Rosetta Loy: De bomen van de geest



In het naoorlogse Italië krabbelen mensen weer op uit de chaos die de oorlog en het fascisme hebben achtergelaten. In terugblikken lees je wat de oorlog heeft betekend voor de personages in dit boek.

Giulia, Lucia en Ludovico zijn drie kinderen uit een welgesteld gezin. Hun ouders zijn aan het begin van de oorlog Duitsgezind. Met zijn allen brengen ze de zomer van 1941 door in hun familiehuis Gravello, een villa bij Venetië. Marcello is een student die voor deze zomer in dienst is genomen om Ludovico bij te spijkeren voor zijn school.

Het zal de laatste rustige zomer zijn. Hierna barst de oorlog in volle hevigheid uit. Marcello wordt opgeroepen voor militaire dienst en moet naar Afrika. Hij vecht bij El Alamein tegen Montgommery en wordt ernstig ziek. Terug in het door de Duitsers bezette Italië loopt hij over naar het Britse leger. Het was een enorme chaos in Italië zo aan het eind van 1943. Het enige dat Marcello met zekerheid weet is dat hij niet meer aan de kant van de Duitsers wil staan. Ook in de liefde is er veel onzekerheid. Zijn oude verloofde heeft hij al aan het begin van de oorlog afgeschreven en zijn nieuwe liefde blijkt onbereikbaar.

In 1943 zitten Giulia, Lucia met hun moeder en een huishoudster in de villa Gravello. Hun vader is naar Rome om orde op zaken te stellen. Ludovico is door zijn vader naar een seminarie gebracht, om zo veilig te zijn voor de Duitsers, die alle jonge mannen oppakken. De villa wordt bezet door een aantal Duitse officieren. Zowel Giulia, de jongste, als Lucia, de oudste, worden verliefd op de adjudant van de Duitse kapitein.

Aan het eind van de oorlog loopt Ludovico weg van het seminarie om de intocht van de Amerikanen in Rome bij te wonen. Marcello raakt zwaar gewond in Noord Italië en wordt verliefd op een Canadese verpleegster.

In 1947 is de zeepfabriek van de familie failliet. De vader is overleden en de moeder is ziek. Giulia gaat werken bij een communistische krant, Ludovico begint met een scheikunde student een fabriekje. Lucia wordt in de familie doodgezwegen.

Tot zover ongeveer het verhaal. Het boek beschrijft goed hoe de chaos van een oorlog mensenlevens overhoop haalt. De stukken over Marcello vond ik het boeiendst. Zijn personage kwam tot leven. Giulia, Lucia en Ludovico bleven veel oppervlakkiger. Hun onderlinge relaties komen weinig aan bod. De verliefdheid van Lucia op de Duitse militair komt alleen tot uiting in de tragische afloop, op het eind van de oorlog. Over Giulia kom je iets meer te weten. Ik vond het wel interessant om eens een boek te lezen over de Tweede Wereld oorlog vanuit een Italiaans perspectief.

De titel van het boek "De bomen van de geest", begrijp ik niet goed. Misschien is de Italiaanse titel "Nero è l'albero dei ricordi, azzurra l'aria" duidelijker, maar ik ken geen Italiaans.

Over Marcello's beslissing over te lopen naar de Britten:

Een beslissing nemen was niet makkelijk. De Duitsers waren drie oorlogsjaren lang hun bondgenoten geweest, met hen had hij in Afrika de roes van de overwinning en de wrange smaak van de nederlaag gedeeld, hij had aan hun zijde gevochten bij Segnali (een heuvel ten zuiden van El-Alamein ook wel Qaret-el-Abd genoemd/MN), bij Tobruk, in de Kattara-depressie. Om nu tegenover hen te staan betekende een bocht van honderdtachtig graden, en zich bedenken was er niet bij. Ook om dat soort van voorgeborchte achter te laten waar hij als overlevende van een ramp naartoe was gevlucht, was hoop, energie en moed nodig, allemaal deugden die sleets waren geworden, waar de rek uit was.

Over het al dan niet moeten opgeven van de villa:

Maar in die kamers was mama de hoofdrolspeelster in de film van haar leven geweest, tussen dat meubilair en in dat licht had ze midden in de maalstroom van huwelijk en kinderen gestaan, met op de achtergrond steeds de muziek van melancholie en geluk, van schrik en woede. Gelach en leed op mensenmaat, toen het "voor" nog niet door een zwarte afgrond van het "na" was gescheiden.



Marjo N.

 

 


Rosetta Loy

Fascisme (Italiaans: fascismo) was een autoritaire politieke stroming die aan de macht was in het Italië van 1922–1943, onder leiderschap van Benito Mussolini.
(meer bij Wikipedia)

Italiaans Oost-Afrika was de naam die de Italianen gaven aan hun veroverde koloniën in Afrika, tijdens de Tweede Wereldoorlog
(meer bij Wikipedia)

Bij de Egyptische stad El Alamein verloren de Duitsers en Italianen voor de tweede keer tijdens de Tweede Wereldoorlog (de eerste slag die ze verloren was de slag om Engeland in 1940). Het Britse 8e leger versloeg hier het Duitse en Italiaanse Afrikakorps.
(meer bij Wikipedia)

'Seminarie' is de benaming voor een rooms-Katholieke priesteropleiding onder leiding van een rector. Het idee van een seminarie stamt uit de 16e eeuw.
(meer bij Wikipedia)

Rome veroverd.
Op 4 juni 1944 houdt luitenant-generaal Clark van het vijfde Amerikaanse leger zijn triomfantelijke intocht in Rome. Om deze inname niet uit te stellen, laat hij zeer belangrijke kansen glippen. Hij had twee Duitse legers kunnen omsingelen en vernietigen.
Na de inname van Rome moeten de geallieerden nog een jaar vechten in Italië. Hun tegenstanders geven zich pas over op 2 mei 1945.
(meer bij Reformatorisch Dagblad, uitgebreid artikel met kaarten en foto's)

 


 

 

 

In Egypte vormen het dal en de delta van de Nijl de scheiding tussen de dorre, kale Westelijk-Arabische Woestijn en de iets vochtigere Oostelijk-Arabische Woestijn.
De westelijke woestijn bestaat uit plateaus met hoogten van 100 tot 500 meter én uit inzinkingen van de bodem: zogeheten depressies. In de Kattara-depressie in het noorden vind je het laagste punt van Egypte, 134 meter onder de zeespiegel. Het is een onbewoonbare zoutwoestijn.
(meer bij Egypte voor beginners)
 


Uitgeverij Meulenhoff
271 blz.
ISBN 90 290 7648 8

Boekgrrls

Laatste keer bijgewerkt: 19/08/06  Eisjen

Terug naar top pagina