Harry Mulisch: De ontedekking van de hemel


Else en ik hebben afgesproken dat we in augustus (vanaf vandaag dus) De ontdekking van de hemel gaan lezen. Kunnen we elkaar motiveren ;) Wie zin heeft om deze klassieker mee te lezen is natuurlijk van harte welkom! Hij werd dit jaar verkozen tot Beste Nederlandse Boek en ik hoor veel enthousiaste geluiden erover.

dat zal toch niet zo heel erg nodig zijn!? Het is 'gewoon' een erg lekker wegleesboek. Ik heb het wel 3 keer gelezen sinds mijn eerste keer eind 97.

Gisteravond uitgebreid genoten van de NRC bijlagen en die van mijn lokale suffertje. Allemaal Mulisch. Wat heb ik toch weinig van die man gelezen. De ontdekking van de hemel vond ik genieten. Wat fijn als dat nog ongelezen voor je ligt!

Ik heb net een genoeglijk treinuurtje met (her)nieuw(d)e glossy Hollands Diep met heel veel Mulisch.

Dat komt even mooi uit voor mij, het eerste boek voor mijn IRL boekgroep is Die ontdekking! Er werd gevraagd wie een introductie van het boek wilde geven en niemand zei wat. Toen dacht ik: dat is te gek, ik heb het al tweemaal gelezen dus dat moet ik kunnen. Daar ben ik dus nu mee bezig. Maar dat valt me nog niet mee, je vervalt zo gauw in een oordeel en dat wil ik juist niet. Toen kwam ik op het idee om eens te kijken of Mulisch soms zelf iets over z'n schrijver zijn heeft geschreven. Ik zag hem daar wel voor aan. En ja hoor: in Voer voor Psychologen (maar 41 paginas) doet hij dat. Dat is voor mij de ontdekking nu.


LOL, grappig toch dat ook na jullie enthousiaste verhalen ik er nog steeds tegenop zie ;) Ik vond de film een draak, zie je...

ik deed (per ongeluk) dezelfde volgorde - eerst de film, pas daarna (tegenstribbelend) het boek. en dat vond ik al lezend zó jammer,,, omdat ik al lezend steeds de filmbeelden voor ogen kreeg, die niet klopten of zo. ik vond het boek tegen mijn zin (want ook een Mulisch-hater) zeer goed geschreven. tja, je ontkomt er toch niet aan... schrijven - dat kandie wel... al vind ik 'm verder om van over m'n nek te gaan...


ik ben gisteren op pagina 86 gearriveerd.
De Ene (boven?) heeft, via zijn tusenpersoon (een soort engel?), al enige generaties geleden de poppetjes uitgezet en het aardse spel komt op gang. De twee 33- jarigen, Max en Onno, zijn inmiddels bloedbroeders en Max maakt kennis met Ada.
Vanmiddag ga ik eveneens weer met een kop koffie op het balkon. Eigenlijk wilde ik een lijstje aanleggen van personages die parrallel voorkomen in de Ontdekking van de Hemel en Lucifer maar voorlopig eerst maar eens lekker lezen.

Laat je vooral niet afschrikken door de proloog, daarna wordt het boeiend! Die proloog snapte ik pas echt toen ik het boek uit had.

Wie zin heeft om deze klassieker mee te lezen is
> natuurlijk van harte welkom!

Toen ik dit las had ik zoiets van Nu of Nooit! Veel leuker om deze
pil samen te lezen. De film heb ik gezien, maar zo lang geleden dat ik niet gehinderd kan worden door opdringerige beelden. Ik heb het boek dus tevoorschijn gehaald om het beter te bekijken en vanmiddag de proloog gelezen. Nou, die valt me al niet mee! Jop, geloof ik, zei ook zoiets. Ik snap er weinig van, behalve dat er van hogerhand behoorlijk gemanipuleerd wordt om mij voorlopig onbegrijpelijke redenen. Maar ik zet nog wel even door, hoor.

Na 7 jaar vind ik het weer een heerlijk boek. Bij hoofdstuk 12, De Driehoek , wat ik overigens heel goed vond, had ik de neiging Google Earth te openen, maar dan blijf je aan de gang en het haalt je uit je leesritme. Er zal waarschijnlijk meer aan de hand zijn dan dat het een driehoek van 3 steden is. Enfin, de symbolische betekins zal zich later openbaren. Toen ik vanmiddag toch maar even 'filosofisch solipsisme' aan klikte,
kwam ik bij de boekgrrls terecht en ontdekte dat jullie het hierover
al gehad hadden, Conny Palmens "Lucifer" lezende.
Was zojuist even bij de computer om toch maar even "saturnische
melancholie" op te zoeken.
 

In Voer voor Psychologen geeft Mulisch aan dat de door hem gehanteerde ironie de verklaring zou kunnen zijn voor de weerstand die er tegen sommige van zijn geschriften is (geweest. Zo'n weerstand was er tegen zijn De Diamant, een verhaal waarin geboorte en dood van 'een grote gedachte' wordt verbeeld met het gruwelverhaal van een reusachtige edelsteen. Zelf zegt M.:

"...een stand van zaken (die ironie), die niet alleen een compositorische hebbelijkheid van mij is, maar een wezenlijk element in al mijn werk".

En nu naar de Proloog. Dat lijkt me nu precies zo'n ironisch uitgewerkt stukje. Je vraagt je natuurlijk af waarom staat daar niet gewoon inleiding? Dus proloog opgezocht in van Dale: dat is of inleiding of voorspel, nl bij toneel. Je ziet het voor je: de Proloog voor het doek en daarna gaat dat open en begint het verhaal. Een mooie vorm om het geheel in te gieten en je bedoelingen als schrijver duidelijk te maken (?). Mulisch kiest voor deze opzet en dat hoort dus bij het boek.

Ik ben benieuwd welke nieuwe verrassingen in DOvdH me nog meer te wachten staan.

Bedankt voor je "ontdekkingen" in dOvdH: wat betreft de ironie; zou het gebruik daarvan de lichtvoetige en schijnbaar oppervlakkige, gemakkelijk leesbare schrijftrant veroorzaken?

De Proloog als inleiding tot een toneelstuk ( een"goddelijke"
komedie?) vind ik een vondst. Zelf dacht ik aanvankelijk aan een Ouverture als voorafgaand een Opera, maar toneelstuk is inderdaad beter.

Tijdens de intermezzi (het eerste intermezzo begint op pagina 241), het eerste bedrijf is inmiddels afgesloten omdat de VONK overgeslagen is, praten de chef en zijn maatje gewoon door over de uitwerking van het Plan. Ze staan als het waren voor het doek een dialoog op te voeren.

Wie de chef en wie zijn maatje precies zijn is me nog niet helemaal duidelijk. De chef zou de Schepper kunnen zijn en zijn maatje een soort Lucifer-achtige figuur, half engel, half duivel.

Het is nog niet zo lang geleden dat ik "Lucifer" van Conny Palmen las. De hoofdstukken heten bij haar inderdaad :"bedrijven". Als ik aan "Lucifer" terugdenk is dat boek eerder een tragedie. Het luchtige van dOvdH is bij C.P. niet aanwezig. Mijn kennis van de klassieken is summier, maar heeft een klassieke tragedie niet 5 bedrijven? Overigens heb ik "Lucifer" met plezier gelezen. Nu ik deOvdH lees lijkt CP's "Lucifer" wel als een satelliet om dOvdH
heen te cirkelen. Is Lucifer een hommage aan de grote Harry Mulisch?

Terug naar de Ontdekking van de Hemel. Sommige onderdelen van hoofdstuk 1 vond ik echt juweeltjes, b.v 12; De Driehoek van af pagina 138 en 19: In zee. Ik ben benieuwd wat je (jullie) nog meer gaat (gaan) ontdekken!
 

En dan nog het volgende: voorafgaande aan het eerste intermezzo is er sprake van een opdracht. Wie is wie in deze voor mij nog duistere passage? De opdracht aan VONK is om aan ": IK" het "testimonium" terug te bezorgen. Licht moet afdalen in Duisternis die ook weer een kern van licht in zich bevat? Ht klinkt allemaal nogal cryptisch en de vorige keren heb ik hier snel overheen gelezen.

mooi dat je lucifer met DovdH vergelijkt, qua opzet.
Connie zelf gaf aan dat ze de 5 bedrijven op het drama lucifer van
v.d.Vondel betrekt. Ik vond Lucifer ook prachtig, heel knap geschreven. Er is hier niet tot nauwelijks over gemaild. Mijn indruk was dat velen het eens waren met de grachtengordelafkeer van het gebruiken van gebeurtenissen uit het leven van Peter Schat voor een roman. Zoals je wellicht weet is er veel over gepubliceerd en gesproken. Connie heeft daarop een weerwoord gegeven waarin ze uiteenzet hoe haar boek in elkaar steekt. hieronder een aantal links die je wellicht een uitgebreider beeld kunnen geven van een en ander. Ik vond ze zeer verhelderend !


NCRV-gids
NRC leesclub (dit is de recensie van Kaspar jansen)
NRC Palmen's weerwoord

Die vondst om de proloog als wwn voorspel te zien vind ik eigenlijk te veel eer want ik heb die benadering in het afgelopen seizoen een keer toegepast gezien en vooral gehoord: als je niet weet hoe je het zult aanpakken kijk dan eerst eens naar de vorm. Vraag je van alles af en vind daar een antwoord op, dan ontdek je vaak al heel wat over een boek. Dit was een uitspraak, die hij meteen toepaste op het boek dat toen voorlag, van de leider van de IRL boekgroep waar ik nu alweer drie jaar in zit.

Intermezzo heb ik ook opgezocht: en ja, ook een term die een tussenstuk bij een toneelstuk kan aanduiden.

Of de ironie die Mulisch volgens eigen zeggen in zijn werk hanteert leidt tot de lichtvoetige en schijnbaar oppervlakkige schrijftrant denk ik niet. Ironie is een manier van kijken en reageren (en dat dan opschrijven in het geval van een schrijver), de schrijftrant die je kiest zal toch door meer dan dat alleen worden bepaald, lijkt me.

Over Lucifer kan ik nog niets zeggen, dat boek staat nr 3 op de lijst van m'n IRL boekgroep.Maar de Stem en de Chef lijken me woorden die voldoende multiinterpretabel zijn om door veel lezers zonder meer te worden begrepen.

Maar dank zij jouw idee over C.P.'s Lucifer heb ik wellicht dan nog een ontdekking te doen!

Bij de proloog was het soms wel even nadenken wat er bedoeld zou kunnen worden, maar ik vond 'm toch leuk om te lezen. En er zat al gelijk een aardige vondst in over de ontdekking van het DNA door de mens: "Zij hebben ons diepzinnigste concept ontsluierd, namelijk dat leven uieindelijk lezen is. Zij zijn zelf het Boek der boeken." En wel, omdat met DNA: "Geschreven in de drie-letterwoorden van het vierletteralfabet wordt een mens bepaald door een genetisch verhaal, waarmee het equivalent van vijfhonderd bijbeld
gevuld kan worden." Mooi bedacht, toch?

Verder heb ik de HP-special gekocht die is uitgegeven vanwege Mulisch' tachtigste verjaardag. Door wat ik heb gelezen in de oude interviews die daar in staan heb ik de indruk dat de figuur van Max overeenkomsten heeft met Mulisch zelf (de qua nationaliteit gemengde afkomst, de rol van de vader in de oorlog, de woning in Amsterdam). Leuk!

Weet je dat ik nou juist van die getallensymboliek helemaal niets snap? Ik heb die proloog al drie maal herlezen en tot en met de beschrijving van het DNA snap ik het nu wel zo'n beetje maar.........weerspiegelt het DNA de kosmos? .......wat is het drieletterwoord en van een alfabet dat uit vier letters bestaat heb ik zelfs nog nooit gehoord! Kan iemand van jullie dit verklaren? En: het leven is lezen? Wel begrijp ik dat de mensheid door al die wetenschappelijke ontdekkingen inmiddels net zo knap is als de Chef daarboven, maar dat al dit aardse weten ingegeven is door Beelzebub.

en wie is het maatje van de Chef? Degene die de VONK overfbrengt, dus Lucifer?
Menselijk DNA is opgebouwd uit 4 verschillende 'bouwstenen' die universeel aangeduid worden met A,T,C en G (het vierletterige alfabet). De verschillende combinaties hiervan worden in je cellen 'gelezen' per 3 (bv ATT of ACG; het drieletterwoord), en iedere 3lettercode staat voor 1 bouwsteen van eiwitten, waarvan alles in het lichaam gemaakt is. Heel simpel gezegd komt het erop nee dat de 3 lettercodes in het DNA gelezen en vertaald worden in onze cellen naar de bouwstenen voor ons lichaam.

Volgens mij wordt dat ermee bedoeld!

hij zal toch de 4 letters bedoelen die gebruikt zijn in verschillende combinaties om alle mogelijke soorten DNA strengels te maken? Eh... ik ben geen bioloog dus verwacht geen flitsende uitleg hiero maar als je 'DNA explained' intypt bij Google kom je een hele eind. Hier de belangrijkste stuk van de vele informatie beschikbaar - in ieder geval komen de 4 letters in voor :
" The bases are adenine (A), cytosine (C), guanine (G), and thymine
(T). These chemical bases and the way in which the molecules join them create the human DNA code"
Dusss... met deze 4 letters die combineren om onze uieke DNA te vormen heb je de kosmos! De 3 letter woord is DNA en/of GOD?? (Ik zeg maar wat.) Het is best lang geleden dat ik voor het laatst het boek las, maar ik kan me niet herinneren dat ik me zo druk maakte om de intro. Het is gewoon een versie van De Hemel. Met een God en een hulpmaat (engelen zijn die meestal toch?) die een plan had en de mensen beneden een beetje moesten sturen om te zorgen dat de juiste kombos DNA bij elkaar kwamen.

> Kan iemand van jullie dit verklaren? En: het leven is lezen?

Het leven is een hele hoop strengels DNA. Die we nu kunnen lezen.

Misschien nog een dubbele bodem via de aanduiding van God in het Hebreeuws door vier letters (JHWH) die door gelovige Joden nooit op die manier wordt uitgesproken vanwege de heiligheid ervan... daar naderen evolutie (DNA)- en scheppingsgeloof elkaar dan mogelijk. Dat zou ik wel leuk bedacht vinden van dhr. M....

wat ik in je verklaring mis is "de geest" in al die strengels, maar ik neem nu aan dat het de _vonk_ is.

er zou dus sprake zijn van een spanningsveld tussen die twee
disciplines waardoor _de vonk_ overspringt. Inderdaad, heel knap
gevonden

klopt, het "maatje" wordt de verteller en het is dus heel aannemelijk'dat hij de schrijver zelf is, en 'Max' zou den weer het alter ego van de schrijver zijn. Ik vind het trouwens heel leuk om , die afwisseling te ervaren tussen de "hemelse"figuren die je in de proloog en de intermezzi tegenkomt en de 'aardse werkelijkheid'. De personages worden er des te menselijker door, al vind ik Onno wel wat pompeus en potsierlijk aangezet.

Maar ik kom nu het getal _drie _ en _vier_ in hoofdstuk 12,
"De Driehoek", al weer tegen: Max reist af naar een stedendriehoek in het zuiden van Polen, genaamd Bielsko, Katowice en Kraków, een zuivere gelijkbenige duivelsdriehoek. Max reist wat per trein langs de zijden van de driehoek. Ophet snijpunt van de bissectrices, dus midden in de driehoek ligt een_vierkant_, OÛwieçim, kamp Auschwitz dus. Hier is de vierhoek het Gehenna, (het filiaal van de hel op aarde) de negatieve weerspiegelingvan de Hemel in de proloog.A ls een christen over de Via Dolorosa trekt Max te voet naar hetvernietigingskamp Auschwits Birkenau: anus mundi. "Deze plek was hetn auwkeurige tegendeel van het paradijs." Je kunt de plek met Google Maps gemakkelijk vinden door te klikken op: Oswiecim, concentratiekamp, Polen. Je kunt dan zelfs de huidigespoorlijn langs het kamp kunt zien lopen en jezelf de verteller wanen, die boven het kamp zweeft. Tot zover duidelijk dacht ik. Maar nu de volgende passage in hetzelfde hoofdstuk:………

"De madonna had wat verdorde takjes in haar handen en haar ogen waren naar boven gedraaid met een blik, die hij zo vaak –als hij zich oprichtte- onder zich op zijn hoofdkussen had gezien. Op hetzelfde moment werd hij overspoeld door razernij. Zonder zich te bedenken of eerst om zich heen te kijken, rende hij erheen, griste het houtren beeld van zijn voetstuk, pakte het bij het hoofd en slingerde het zover hij kon de struiken in."

Ik vraag me af wat de betekenis van deze passage is. Ik kan wel in hetwilde weg iets hinein interpretieren, maar blijft toch mijn vraag, wat zag Max onder zich op zijn hoofdkussen?

Een vrouw?

Ja, dat lijkt me ook. Hij had immers elke dag een andere...

> Je kunt de plek met Google Maps gemakkelijk vinden door te klikken op:Oswiecim, > concentratiekamp, Polen. Je kunt dan zelfs de huidigespoorlijn langs het kamp kunt zien > lopen en jezelf de verteller wanen,die boven het kamp zweeft.

Mooie uitleg, wat zit er toch veel in he, in dat boek.

> Ik vraag me af wat de betekenis van deze passage is. Ik kan wel in
hetwilde weg iets hinein > interpretieren, maar blijft toch mijn vraag,_wat zag Max onder zich op zijn hoofdkussen?_
Tja, wat ziet een man onder zich op zijn hoofdkussen als hij zich opricht?

Mij lijkt dat dat alleen zijn liefdespartner kan zijn. Hij wil kennelijk niet een madonnabeeld zien met eenzelfde gelaatsuitdrukking. Stoute beeldhouwer, was dat :-)

ja OK een liefdespartner, maar op wie is hij razend? opzichzelf?

Zijn geliefde, hoe heette ze ook al weer, Ada?
Ik weet niet hoever je in dit boek bent tegen de tijd van deze
passage, maar ik vermoed dat zij toen inmiddels in coma in het
instituut lag? Of op dat moment de geliefde van zijn vriend was?
Lijken me allebei goede redenen om boos te worden van frustratie bij
het zien van een perfecte afspiegeling.

nee hoor! Ada was nog springlevend! Midden in een potje vrijen ging de telefoon en vrind Onno belde. Max zei tegen Ada: "maak het zelf maar af" en ging de deur uit. Vervolgens reisde Max af naar Auschwitz.

Gehoorzame overgave? Duldzaam lijden? Het gelaat van de gemiddelde madonna verraadt weinig wellust. En dat onder je op het hoofdkussen? Dat doet iets voor het zelfbewustzijn van een man. Als Max. Denk ik

Mijn eerste gedachte was ook één van de vele liefdespartners, meer in het bijzonder Ada, waarmee immers net voor zijn reis de relatie verbroken was en waarvan steeds maar wordt benadrukt hoe sereen etc. (madonna-achtig?) ze wel  niet is.
Maar naar aanleiding van jullie reacties ga ik denken: het kan natuurlijk  ook op zijn moeder slaan, die als een beest naar de slachtbank is afgevoerd  juist op de plek waar Max zich op dat moment bevindt. Genoeg reden voor woede, lijkt mij. En wanneer we uitgaan van het cliché dat elke man in zijn geliefde een stukje van zijn moeder zoekt (en dat Max die gezien zijn vele, vele minnaressen nooit echt vindt) kunnen zelfs beide interpretaties: liefdespartner, moeder, lijdzaam slachtoffer...

Maria als dubbelsymbool dus...... _ moeder/minnares_ een onmogelijke combinatie, niet te verdragen.....dus weg ermee!

> Met traditioneel bedoel ik: in de bijbelse en christelijke
> traditie..

en het getal zeven zou dan staan voor volledigheid of harmonie tussen de drie en de vier?. Zeven is traditioneel een heilig getal toch?

Jawel.

En wat de getallen aangaat: het tetragram JHWH bestaat wel uit 4 consonanten maar de getalswaarde van Hebreeuwse letters wordt anders berekend. Het getal 3 staat traditioneel voor de hemel/ god, het getal 4 voor de wereld/ de mensen. Met traditioneel bedoel ik: in de bijbelse en christelijke traditie..

> Las in een van de interviews nav de 80ste verjaardag van Mulisch dat > Onno losjes gebaseerd is op Max Euwe, en de familie Quist op de Donners > (dacht ik). Kan het interview niet meer terugvinden, volgens mij was het > in het NRC van vorig weekend, maar die is hier al in de oud papier bak > verdwenen.

Als Onno buitenboeks meer is dan Onno, is hij niet Max Euwe, maar Jan Hein Donner buitenboeks ooit zielsmaat van Harry M., binnenboeks Max of hoe heet 'ie (dit is een plotseling geheugengat), vandaar ook die familie.

Aha bedankt, dan heb ik het verkeerd onthouden denk ik. Toch stom, de oude kranten liggen bij mij altijd eeuwig in de gang voordat ze weggaan, en dan wil je een keer wat terugzoeken, heb je ze net allemaal weggegooid :-S.

Jan Hein Donner was ook een schaker toch? (is allemaal van ver voor mijn tijd ben ik bang). Is dat dan ook weer familie van de minister (die Donners bedoelde ik eigenlijk)? Of zijn er gewoon meerdere bekende Donners?

Never mind, even op wikipedia kijken wil wel helpen, het is allemaal familie van elkaar (de minister een neefje van de schaker).

En volgens mij was de strekking van de vergelijking Onno-Jan Hein meer dat de eerste losjes gebaseerd was op de 2e (dus niet zoals bij de eerder veel besproken CP en Peter Schat), en dan vooral wat betreft fysiek (groot, gebarend etc). Maar zeker weten doe ik dat niet meer..... Iemand het artikel nog?

Het personage Onno is naar mijn mening wel zeker gebaseerd op Jan Hein Donner, destijds grootmeester/schaker.

En de sereele muziek van Pter Schat wordt ook wel degelijk genoemd in het boek. Maar nog even het volgende

_ drie_ en _vier_= _zeven_
Het getal _zeven_ betekent Harmonie. (de harmonie der sferen?)

Max steekt een kruispunt over en aan de overkant staat een
Mariabeeldje. Bij het zien daarvan is ineens _disharmonie_, er is
ineens een dissonant: Max wordt boos en maakt iets kapot.

Er was sprake van een harmonisch liefdesspel, andante maestoso. Ineens een dissonant: de bel en Max gaat er vandoor.

Al associërend kom ik terug in hoofdstuk 10: De zigeuners

Voor Max zijn er twee soorten muziek:1. Die van de harmonische
toonladder. Hij beluistert die graag, heeft kasten vol LP's.
2. De zigeunermuziek, hij vindt die een beetje kitscherig en de
zigeuners die de muziek maken ook, maar toch schiet hij telkens vol, hij smelt, is tot tranen toe bewogen.

Er schuilt iets in de zigeunermuziek dat hij thuis ook al ervaart als
hij de _zigeunertoonladder_ speelt, met haar verhoogde vierde toon
speelt, die Midden-Europees=joods-zigeunerachtige _snik_, die hem
weerloos maakt.

Zou je kunnen zeggen dat er iets van een dissonant zit in die "zigeunersnik"? Is het een toon die de harmonie te buiten gaat?

Waarom maakt de disharmonie hem zo weerloos?
Zit er iets _duivels_ in die disharmonie?

_Weten jullie het?_

Terwijl Max in Polen rondstruint trekt Ada (die door Max zo
rücksichtslos verlaten is) met Onno op.
Onno bespreekt met Ada een magisch kwadraat: (de _vier_)
m a x
a d a
x a m
wat mag dit wel betekenen?
 

Een technisch antwoord, maar wel interessant/grappig in het kader van je vraag: een verhoogde vierde toon zoals in een zigeunertoonladder resulteert in een overmatige kwart op de grondtoon van de toonladder. Zo´n overmatige kwart (of verminderde kwint, dat klinkt hetzelfde) werd in vroeger tijden aangetoond met de term 'diabolis in musica', ofwel duivel in de muziek... Inderdaad iets duivels dus! Of het daarmee ook onmiddellijk disharmonie is is overigens twijfelachtig; dergelijke intervallen maken de harmonie juist
ook interessant en zorgen voor de noodzakelijke dynamiek van spanning-ontspanning die tonale muziek eigen is.

De duivel in de muziek, 'diabolis in mucia', een duidelijke technische verklaring! Als zo'n interval zorgt voor de noodzakelijke muziek is het ook begrijpelijk waarom er bij Max een diepe snaar geraakt wordt en dat hij emotioneel reageert. Tot twee keer toe is hij in tranen die avond.
 

Van de hemelse hiërarchieën en hun rangorde en verscheidenheid heb ik tot nu toe weinig kaas gegeten. In eerste instantie was ik van mening dat de Chef God Zelf was. Ik werd al meteen op het verkeerde been gezet omdat hij op pagina 10 naar ik dacht aangesproken werd met: Heilig, heilig en nog eens heilig. Maar gaande deze discussie hebben jullie me ervan overtuigd dat de grote chef toch een engel is en wel eentje in de hoogste regionen. Even wat secundaire literatuur geraadpleegd hebbende ( Hans-Werner Schroeder: de hemelse hiërarchieën, uitgevrij Christofoor-Zeist) denk ik nu dat hij zich in de hoogste regionen, die van de Cherubijnen en Serafijnen bevindt. Misschien wel een beetje muggenzifterig van mij om dit te gaan uitpluizen, maar ik denk dat voor het _door_ krijgen van de roman eventueel wel van belang kan zijn. De schrijver HM heet heel goed op een rijtje hoe daarboven de rollen verdeeld worden en schept een _Schouwtoneel_ waarin ieder personage zijn rol moet spelen en soms als een speelbal heen en weer gerold wordt. Waar heb ik dit eerder gelezen? Vondel?


En wat de politieke laag betreft: die zit er zeker in! Sommige  personages doen meteen denken aan degenen die in de jaren 60 in de picture stonden: De man met de snor (Harry van den Bergh) , de nieuwe Liberaal ( Hans van Mierlo van D66) , kortom de hele politieke scène van 1967 komt voorbij! Nog even terug naar de Proloog, blz. 12: Weet iemand van jullie al wat met het _testimonium_ bedoeld wordt? Of zal dit in de loop van het verhaal vanzelf duidelijk worden?

Wat die chef aangaat: als dat god niet is, dan hebben de hemelse legerscharen Nietzsche niet goed begrepen.
En dat testimonium (getuigschrift, bewijsplaats) moet toch terug? Dan is het ook eens gekomen. Nou, wat is er aan schrift nedergedaald? De tora, lijkt mij, misschien bij uitbreiding tenach.

Als je een bijbel hebt, kun je in exodus 24: 12 en 32: 15, 16 vinden hoe het testimonium tot stand kwam. Het zijn de eerste plaatsen waarop geschreven wordt in het bijbelverhaal. De schrijver is in al die gevallen God. Het geschreven hebreeuws is dus van goddelijke afkomst. Zoals ook Hij, binnen dat verhaal, de eerste is die het Woord neemt.

Ik heb destijds, een jaar of tien geleden, een aantekening gemaakt dat de Tien Geboden worden bedoeld, het Verbond tussen God en de mensen. Namens de mens is het pact met de duivel ondertekend door Francis Bacon (1561-1626), de grondlegger van de moderne, wetenschappelijk-technologische wereld. Dit pact is in de plaats gekomen van het Verbond tussen God en de mensen, de Tien Geboden, gebeiteld in Mozes' Stenen Tafelen. Dit testimonium
moet teruggebracht worden naar de hemel, omdat de hemelbewoners hebben ontdekt dat de mens die zich heeft uitgeleverd aan de technologie op het punt staat de hemel te ontdekken.

Inderdaad : de stenen tafelen (2 platte stenen) waar die tien geboden op staan : díe willen ze daarboven terug hebben. (Letterlijk)
In de film die van het boek gemaakt is (heb ik op video) zie je dat allemaal heel plastisch (uiteraard;-)

Hartelijk dank. Ik heb inderdaad een bijbel, maar ben katholiek opgevoed, meer met rituelen dan met het Boek der Boeken. Vandaar dat ik vaak niet de link kan leggen. Ben wel bezig aan een inhaalslag binnen een Leerhuis. Maar de basiskennis die anderen als kind gekregen hebben haal ik nooit meer in

Wees getroost, die leerhuizen werken pas goed als je onbevooroordeeld begint te lezen. Veel plezier ermee!

close reading noemen ze dat toch?

weer een getal: 666 , het getal van het beest, de antchrist etc.Maar een schaakbord met 666 velden? Ook dit hoofdstuk 10: het schavot, is zeer rijk aan beelden en symbolen. Een eind verder zie ik: de reproductie van Brueghels "Val van Icarus" synoniem voor de val van Lucifer? Maar waarom heeft hoofdstuk 30 als titel "Het schavot"? Duidt dit op de verpletterende schaakmat met de loper en de koningin, die hun dodelijke stralen naar de vijandelijke koning zullen zenden? Wie is de loper, wie de koningin en wie de vijandelijke koning?

Nog even over een gezicht op een kussen en ogen die ofwel geëxalteerd, orgastisch , lijdend of wat dan ook zouden kijken; ze kijken in ieder geval niet gericht naar de aardse werkelijkheid.

Ik had al een donkerbruin vermoeden dat het hierbij niet zo blijven,
en ja hoor! lees:
v
e
r
k
l
a
p
p
e
r
pagina 535 onderaan:
"Haar ogen! Verwilderd kwam Onno overeind. Ook hij had sinds acht jaar haar ogen niet meer gezien! Moest hij een zuster halen of kon hij zelf een ooglid optrekken? Met een gevoel dat het niet deugde wat hij deed. boog hij zich over het bed, legde de top van zijn middelvinger op een ooglid en schoof het voorzichtig omhoog. Samen keken zij naar het diepbruine, bijkans zwarte oog dat niets zag - zo min als het oog, dat zich aan de hemel lijkt te vormen bij een totale zonsverduistering."

Mooi beeld toch??


 


 

 


 

 

 


 


 

Boekgrrls

Laatste keer bijgewerkt: 11/08/07  Eisjen