Michael Ondaatje: Divisadero
Vertaald door Jean Schalekamp


Heerlijk boek. De sfeer, de beelden die opgeroepen worden, de intrigerende personages, echt geweldig. Ik was helemaal weg. Weg in de wereld van Anna, Claire en Coop. In de natuur van California en van Zuid-Frankrijk en in de kunstmatige wereld van de gokhuizen van Nevada.

Als hun wereld op de boerderij in California is ingestort proberen ze ieder voor zich te overleven. Anna met woorden. Ze was altijd al met boeken en de Franse taal bezig. Ze heeft zich gestort op het leven van de dichter Lucien Segura. Ze is er voor naar Frankrijk (Dému, Gers) gegaan en heeft er onderdak in een groot oud huis gevonden, waar ze in het kleinste kamertje overnacht en haar woorden in de tuin opschrijft. Haar zigeuner-minnaar, Rafael, komt met de kruiden van het veld in zijn zak haar lunch bereiden.


Claire, als kind door polio getroffen, waagt zich als een centaur te paard op de meest onherbergzame paden van de Californische wildernis, maar lijkt ver te blijven van intieme relaties. Door de week een nijverig onderzoekster bij een advocatenkantoor in het weekend één met haar paard, één met de natuur.

Coop weg van alles wat natuur is en onderkoning aan de goktafels in Nevada. Met een pokerface zijn pijn verbergend. En als hij zich dan toch weer eens verslingerd aan een vrouw, opnieuw bijna tenonder gaat wordt hij opnieuw door dezelfde persoon gered.

Ieder op zich, nog vaak in gedachten bij de ander, terugkijkend en voortbordurend op de weg die ze eens samen betraden, maar die is versplinterd in drie verschillende, moeilijk begaanbare paden met ergens vaag de hoop dat die paden elkaar nog eens zullen kruisen.

Ik denk dat het boek zich het mooist laat 'beleven' door het volgende stuk. Het geeft voor mij volledig de sfeer weer.

Rafael en ik volgen de rivier die onder een chaos van rolstenen verdwijnt en een paar honder meter verder in het bos weer tevoorschijn komt. We lopen er zwijgend langs. Ten slotte komen we bij een doorwaadbare plaats waar onze rivier een weg kruist en eroverheen stroomt of, van een ander perspectief uit gezien, waar de weg bij de rivier is gekomen en onder het oppervlak ervan is gezonken, als van een geleefd leven naar een verbeeld leven. We hebben de rivier gevolgd, dus nu moeten we de weg als een vreemde beschouwen. De diepte van het water is ongeveer vijfendertig centimeter, dieper nog wanneer de lentebuien laag over de velden razen en in de bomen springen zodat nesten kapseizen en er een gekraak van oude takken komt en dan een stilte voordat ze pijlsnel omlaag schieten in hun val. Het bos, zeg Rafael, altijd zo vol van wederopleving en vaarwel.
Ze smelten samen, de rivier en de weg, als twee levens, een achterwaarts verteld verhaal en een voor het eerst verteld verhaal. We zien een vergezicht van landerijen en lopen door het heldere water dat over het grindpad stroomt, laten met iedere stap de achtergrond van het bos achter ons.

Geleefde levens, verbeelde levens. Levens die samensmelten. Achterwaarts verteld of voor het eerst verteld. Dat gebeurt allemaal in het verhaal. Het leven van Segura, dat Anna bestudeert, en waarin Rafael ook een rol speelt, wordt achterwaarts verteld. Hij is dood en Anna leeft in het huis waar hij aan het einde van zijn leven zich heeft teruggetrokken. Eigenlijk het enige leven in het boek dat in het tweede deel volledig verteld wordt. Wat me achteraf heftig bezighoudt. Ik had meer willen weten. Waarom hield Ondaatje ineens op en werd het leven van Segura het verhaal. Maar misschien is dat wel het poëtische aan het boek, want op deze manier valt er zelf het nodige in te vullen. Net als met een gedicht kun je er alle kanten mee uit. Maar het irriteert me wel. Het leven van Segura en dat van de drie uit California heeft overeenkomsten en misschien kan zijn leven op die manier ook antwoord geven.

Nog even de achterflap:

Divisadero begint in het noorden van Californië, dicht bij de plek die voorheen Gold Rush Country was, in de jaren zeventig van de twintigste eeuw. Op een boerderij woont een vader met zijn eigen dochter Anna, zijn geadopteerde dochter Claire en de mysterieuze jongeman Coop. Op een dag wordt het geïmproviseerde gezin onverwacht verscheurd door een traumatische ervaring die hen voor het leven tekent. De drie jonge mensen gaan ieder hun eigen weg. Coop komt terecht in de rauwe casinowereld van Nevada, Claire vestigt zich in San Francisco, en Anna’s zwerftocht voert haar naar een afgelegen landhuis in Zuid-Frankrijk. Daar duikt ze in het verleden van een schrijver, een verleden dat erg veel lijkt op dat van haarzelf en Coop, een verleden dat hen alle drie zal inhalen en hun levens misschien voorgoed zal veranderen.
 

In het Parool zegt Dirk Jan Arensman dat het eerste deel, het verhaal van het Californische trio het beste is en dat Ondaatje daarna compleet de mist in gaat, met karakters die niet gaan leven. Marcella Valda in The San Francisco Chronicle meent dat de vrouwen in het leven van Segura, in het tweede deel, sterker zijn dan Anna en Claire die zich alleen maar zouden laten leiden door hun mannen. Met het Parool ben ik het beslist niet eens. Segura's leven komt net zo tot leven als dat van de anderen, in een heel andere tijd rondom WO I, in nog moeilijker omstandigheden. Beide delen van het boek zijn even spannend en intrigerend, maar voor het één blijft meer zelf in te vullen dan voor het ander.

Een aanrader, een boek dat ik weer zou willen lezen en daarom beveel ik het dan ook aan voor de onze leeslijst.


Eisjen

 

 


 


Departement Gers

Map of the United States with California highlighted
Californië

Centaur

 

Afbeelding:Map of USA highlighting Nevada.png
Nevada

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Parool

San Francisco Chronicle

 

Uitgeverij Prometheus
2007
275 blz.

Boekgrrls

Laatste keer bijgewerkt: 13/06/07  Eisjen