In het naoorlogse Italië krabbelen mensen weer op uit de chaos die de
oorlog en het fascisme hebben achtergelaten. In terugblikken lees je wat
de oorlog heeft betekend voor de personages in dit boek.
Giulia, Lucia en Ludovico zijn drie kinderen uit een welgesteld gezin.
Hun ouders zijn aan het begin van de oorlog Duitsgezind. Met zijn allen
brengen ze de zomer van 1941 door in hun familiehuis Gravello, een villa
bij Venetië. Marcello is een student die voor deze zomer in dienst is
genomen om Ludovico bij te spijkeren voor zijn school.
Het zal de laatste rustige zomer zijn. Hierna barst de oorlog in volle
hevigheid uit. Marcello wordt opgeroepen voor militaire dienst en moet
naar Afrika. Hij vecht bij El Alamein tegen
Montgommery en wordt ernstig ziek. Terug in het door de Duitsers
bezette Italië loopt hij over naar het Britse leger. Het was een enorme
chaos in Italië zo aan het eind van 1943. Het enige dat Marcello met
zekerheid weet is dat hij niet meer aan de kant van de Duitsers wil
staan. Ook in de liefde is er veel onzekerheid. Zijn oude verloofde
heeft hij al aan het begin van de oorlog afgeschreven en zijn nieuwe
liefde blijkt onbereikbaar.
In 1943 zitten Giulia, Lucia met hun moeder en een huishoudster in de
villa Gravello. Hun vader is naar Rome om orde op zaken te stellen.
Ludovico is door zijn vader naar een seminarie gebracht, om zo veilig te
zijn voor de Duitsers, die alle jonge mannen oppakken. De villa wordt
bezet door een aantal Duitse officieren. Zowel Giulia, de jongste, als
Lucia, de oudste, worden verliefd op de adjudant van de Duitse kapitein.
Aan het eind van de oorlog loopt Ludovico weg van het seminarie om de
intocht van de Amerikanen in Rome bij te wonen. Marcello raakt zwaar
gewond in Noord Italië en wordt verliefd op een Canadese verpleegster.
In 1947 is de zeepfabriek van de familie failliet. De vader is overleden
en de moeder is ziek. Giulia gaat werken bij een communistische krant,
Ludovico begint met een scheikunde student een fabriekje. Lucia wordt in
de familie doodgezwegen.
Tot zover ongeveer het verhaal. Het boek beschrijft goed hoe de chaos
van een oorlog mensenlevens overhoop haalt. De stukken over Marcello
vond ik het boeiendst. Zijn personage kwam tot leven. Giulia, Lucia en
Ludovico bleven veel oppervlakkiger. Hun onderlinge relaties komen
weinig aan bod. De verliefdheid van Lucia op de Duitse militair komt
alleen tot uiting in de tragische afloop, op het eind van de oorlog.
Over Giulia kom je iets meer te weten. Ik vond het wel interessant om
eens een boek te lezen over de Tweede Wereld oorlog vanuit een Italiaans
perspectief.
De titel van het boek "De bomen van de geest", begrijp ik niet goed.
Misschien is de Italiaanse titel "Nero è l'albero dei ricordi, azzurra
l'aria" duidelijker, maar ik ken geen Italiaans.
Over Marcello's beslissing over te lopen naar de Britten:
Een beslissing nemen was niet makkelijk. De Duitsers waren drie
oorlogsjaren lang hun bondgenoten geweest, met hen had hij in Afrika
de roes van de overwinning en de wrange smaak van de nederlaag
gedeeld, hij had aan hun zijde gevochten bij Segnali (een
heuvel ten zuiden van
El-Alamein
ook wel Qaret-el-Abd genoemd/MN), bij
Tobruk, in de
Kattara-depressie. Om nu tegenover hen te staan betekende een
bocht van honderdtachtig graden, en zich bedenken was er niet bij.
Ook om dat soort van voorgeborchte achter te laten waar hij als
overlevende van een ramp naartoe was gevlucht, was hoop, energie en
moed nodig, allemaal deugden die sleets waren geworden, waar de rek
uit was.
Over het al dan niet moeten opgeven van de villa:
Maar in die kamers was mama de hoofdrolspeelster in de film van
haar leven geweest, tussen dat meubilair en in dat licht had ze
midden in de maalstroom van huwelijk en kinderen gestaan, met op de
achtergrond steeds de muziek van melancholie en geluk, van schrik en
woede. Gelach en leed op mensenmaat, toen het "voor" nog niet door
een zwarte afgrond van het "na" was gescheiden.
Marjo N.
|
Rosetta Loy
Fascisme (Italiaans: fascismo) was een autoritaire politieke
stroming die aan de macht was in het Italië van 1922–1943, onder
leiderschap van Benito Mussolini.
(meer bij
Wikipedia)
Italiaans Oost-Afrika was de naam die de Italianen gaven aan hun
veroverde koloniën in Afrika, tijdens de Tweede Wereldoorlog
(meer bij
Wikipedia)
Bij de Egyptische stad El Alamein verloren de Duitsers en
Italianen voor de tweede keer tijdens de Tweede Wereldoorlog (de eerste
slag die ze verloren was de slag om Engeland in 1940). Het Britse 8e
leger versloeg hier het Duitse en Italiaanse Afrikakorps.
(meer bij
Wikipedia)
'Seminarie' is de benaming voor een rooms-Katholieke
priesteropleiding onder leiding van een rector. Het idee van een
seminarie stamt uit de 16e eeuw.
(meer bij
Wikipedia)
Rome veroverd.
Op 4 juni 1944 houdt luitenant-generaal Clark van het vijfde
Amerikaanse leger zijn triomfantelijke intocht in Rome. Om deze inname
niet uit te stellen, laat hij zeer belangrijke kansen glippen. Hij had
twee Duitse legers kunnen omsingelen en vernietigen.
Na de inname van Rome moeten de geallieerden nog een jaar vechten in
Italië. Hun tegenstanders geven zich pas over op 2 mei 1945.
(meer bij
Reformatorisch Dagblad, uitgebreid artikel met kaarten en foto's)
In Egypte vormen het dal en de delta van de Nijl de scheiding tussen de
dorre, kale Westelijk-Arabische Woestijn en de iets vochtigere
Oostelijk-Arabische Woestijn.
De westelijke woestijn bestaat uit plateaus met hoogten van 100 tot 500
meter én uit inzinkingen van de bodem: zogeheten depressies. In de
Kattara-depressie in het noorden vind je het laagste punt van Egypte,
134 meter onder de zeespiegel. Het is een onbewoonbare zoutwoestijn.
(meer bij
Egypte voor beginners)
Uitgeverij
Meulenhoff
271 blz.
ISBN 90 290 7648 8 |