt Jop, voor dit simpele doch prachtige gedicht!


Ik ben het helemaal eens, met de opmerkingen over Toon van Tellegen, het lijkt zo simpel verwoord, maar er zit wel degelijk een dubbele laag in. Ik vind het vaak een verademing om 'simpele' gedichten te lezen - ( wat een leuke alliteratie.-)))


Herkende het gedicht ogenblikkelijk. 't Was al eerder door een grrl doorgegeven als mogelijke verwerking na verdriet. Vind 't een mooi beeld voor 't wegzooien van oud zeer. Flikker maar weg bij al die ouwe dierbaarheden. Maar "fluitend naar huis gaan"? Dat vergt toch wel wat tijd!


Hier kreeg ik tranen van in mijn ogen. Dit kwam recht binnen. Er was geen ontsnappen aan. Ik wilde dat ik zo kon zijn.


Prachtig gedicht, Jop, ik ben verslingerd aan zijn korte verhalen, zoals de verjaardagen van dieren. En wat een verrassing om het al op dinsdagavond te lezen....!


Een gedicht van Toon Tellegen heeft jarenlang boven m'n bureau gehangen, misschien kennen jullie het wel, het gaat over grenzen trekken. Ik heb de tekst niet zo bij de hand, ben van baan veranderd en er staat nog een te verhuizen doos.


Dit is ook zo'n gedicht, misschien niet voor boven je bureau, meer voor boven je bed. De regel die mij opviel: ' Laat die deur nu niet op slot zijn', want soms wil je wel heel graag dat verdriet ergens dumpen, al dan niet bij de rest van je ' oude troep', of ergens ver weg, maar die deur moet wel open zijn en dat is niet vanzelfsprekend, hoe graag je dat
ook zou willen..en dan sta je daar met die last,


Index Woensdag Gedichtdag

 


Bedoel je dit?

 

Tot hier en niet verder zei de eekhoorn tegen zichzelf.
Hij trok een streep in het zand en bleef aan EEN kant van de streep staan.
Hij had zich allang voorgenomen zo'n streep te trekken en daar niet
voorbij te gaan. Dan weet ik tenminste waar ik aan toe ben zei hij.

Uit: Tot hier en niet verder.

 

Bedankt, Jop, voor dit mooie gedicht. Tellegen weet met eenvoudige woorden eenvoudige beelden te scheppen die je in je hart raken. Ik vond dit gedicht ook spannend: lukt het die man om zo'n moeilijke taak te volbrengen? Ja! Gelukkig!

N.a.v. eerdere mail een gedicht van Tellegen over grenzen:

Een streep

Ik trok een streep:
tot hier, nooit ga ik verder dan tot hier.

Toen ik verderging
trok ik een nieuwe streep,
en nog een streep.

De zon scheen
en overal zag ik mensen,
haastig en ernstig,
en iedereen trok een streep,
iedereen ging verder.

Dit gedicht vind ik moeilijk 'uit te leggen'. Uiteraard dezelfde eenvoudige woorden en beelden als in het gedicht over verdriet, want dat is Tellegen eigen. Ook herkenbaar: je trekt voor jezelf een grens, en gaat er dan tóch overheen. Logisch ook, dat je niet de enige bent die dat zo doet. Maar de moraal van het verhaal? Is die er, of niet, of hoeft die er niet te zijn?

Ja, dit gedicht bedoelde ik. Ik weet niet of er een moraal moet zijn, zelf moet ik altijd een beetje (glim)lachen om dit gedicht, vooral als ik me weer eens druk zit te maken. Het relativeert zo mooi de ernst, het absolute van je grens. NOOIT ga ik verder, nOOit echt niet, maar de zon schijnt en ik ga verder en al die anderen ook. Dit gedicht is zo beeldend, ik zie het gewoon gebeuren.

Een beeldend gedicht. Het beeld van die zwoegende man blijft me bij. Zoals jij het ziet en er over schrijft, Jop, kan ik het bijna helemaal meevoelen. Alleen als je het inleidt met: Een luchtig en tegelijk wijs gedicht van Toon Tellegen, krijg ik een ander gevoel. Wijs is het zeker, maar luchtig? Ik kreeg tranen in de ogen bij het lezen. Niet om het verdriet dat ikzelf in me draag, maar omdat ik er beter door begrijp wat verdriet bij een ander doet.

(Misschien is Toon Tellegen wel op het idee gekomen door de uitdrukking Niet bij de pakken neer blijven zitten.)


 
Boekgrrls

Laatste keer bijgewerkt: 14/12/05  Eisjen

Terug naar top pagina