Carl Henning Wijkmark: De moderne dood,
met een voorwoord van Hans Achterhuis,
vertaling: Henri Wijsbek



'Fascinatie en onbehagen' stond er boven een Zweedse recensie van dit boek en dat is precies wat dit boek oproept. Het is een fictief verslag van een symposium over de mogelijkheid van gedwongen euthanasie als oplossing voor het vergrijzingsvraagstuk. Iedereen zou tot zijn vijfenzestigste werken, dan nog tien jaar van het leven mogen genieten en met vijfenzeventig zou de koek dan op zijn. Want, zoals een van de deelnemers het formuleert, 'we worden allemaal even oud geboren. Waarom zouden we dan niet allemaal even oud doodgaan.' Eigenlijk zijn alle deelnemers aan het congres, behalve een cultuurhistoricus, het wel eens met deze oplossing en dubben ze er vooral nog over hoe ze de boodschap aan de bevolking moeten overbrengen. 'Via de gemeenschapszin die we bewerken,' zo zegt een van de deelnemers aan het congres, 'bereikt de boodschap langzamerhand de bejaarden: "Jij hebt je leven geleid, je hebt het jouwe gedaan, we hopen dat je tevreden bent. We zijn je hoe dan ook dankbaar. En zou jij van jouw kant de samenleving willen bedanken voor wat die voor jou gedaan heeft, dan weet je vast wel wat je te doen staat. Niet? (...) Bel de Gezondheidsraad en vraag naar de afdeling Ouderen. Wij verwachten je. Je bent welkom. Stel het niet te lang uit.'

Vreemd om te beseffen dat de schrijver dit al in 1978 geschreven  heeft en dat het nu pas in vertaling verschijnt en in het geheel niet verouderd overkomt. Integendeel! Het is stuitend zoals sommige congresgangers in dit boekje over gehandicapten en ouderen spreken, maar tegelijkertijd zijn de uit de pan rijzende kosten voor gezondheidszorg een probleem waar we steeds meer mee geconfronteerd worden. Elke beslissing die daarover genomen moet worden is een pijnlijke en door het probleem zo tot in het absurde door te voeren (althans, ik hoop dat het een absurde oplossing blijft), word je wel gedwongen na te denken over 'hoe dan wel?'. Ik weet het ook niet, maar ik vond het erg interessant om over te lezen en over na te denken.
 

Maaike

 


 

Interessant Maaike, ook dat het al zolang geleden voor het eerst is verschenen. Overigens, dat is wel aardig, is er een aflevering van Startrek, waarin Captain Picard en zijn crew op een planeet komen, waar ze precies dezelfde oplossing hebben gekozen voor de aanpak van het vergrijzingsprobleem. In de aflevering komen we binnen op het moment dat de discussie start waarom je het niet op deze manier zou moeten doen.


En ik moet denken aan de film Logan's Run waarin de mensen met 30 jaar al het loodje moesten leggen, al werd dat aan hen gepresenteerd als iets heel eervols en een geweldige spirituele ervaring. De reden was vast niet vergrijzing, misschien overbevolking? Ik weet het niet meer. Hoe dan ook, in de film ontsnappen een stel mensen en komen dan in de buitenwereld een heuse echte oude man tegen.

Het boek waar jullie het over hebben heb ik niet gelezen, maar het lijkt me van een akelige kilheid. Brrr...

Boekgrrl, die zowiezo al gruwelt van het woord "vergrijzingsprobleem" alsof het iets is dat opgelost moet worden

Kil zijn de deelnemers aan het symposium wel (behalve die ene cultuurhistoricus dan), maar het boek is juist een reactie op tendenzen die kant op, lijkt me. Ik vond het ook griezelig om te lezen, maar daarom niet minder interessant, omdat er wekelijks in de krant geschreven wordt over de vergrijzing (vanochtend nog in de Volkskrant de tip om in rolstoelen te beleggen en vooral niet in fietsen!).

In het boek is sprake van een samenleving die voor 80% bestaat uit vijfenzestigplussers en dat is dus ook wel een probleem, hoe kil en naar dat misschien ook klinkt. Je gunt iedereen zorg op maat en een fijne oude dag, maar in dit boek is dat niet langer betaalbaar. Beter daar nu al over na te denken, dan als het te laat is. Juist om niet kil en naar te hoeven eindigen. Toch?

Ja ik dacht ook Brrrrr, wat een afgrijselijk idee:

> Bel de Gezondheidsraad en vraag naar de afdeling Ouderen. Wij verwachten > je. Je bent welkom. Stel het niet te lang uit.<


Je bent oud en dan maar wegwezen. Bah alsof mensen gebruiksvoorwerpen zijn die je wegdoet als ze 'stuk' gaan.

Dat zielige beeld van die dure oudjes staat me niet aan. Een mens heeft zijn eerste jaren ook ''zorg op maat'' nodig, nou, zo eindigt hij ook, maar over die babytijd doet geen mens financieel zorgelijk. Al die pampers die de maatschappij moet ophoesten. Hoort erbij ja. En wie geven de economie een fikse impuls? Die zestigplussers die altijd spaarzaam leefden en nu geen dure kids meer hoeven te onderhouden. Die kids staan nu op hun eigen beentjes, dus nu kunnen de ''oudjes'' op reis, buiten de deur eten, culturele uitstapjes maken, cadeaus voor het nageslacht kopen en ga zo maar door. Ook in een rolstoel kun je nog geld weggeven of stukslaan.. Misschien (sommige) jongeren stimuleren om nu soberder te leven? Dan kunnen ze óok voor zichzelf zorgen straks.

hear hear !!

er nog aan toevoegend : en hoe zit het met de zorg voor al die prematuur geborenen ? baby'tjes die vroeger niet 'levensvatbaar' waren worden nu allemaal in leven gehouden, prima, maar dat kost ook een hoop, en je kindje is natuurlijk onbetaalbaar. Maar kost aan zorg dus ook een boel.
 

Nou, het punt is volgens mij meer dat de 'oudjes' (brrr) van straks geen geld meer hébben om stuk te slaan, omdat de zorg zo peperduur zal worden. Over baby's hebben ze het in het boek niet, omdat er bijna geen baby's meer zijn. Wel wordt er het een en ander over gehandicapten gezegd, maar dat mogen de geďnteresseerden zelf lezen, voor ik nog meer verontwaardiging over me afroep ;-) En nog maar eens ter benadrukking: Wijkmark speelt duidelijk advocaat van de duivel. Het is niet zijn eigen mening die hij in het boek weergeeft! Hij chargeert juist om te laten zien welke kant we vooral niet op moeten gaan en hoe verstandig het zou zijn om nu al aan andere oplossingen te gaan werken.

> en hoe zit het met de zorg voor al die prematuur geborenen ?

Ja, dat komt ook ter sprake in het boek. Er wordt het een en ander  over verplichte abortus te berde gebracht, waar ik verder niet over zal uitwijden. Het is echt een horrorscenario dat de heren congresgangers bekokstoven. Gelukkig blijft het in het boek bij  plannen.

En om maar even een knuppel in het hoenderhok te gooien: als er écht een vrijwel oplosbaar probleem is (en die kans lijkt me bij 80% ouderen redelijk groot) is dit nog wel een oplossing die mij (als socialist?) kan aanspreken. In ieder geval beter dan dat alleen degene die volgens de maatschappij (lees: de heersende klasse) het waard is om langer te mogen leven dan een ander ;-)))

Bedankt voor de tip!

> Misschien (sommige) jongeren stimuleren om nu soberder te leven? Dan > kunnen ze óok voor zichzelf zorgen straks.

LOL, goed idee! Zou ik moeten doorgeven aan die collega van tegen de dertig die onlangs haar ongenoegen spuide over de huidige 50+ generatie die zo'n luxe leventje leidt en dan ook nog eens verwacht dat háár generatie straks met 'n klein clubje de AOW maar blijft ophoesten. Hetgeen ze opmerkte toen ze net terugwas van haar derde wintersportvakantie in één winter ;-)

Deze bespreking doet me wel heel erg denken aan een boek dat ik ooit op vakantie las en waarover mijn toenmalige vriendje behoorlijk de pest in had omdat ik nergens toe te bewegen was voordat ik het boek uit had: Ira Levin - De dag der Dagen. Ongemeen spannend en voor wie het boek ooit wil lezen: nu stoppen met deze mail te lezen! Het is jaren geleden en of het voor of na 1978 was, kan ik niet eens meer zeggen. Even gegoogled: de originele titel is This Perfect Day en het is uit 1970, eerder dus dan Carl Henning Wijkmark.


De dag der dagen ging over een volledig gereglementeerde maatschappij waarin iedereen een goed leven leidde. Maar mensen boven de 60 leefden er niet. De hoofdpersoon of verteller (ik heb het boek niet meer) wordt door zijn moed en intelligentie uitverkoren om deel te nemen aan een heel geheim superorgaan waar de mensen wel ver boven de 60 zijn. Ze zitten verlegen om opvolgers. En zo komt de hoofdpersoon er achter dat deze grijsaards letterlijk alles bestieren op een manier die veel erger is dan Big Brother is Watching You. Een echte aanrader als je van superspanning houdt maar niet als je met je vriendje op vakantie bent!

Groeten van een boekgrrl die zich blauw betaalt aan belasting op rookwaren en ziekenfondspremies en niet oud zal worden. Maar aan de andere kant ook geen nog-niet-grijzen achterlaat.

Het kan idd kil en naar zijn, maar het is wel de realiteit! (de oplossing in het boek natuurlijk niet!) ik heb laast gehoord dat over 10 jaar, 4 op de 10 leerlingen voor de zorg moeten kiezen(als we geen tekort aan werkers in de zorg willen hebben)! Dit is bijna een feit dat dat nooit zal gebeuren... De regering zal de zorg wel erg aantrekkelijk moeten maken anders zijn we straks allemaal afhankelijk van de mantelzorgers. Zo wordt de depressie over +/- 10 jaar ook volksziekte nummer 1! Dus de psychiatrie zal ook veel werkers nodig hebben.

"Ware wijsheid

In het oude Japan bestond ene wrede wet: bejaarde mensen moesten door hun kinderen naar de bergen worden gebracht om daar aan hun lot te worden overgelaten en te sterven. Daarom nam een zoon zijn oude vader op de rug en droeg hem diep de bergen in. Onderweg echter brack de vader takjes van de bomen en liet die achter hen op de grond vallen. toen de zoon teslotte een beschutte plek tegen een helling vond, maakte hij er met bladeren een zachte en veilige rustplaats. Daar zette hij zijn vader neer en zei: 'Lieve vader, ik moet afscheid nemen'. Toen gaf de vader zijn zoon een takje dat hij onderweg afgebroken had en zei: 'Mijn jongen, volg het spoor van deze takjes, dan zul je weer behoudent huis komen. Vaarwel.' Dat ontroerde de jongen echter zozeer dat hij zijn vader weer op de rug nam en terug naar huis ging. diep in de tuin verborg hij zijn oude vader en bracht hem elke dag voedsel en drinken. Nog elke dag leerde hij van de wijsheid van zijn vader. Intussen maakte de koning het leven van zijn onderdanen steeds moeilijker. Hij dwong hen de vreemdste opdrachten uit te voeren en legde hun allerlei raadselachtige vragen voor. Na enige tijd viel het de koning op hoe één jonge man al zijn opdrachten volbracht en kon antwoorden op al zijn moeilijke vragen. Daarom riep hij hem bij zich en vroeg hem hoe hij zoveel wijsheid had vergaard. 'Sire', antwoordde de jongen, 'zelf ben ik nog onervaren. Maar om u de waarheid te zeggen, al die wijsheid komt van mijn oude vader'. En hij barstte in tranen uit en bekende de koning wat hij met zijn vader had gedaan. De koning was hier zo van onder de indruk dat hij de oude, wrede wet afschafte en zijn volk verbood hun ouders nog ooit aan hun lot over te laten."

Als ze het in Japan al wisten.......

Mooi verhaal!!! Zo zou het moeten ...
 

> Ik zie ook wel dat over één kam geschoren oudere mensen meer > geld aan zorg zullen kosten, maar juist het idee dat iemand  > daarbij stilstaat doet me gruwelen.

Misschien is het een functie van literatuur om daar wél bij stil te staan op een manier die tot de verbeelding spreekt, tot nadenken stemt en discussie oproept. Juist zo'n onderwerp heeft de neiging om alleen onder ethici besproken te worden, terwijl het ons allemaal aangaat. Eigenlijk. Dan zie je ook hoe moeilijk zo'n discussie wordt en snel emotioneel wordt. Er zijn veel van dit soort onderwerpen. Zo sneed Ishiguro de ethiek rond orgaandonatie onder meer aan in zijn laatste boek 'Never let me go'. Volgens mij maakt de literatuur veel meer los, dan een ver/betoog van een ethicus. Lang verhaal kort: daar zou je dus niet van moeten gruwelen.

Meisjes wat een gedroeftoeter hier:-(
Ja ja ik weet het regeren is vooruitzien en leven is de dag plukken! Sorry moest er even uit;-)
 

Ik zit hier na te denken over hoe ik mijn gruwel bij dit alles het best onder woorden kan brengen. Ik zie ook wel dat over één kam geschoren oudere mensen meer geld aan zorg zullen kosten, maar juist het idee dat iemand daarbij stilstaat doet me gruwelen. Het idee dat een bevolkingsgroep die een of ander gemeenschappelijk kenmerk heeft (in dit geval leeftijd) welke op zich geen morele (of geldelijke) waarde zou moeten aanduiden toch als onwenselijk (en te duur) wordt beschouwd. Het heeft ook een beetje de nare bijsmaak dat je leeftijd en gezondheid bepalen of je nog wel een waardevol medeburger bent. De oplossing in het boek riekt teveel naar Endlösung.

Het enge vind ik dat de verschuiving plaatsvindt van zorg naar geld. Ik bedoel dat niet zo naďef als het misschien overkomt, maar als je focus vooral ligt op geldbesparing en zo min mogelijk kosten in plaats van op goede menselijke zorg, dan zullen de oplossingen ook op dat gebied liggen en wordt je zicht volgens mij beperkt. Ik vind het zowiezo eng om mensen en hun zorg in geld te meten, al snap ik heus wel dat zorg geld kost.

Het is ook zo makkelijk om problemen bij een bepaalde groep te leggen (in het boek is dat natuurlijk overtrokken, ik kan mij geen samenleving voorstellen met 80% ouderen, maar wie weet).Lang niet alle ouderen zijn ziek of gebrekkig en lang niet alle jongeren zijn gezond en mobiel. En zo'n grote bevolkingsgroep is natuurlijk ook een economische factor in positieve zin. Denk toch eens aan de hele indusrieën die op zullen bloeien bij een toename van ouderen. Ieder gewicht zijn tegenwicht hoor :-)


uitgeverij Ambo
90 bladzijden
ISBN 90-263-1960-6
 


 

Boekgrrls

Laatste keer bijgewerkt: 19/06/06  Eisjen

Terug naar top pagina