Lewis Carroll: The hunting of the snark
                       De jacht op de slaai

vertaald door Jan Kuijper


Het is echt ongelooflijk dat Carroll dit boek voor een negenjarig kind heeft geschreven. Het is opgedragen aan Gertrude Chataway, die negen jaar was toen hij haar ontmoette en tien toen het boek verscheen. Misschien is het ritme en zijn de klanken in het Engels veel aantrekkelijker voor een kind dan die van de vertaling in het Nederlands. En misschien ook zijn de woorden makkelijker dan in het Nederlands. Wat wel te begrijpen is, is dat dit boek verschenen is bij Atheneum - Polak & Van Gennep ter gelegenheid van de boekenweek van dit jaar, met als thema 'De lof der Zotheid'.. Ik heb me namelijk kostelijk geamuseerd. Een enkele keer schoot ik hardop in de lach, maar ik merkte dat ik bijna constant zat te glimlachen.

Te bedenken dat Carroll dit verhaal, dit geweldige gedicht, is begonnen met slechts één zin in zijn hoofd en wel de laatste zin:

'For the Snark was a Boojum, you see',

in het Nederlands vertaald met:

'Want de Slaai was een Poeman geweest'.

Om het plezier van Snark of Slaai in te zien is het wel even nodig te weten dat Carroll vindt dat een 'perfectly balanced mind', die geest is die, wanneer hij eigenlijk aan twee woorden denkt, niet voor het één noch voor het ander kiest, maar voor een combinatie van de twee:

Snark = Snail & Shark  / Slaai = Slak & Haai.

Voor een ontmoeting met de mytische Boojum is de Bakker (één van de tien jagers op de Snark) gewaarschuwd door zijn oom. Als je die tegenkomt dan ben je 'zachtjes en plotseling helemaal weg'.

Ik heb bij verschillende strofes een smiley staan, maar ik wil er één citeren in het Engels waarvan ik denk dat een kind daar echt plezier om zou kunnen hebben. Dit 'kind' had het in ieder geval :-)

I said it in Hebrew - I said in Dutch -
I said it in German and Greek:
But I wholly forgot (and it vexes me much)
That English is what you speak.

Het excuus dat de Bakker naar voren brengt wanneer men hem verwijt niet eerder over zijn oom's waarschuwing te hebben verteld. De Bakker vergeet namelijk alles.

Een was er vermaard om de veelheid van dingen
Die hij op de valreep vergat:
Paraplu, garderobe horloge en ringen,
Alles wat hij zich aangeschaft had.

Dat tweetalige is trouwens heel leuk aan het boek. Ten eerste is het geweldig om te zien hoe knap de vertaling vaak is. Het loopt ook wel eens stroef, iets onomkoombaars zou deze leek zeggen voor zulke fantasierijke taal als die van Carroll, maar het is in ieder geval altijd een geweldige, inspirerende steun als je je af en toe afvraagt of je het wel helemaal goed volgt.

Met de waarschuwing van de Oom van de Bakker in hun gedachten gaan de jagers, aangekomen op het eiland waar de Snark zich moet bevinden, op pad.

De jagers op een rijtje:


Bellman /
Omroeper

Bonnet Maker / Maker van Hoeden

Barrister /
Advocaat

Billiard-Marker
Markeur

Butcher
Slager

Baker
Bakker

Broker
Deurwaarder

Banker
Bankier

Beaver
Bever

En dan is er ook nog de Boots, Poetser van Schoenen, maar daar heeft Henry Holiday, de illustrator van het verhaal, geen afbeelding van gemaakt.

Dat is in de vertaling ook jammer. De namen van alle jagers beginnen met een B, iets dat onmogelijk te doen is in het Nederlands. Het spel met letters is één van de dingen waar Carroll befaamd om is. In 'Through the looking glass' bijvoorbeeld, spellen de eerste letters van elke regel van het gedicht "A Boat Beneath a Sunny Sky" de naam Alice. Alice Liddell het kind waarvoor hij 'Alice in Wonderland' schreef.

Van de achterflap:

Geen slak, geen haai, en per slot van rekening ook geen slaai? Mysterieus, virtuoos, diepzinnig, onzinnig en vooral van a tot z grappig is het langste en bekendste gedicht van de verbazingwekkendste schrijver voor kinderen en andere volwassenen: Lewis Carroll. In zijn befaamde Alice-boeken heeft Lewis Carroll bewezen dat hij de grootmeester is van de dolgedraaide logica, van het onmogelijke verhaal dat aan het denken zet en aan het lachen maakt. Hij doet dat in proza, maar hier en daar ook in dichtvorm; het typisch Engelse nonsense-gedicht krijgt bij hem een diepere zin, die aan de humoristische werking niets afdoet. Carolls meesterproef in het genre is The Hunting of the Snark. een komisch, heroïsch epos dat, net als de Alice-boeken, voor kinderen bedoeld is, maar door hun ouders evenzeer of nog meer wordt gewaardeerd. Het verscheen in 1883 als afzonderlijk boek, verlucht door de befaamde prerafaëlitische schilder Henry Holiday. In acht hoofdstukken, die Carroll fits noemt, bereikt hij twee dingen: de lezer ligt constant in lachstuipen, en diezelfde lezer krijgt de onbedwingbare neiging op zoek te gaan naar dubbele bodems.

Een fantastisch idee om dit boek ter gelegenheid van "De Lof der Zotheid - boekenweek" uit te brengen. Echt het lezen en het bekijken van al die mooie illustraties van Holiday waard.

Eisjen
februari 2007

 

Dank voor de uitgebreide bespreking, Eisjen. Vooral op de site is hij mooi,  met de illustratie en de naam van de vertaler erbij (;-)!). Dit zou wel eens  mijn boekenweekaankoop kunnen gaan worden.

 

 

Atheneum - Polak & van Gennep
64 blz.
ISBN 978 90 253 0671 7

Lewis Carroll
Lewis Carroll homepage

Boekenweek 2007

Gertrude Chataway

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Overzicht overgenomen uit de Engelse Wikipedia, waar ook nog 'Hope' en 'Care' worden afgebeeld, maar dit worden geen karakters in het boek.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Henry Holliday

 

 

 

Alice Liddell

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Prerafaëliten

 

Boekgrrls

Laatste keer bijgewerkt: 06/03/07  Eisjen