Net een hele hete week
achter de rug. Lesgeven was bijna niet mogelijk . Mijn arme schaapjes zaten te zuchten in
de klas. De school is, zoals de meeste gebouwen in Moskou, een constructie van betonnen
platen en voor de meeste mensen is het in een hete zomer niet om uit te houden in de stad.
De russische scholen zijn al lang met vakantie. Op 31 Mei luidt de laatste bel en de dag
daarna sturen vrijwel alle ouders hun kinderen naar een of andere datsja.
Huisvesting was hier overigens het thema van de
week. Dat kwam eerst en vooral door mijn vriendin Tanya. Tanya is 48 en is assistente in
onze kleuterschool. Ze krijgt naar Russische normen een goed salaris (450 $ per maand) en
woonde tot voor kort met haar zestienjarige zoon, haar partner (met een drankprobleem) en
haar vijfenzeventig jaar oude bijna blinde moeder in een tweekamerflat. Dat mag voor ons
dan wel vrij krap klinken, maar hier zijn twee kamers voor vier personen bijna een luxe.
De flat is geprivatiseerd. Dat betekent dat ze zo goed als Tanya's eigendom is, alleen
moet er toch nog elke maand huur voor worden betaald. Die huur is belachelijk laag, als je
een "propiska" hebt. Dit is nog een overblijfsel van het Sovjet-systeem. Het
gaat hier om een stempel in je paspoort met je officieel adres. Alleen wie een propiska
heeft mag officieel in Moskou (of een andere stad wonen) en heeft recht op gratis
verzorging in het ziekenhuis, onderwijs etc. Zonder propiska gelden er heel andere regels
en vooral heel andere huurprijzen.
Maar goed, na de augustus crisis zijn er een boel
mensen in de problemen geraakt. Zo heeft Tanya's broer geen werk meer en is de winkel waar
zijn vrouw werkte gesloten. Na een paar maanden gezocht te hebben, kwam Sergey (Tanya's
broer) met het volgende idee op de proppen. Zij zouden hun flat verhuren en zelf hun
intrek nemen bij Tanya. Omdat Tanya een van die goede zielen is die nooit nee kan zeggen,
wonen ze nu al maanden met zeven mensen in die tweekamer flat. Dat is iets wat de meeste
mensen zich nauwelijks kunnen voorstellen. Vooral in een koud land waar je zomaar niet de
straat opkan. Toen Tanya me opbelde zag ze het even niet zitten. "Ik zit met de
telefoon op het toilet" huilde ze, want er is nergens anders plaats.
Een collega van mij, Svetlana, woont al jaren met
haar twee tieners, een zoon en een dochter, in een eenkamer flat. Ze staat al sinds eeuwig
op de lijst voor een grotere flat en dit jaar was het dan zover. Ze zou recht hebben op
een driekamer flat in een van de buitenwijken. Het geld had ze. Haar papieren waren in
orde, dacht ze. Ze loopt nu al maanden van de ene instantie naar de andere. Ze heeft
constant flessen drank in haar tas, voor het geval ze iemand moet omkopen en kan nooit
naar een vergadering of een feestje komen, want ze moet weer eens "iemand gaan
overtuigen", zoals dat beleefd heet. Maar ze heeft er alles voor over, zegt ze, want
ze wil na al die jaren haar prive-leven terug.
Over omkoperij gesproken.Een andere vriendin van
mij, Lydia, kreeg onlangs een vreemd telefoontje. Lydia woont al jaren alleen en nu belde
er plots om twee uur 's nachts een zogenaamde politieagent, die absoluut met Rachmed
Abdoelovitsj wilde spreken, die volgens hem op Lydia's adres een propiska had. Dit is een
typisch voorbeeld van een combine van de Tsjetsjen Maffia. Sinds de oorlog in Tsjetsjenie
zijn een groot aantal vluchtelingen in Moskou, zonder propiska, maar met geld en
connecties. Ze kopen dan iemand om in het paspoort bureau en worden ingeschreven op een
adres in Moskou waar gewoonlijk een alleenstaande of een gepensioneerde woont. Eerst en
vooral geeft dat hun het recht op medische verzorging en wie weet, als de persoon in
kwestie komt te overlijden en onze Tsjetsjen de enige is met een propiska, heeft hij het
recht zich de flat toe te eigenen. Lydia is dus hals over kop naar de politie gerend en
moet nu met boel papierwerk aantonen dat zij de enige rechtmatige eigenaar van de flat is.
Geen wonder dat de Tsjetsjens in Moskou niet erg geliefd zijn (maar daarover een andere
keer meer.) Dit zijn nog maar een paar problemen waar de mensen hier elke dag mee te maken
hebben. Je kan je dan ook voorstellen dat de meeste mensen niet aan politiek denken, maar
aan overleven. En het ziet er niet naar uit dat daar snel verandering in zal komen.
Cathy.
Terug naar Boekgrrl in Moskou Index