Gisteren met een diepe zucht dichtgeslagen: de lijfarts van Maria
Stahlie, gekocht toen het net uitgekomen was in 2002, maar door de
omvang (600 p.) een voorzien Lang Leesproject en daarom telkens voor me
uitgeschoven. Nou, grrls, dat Leesproject was vooral intens, niet lang,
want ik las het in een week uit. Wat een prachtig en indrukwekkend boek.
Het verhaal:
Muriel, schrikkelkind, raakt totaal van de kaart als haar ouders bij een
verkeersongeluk om het leven komen. Ze is ervan overtuigd dat door haar
schuld allerlei slechte dingen gebeuren met de mensen die haar lief zijn.
Daarom neemt ze de benen en verdwijnt naar de States. In Las Vegas
gekomen ontmoet ze Wayne en als een soort van uit de hand gelopen grap
trouwen de twee, nadat ze elkaar nog geen 48 uur kennen. Muriel blijkt
zwanger te zijn van Wayne. Vier maanden na de geboorte van hun zoon Sean
vlucht Muriel opnieuw. Ze gaat werken in een motel in South Dakota, om
pas bijna een jaar later te besluiten dat het nu mooi geweest is. Ze
gaat terug naar waar haar zoon is om hem mee te nemen. Maar als ze hem
ziet, beseft ze dat ze de tijd moet nemen met hem een band op te bouwen,
het opbouwen van rechten noemt ze dat. Dat kan beter vanuit Nederland.
Muriel gaat terug naar Amsterdam, maar haar web van leugens en smoesjes
dreigt haar in te halen en de kans dat ze Sean nog terugziet vervliegt.
In wanhoop neemt ze (onbevoegd!) een baan aan waar haar huisgenote op
heeft gesolliciteerd (en waarvoor Muriel de afzegging vergeet te
versturen) als lijfarts van een oude Hongaarse dame, mw 'Anja' Metzlar (Anja
betekent moeder in het Hongaars). De hartelijkheid van het gezin Metzlar
waar ze bij in gaat wonen, drukt haar met de neus op de feiten: ze
belazert de boel, en niet zo'n beetje ook! Tot dan toe waren de leugens
vooral grijs, maar nu gaan ze toch wel het zwarte gebied in. Steeds
dichter wordt het web en steeds groter de paniek die Muriel voelt.
Wanneer breekt het moment aan waarop ze opnieuw op de vlucht zal slaan?
Of wordt ze voor die tijd ontmaskerd?
Centraal staat de lijfspreuk van de allang overleden man van mw Metzlar:
'De grootste opdracht die een mens heeft is ontvankelijk te raken voor
de drang van het lot om genereus te zijn.'
Het boek is opgebouwd uit drie delen: het eerste deel als ze in het
motel werkt, het tweede zijn brieven die ze Sean schrijft vanuit
Amsterdam en in het derde deel is ze de lijfarts van de Hongaarse dame
Metzlar. De delen zijn niet chronologisch, je springt heen en weer in de
tijd en zo kom je steeds meer te weten van hetgeen Muriel is overkomen
en wat haar tot telkens vluchten drijft.
En dan het taalgebruik: het schuldgevoel, de twijfels, de angst en de
oplopende paniek spatten letterlijk van de pagina's. Enig minpuntje is
dat Stahlie nogal veel herhalingen gebruikt. Sommige gebeurtenissen
komen meerdere malen terug, en niet zodanig anders dat je er een nieuwe
kijk op krijgt. Andere keren is dit juist weer wel het geval. Dat maakt
dat je als lezer je afvraagt of je in de ongewijzigde herhalingen dingen
hebt gemist.
Een boek om de komende maanden nog over na te denken!
Een kleine greep:
'Dit, Sean, was een ont-moeting van het zuiverste water. Als mensen
elkaar ont-moet hadden dan moest er niets meer en mocht alles. Een
gesprek tussen twee of drie ont-moeters was vaak zo lichtvoetig, zo
luchtig dat de opmerkingen vervlogen voordat ze het andere oor weer uit
konde nkomen, maar deze keer bleven de woorden steken in mijn hoofd
omdat ze bevestigden, bevestigden en nog eens bevestigden dat de wereld
in elkaar stak zoals hij in elkaar moest steken.'
"Mijn moeder rook naar gras, naar een grasveld vol vlinders.
`Ik begreep meteen dat de verschijning op de overloop Eszters broer was.
Dus zo zag een drieenveertigjarige man eruit die nog niet zo lang
daarvoor uit zijn huis was verbannen. 'Dus zo ziet een lijfarts eruit...'
grijnsde de balling`