In de luwte van
je lichaam droomde
ik van je: je verweet
me veel dat ik niet
kon weerleggen.
Toen ik huilend
wakker werd, mompelde
je nog half in slaap:
stil maar, kom
maar bij me,
en trok me dicht
tegen je aan.
Toch heb je me
veel verweten dat ik niet
weerleggen kon. Maar dat
was maanden later.
Hanny Michaelis
Uit: Onvoorzien
Van Oorschot Amsterdam, 1966
Dit vind ik een heel sterk en tegelijkertijd toch heel kwetsbaar gedicht;
die combinatie vind ik er juist zo mooi aan denk ik. Ik houd ook erg van
de
soberheid van haar taal.
We hebben hier meerdere malen discussie gehad over wat een gedicht tot
een
gedicht maakt, en ik geloof dat het Edith was die daarbij het standpunt
verwoordde dat bij een gedicht de dichter bepaalt waar de regels
afgebroken
worden, i.t.t. bij proza, waar de uitgever dit bepaalt. In dit gedicht
vind
ik dat bijzonder duidelijk. Wanneer we alles achter elkaar zouden zetten
zou
het een tekst opleveren die veel minder indruk maakt, ook al staan er
dezelfde woorden:
In de luwte van je lichaam droomde ik van je: je verweet
me veel dat ik niet kon weerleggen. Toen ik huilend
wakker werd, mompelde je nog half in slaap: stil maar, kom maar bij me,
en
trok me dicht tegen je aan.
Toch heb je me veel verweten dat ik niet weerleggen kon. Maar dat was
maanden later.
Eigenlijk alleen de alliteratie (luwte en lichaam) in de eerste regels
en de
geraffineerde herhaling van het verwijten zonder te kunnen weerleggen
doen
in de verte nog poëtisch aan voor mij. Ze zouden in een brief kunnen
staan,
een opgetekende herinnering, maar ze hebben niet het hakkelende,
zoekende en
daardoor indrukwekkende van het gedicht.
Ik vind het gedicht sterk door zijn structuur en door de herhaling van
het
verwijten zonder te kunnen weerleggen, door de suggestie van een
voorspellende droom, door de kracht om met eenvoudige woorden kenbaar te
maken hoe kwetsbaar een relatie kan zijn, en hoe je elkaar op een moment
kunt geruststellen terwijl er later van die troost en saamhorigheid
weinig
over kan zijn.
Ik vind het ook kwetsbaar door de manier waarop de spreker (hoeft niet
de
dichter zelf te zijn, natuurlijk, al denk ik hier van wel) zich
blootgeeft
en het pijnlijke van de droom die maanden later werkelijkheid wordt laat
zien. Er is twee keer hetzelfde beeld (de verwijten), maar de tweede
keer is
de troost er niet. Dat maakt het gevoel verwijten te krijgen die niet te
weerleggen zijn des te pregnanter en navoelbaarder voor mij. Ik vind het
ook
mooi dat er niet staat dat de verwijten (dus) waar zijn; ze kan ze
alleen
niet weerleggen. Dat is niet hetzelfde, hoe complex dat ook is. Die
complexiteit vind ik heel herkenbaar, en daarom denk ik heel mooi.
Ik ben benieuwd wat jullie ervan vinden!
Hanne
behalve
alles wat je verder noemt is het voor mij vooral die
herkenbaarheid die 't 'm doet. mooi! dankjewel.
een prachtig kwetsbaar gedicht, bedankt. Ik geniet!
Hanny Michaelis is ook een van mijn favoriete dichters
Wat goed deze keus! Ik vind je uitleg erbij heel treffend. Tranen bij
mij.
Dank voor deze mooie woorden op deze woensdag.
Ik ben erg geraakt door de tekst en zeer nieuwsgierig naar het verdere
werk van deze voor mij nog onbekende dichteres.
mijn eerste reactie was:
de kracht in de laatste vier regels? die een soort conclusie zijn?
de kwetsbaarheid in het eerste deel dat een soort vooruitwijzing is?
en wat te denken van een verhouding waar verwijten zijn die ook nog
weerlegd moeten worden?
dat vind ik mooi gezegd en gezien van michaelis
een verhouding waarin helemaal geen kritiek/verwijten mogelijk zijn
is nog breekbaarder denk ik
jij schreef:
> Ik vind het gedicht sterk door zijn structuur en
door de herhaling
> van het
> verwijten zonder te kunnen weerleggen, door de suggestie van een
> voorspellende droom, door de kracht om met eenvoudige woorden
> kenbaar te
> maken hoe kwetsbaar een relatie kan zijn, en hoe je elkaar op een
> moment
> kunt geruststellen terwijl er later van die troost en saamhorigheid
> weinig over kan zijn.
vind ik ook helemaal
> Ik vind het ook kwetsbaar door de manier waarop
de spreker (hoeft
> niet de
> dichter zelf te zijn, natuurlijk, al denk ik hier van wel) zich
> blootgeeft
> en het pijnlijke van de droom die maanden later werkelijkheid wordt
laat
> zien.
ik vind die kwetsbare opstelling juist zo sterk.
> die combinatie vind ik er juist zo mooi aan denk
ik. Ik houd ook
> erg van de
> soberheid van haar taal.
vind ik ook erg mooi
> We hebben hier meerdere malen discussie gehad
over wat een gedicht
> tot een
> gedicht maakt, en ik geloof dat het Edith was die daarbij het
> standpunt
> verwoordde dat bij een gedicht de dichter bepaalt waar de regels
> afgebroken
> worden, i.t.t. bij proza, waar de uitgever dit bepaalt.
is dat zo?
telt de wil van de dichter bij een uitgever meer dan de wil van de
proza auteur?
(zou me verbazen eigenlijk)
> de kracht in de laatste vier regels? die een
soort conclusie zijn?
> de kwetsbaarheid in het eerste deel dat een soort vooruitwijzing is?
Ik zou zelf geloof ik niet op die manier een scheiding aanbrengen tussen
kracht en kwetsbaarheid in het gedicht. Ik vind nu juist het mooie dat
kracht en kwetsbaarheid met elkaar verweven zijn, dat het laten zien van
kwetsbaarheid de kracht ervan is, en het krachtige moment van troost en
vertrouwen als ze ontwaakt uit de droom achteraf heel broos en kwetsbaar
blijkt, als de droom werkelijkheid wordt.
> en wat te denken van een verhouding waar
verwijten zijn die ook nog
> weerlegd moeten worden? dat vind ik mooi gezegd en gezien van
michaelis
Ja, vind ik ook. Hoewel het me niet zo verbaast dat men de behoefte
heeft
verwijten te weerleggen, dat herken ik zelf ook.
> een verhouding waarin helemaal geen kritiek/verwijten
mogelijk zijn is
> nog breekbaarder denk ik
Ja, zeker als ze er wel zijn maar nooit uitgesproken mogen worden. Het
uitspreken kan soms je relatie ook steviger maken omdat het tot meer
wederzijds begrip leidt misschien?
> Ik zou zelf geloof ik niet op die manier een
scheiding aanbrengen
> tussen kracht en kwetsbaarheid in het gedicht. Ik vind nu juist het
> mooie dat kracht en kwetsbaarheid met elkaar verweven zijn, dat het
> laten zien van kwetsbaarheid de kracht ervan is, en het krachtige
moment
> van troost en vertrouwen als ze ontwaakt uit de droom achteraf heel
> broos en kwetsbaar blijkt, als de droom werkelijkheid wordt.
klopt ja
mooi is dat
het zegt inderdaad meer over mij en het eventuele kracht/
kwetsbaarheid 'muntje met minstens twee kanten' dan over wat
michaelis erover zegt.
>> en wat te denken van een verhouding waar
verwijten zijn die ook
>> nog weerlegd moeten worden?
>> dat vind ik mooi gezegd en gezien van michaelis
> Ja, vind ik ook. Hoewel het me niet zo verbaast dat men de behoefte
> heeft verwijten te weerleggen, dat herken ik zelf ook.
o, ik herken het helemaal
heb er zelfs in de jaren '80 een soort van therapie/cursus voor gevolgd.
verwijten roepen dat verdedigen op. die weerleggingen. het is imo juist
de
kunst om kritiek zo te verwoorden dat iemand niet meteen in de
verdediging
schiet. dat heb ik toen een beetje geleerd. lukt niet altijd. ;-)
>> een verhouding waarin helemaal geen kritiek/verwijten
mogelijk
>> zijn is nog breekbaarder denk ik
> Ja, zeker als ze er wel zijn maar nooit uitgesproken mogen worden.
> Het uitspreken kan soms je relatie ook steviger maken omdat het tot
meer
> wederzijds begrip leidt misschien?
jazeker denk ik
kritiek die nooit uitgesproken mag worden leidt imo tot
slachtoffergedrag?
> We hebben hier meerdere malen discussie gehad
over wat een gedicht
> tot een
> gedicht maakt, en ik geloof dat het Edith was die daarbij het
> standpunt
> verwoordde dat bij een gedicht de dichter bepaalt waar de regels
> afgebroken
> worden, i.t.t. bij proza, waar de uitgever dit bepaalt. In dit
> gedicht vind
> ik dat bijzonder duidelijk. Wanneer we alles achter elkaar zouden
> zetten zou
> het een tekst opleveren
helemaal mee eens. De vorm is minstens even belangrijk als de tekst.
> Ik vind het gedicht sterk door zijn structuur en
door de herhaling
> van het
> verwijten zonder te kunnen weerleggen, door de suggestie van een
> voorspellende droom, door de kracht om met eenvoudige woorden
> kenbaar te
> maken hoe kwetsbaar een relatie kan zijn, en hoe je elkaar op een
> moment
> kunt geruststellen terwijl er later van die troost en saamhorigheid
> weinig over kan zijn.
Ja, herkenbaar. Verwijten, zonder te kunnen weerleggen. Er is troost,
maar
het verwijt en het niet kunnen weerleggen is er nog. Een kwetsbaar eind.
Open eind ook.
Mooi gedicht, bedankt.
Voor iemand die intensief droomt (en helaas ook vaak naar)
vind ik het een angstwekkend vooruitzicht dat Michaelis hier
schetst. Ik moet er niet aan denken de troostende armen te
moeten missen.
