Achterflap:
"Voor hem was een tube verf een raket: lees in enkele
uren alles wat je over Karel Appel moeten weten."
Dat van die raket ontgaat me. Wat wil je met een tube verf als een
raket? Brengt die je ergens snel? Leg je grote afstanden af? Ook na het
boekje uitgelezen te hebben snap ik dat nog niet, maar ik ben stukken
wijzer over Karel Appel en tegelijkertijd heb ik een paar bijzonder
aangenaam uurtjes achter de rug.
Voor mij was Appel ook voornamelijk de man van 'ik rotzooi maar wat
an', een uitspraak die ik onthouden heb uit de film die cineast Jan
Vrijman in 1961 over Appel maakte. Appel smeet daarin met verf, vanaf
zijn kwast of met emmertjes en 'rauwde' er doorheen met zijn handen. Toen hem de microfoon onder de neus werd geduwd deed hij die uitspraak.
Iets wat in alle kranten terecht kwam en dat de 'ware' kunstliefhebber
tot razernij bracht. Wat verbeelde die jongen uit de Dapperstraat zich
wel, met niet meer dan twee jaar kunstacademie, een uitgesproken
Amsterdams accent en duidelijk lak aan de burgerij en haar normen en
waarden!
Het is een mooi verhaal dat van Appel. Zijn jeugd in de Dapperstraat,
waar hij bij zijn vader in de kapperszaak werkte, en zijn ontwikkeling
naar de roem. Hij noemde zichzelf een 'emotional artist', net als
Rembrandt en Goya. En daar zijn er volgens hem maar weinig van en die
horen niet bij 'movement'. Appel verbleef op dat moment al veel in de US
en liet dat ook merken in zijn taalgebruik. Hij hoorde toen dan niet
meer bij
een 'movement', maar was wel één van de Nederlandse leden, naast Corneille
en Constant, van de Cobra-beweging.
Het Cobra Museum heeft vanaf 9 februari t/m 1 juni dan ook een
tentoonstelling over Appel onder de titel JAZZ, muziek waar Appel
bezeten van was. In New York heeft hij ook diverse jazz musici
geportretterd. Count Basie, Sarah Vaughn, Dizzy Gillespy en Miles Davis.
De laatste was de enige die ontevreden was met zijn portret. Die vond
het 'niet zwart genoeg'!
Iets wat ik helemaal niet wist, was dat Appel ook gedichten heeft
geschreven. Een speurtocht op het internet bracht me bij dit gedicht:
Stad van het oosten en van het westen
mijn herinneringen zien jou altijd
stad van de markten en schepen
van haven en zeeën - van kranen en kroegen
van grachten en geuren
neergedrukt achter de wilde duinen van de zee
Dit gedicht staat op de site van de Vereniging van Schooldecanen en
Leerlingenbegeleiders, waar het verthaal van Appel staat over zijn jeugd.
Een mooi verhaal. Die internet zoektocht bracht me ook bij het Stedelijk
Museum in Gent. Daar hebben ze een tentoonstelling in 2002 gehad met
Sculpturen en Gedichten! Hadden de Poëzie en Sculptuur grrls moeten
weten! Samen met Allen Ginsberg en Gregory Corso maakt Appel "Poëzie-schilderijen".
Ook vond ik op de franse site Boomer-café deze afbeelding van Appel
met een gedicht:
Op de website van de Wereld Omroep kun je Appel horen in gesprek met
Rudi Fuchs, naar aanleiding van de tentoonstelling "Je hoeft het niet te
begrijpen".
Naar aanleiding van zo'n prima 'essentie-boekje' van den Hartog Jager
kun je op het internet nog veel verder genieten.
Eisjen
januari 2008
Als
redelijke fan van deze inderdaad veelzijdig kunstenaar stel ik me bij
'een tube verf als raket' voor de snelheid die je in zijn werk ziet; de
snelheid waarmee de verf op het doek komt; of uit de tube spuit; zoiets.
Een heftige snelle 'schilderbeleving'.
Dat
vind ik een mooie uitleg. Bedankt.
