Janera de Vries is al zo vaak in haar leven verhuisd dat ze niet goed
weet
waar ze thuis hoort. Omdat haar vader werknemer was bij een grote
oliemaatschappij, woonde hij in Curaçao, in Venezuela, Oman, Borneo,
Engeland, Nigeria, Amerika, en zijn vrouw volgde. De kinderen, Janera en
Hugo, hadden niets in te brengen.
Nu ze advocaat geworden is heeft ze besloten om naar Curaçao te gaan,
het
land waar ze geboren is. Tot haar achtste heeft ze daar gewoond. Ze is
behoorlijk onzeker als ze in haar eentje aankomt op het eiland dat ze
eigenlijk helemaal niet kent. Ze is een Curaçaose, maar spreekt geen
Papiaments. In de ogen van de Antillianen is ze geen inlandse en dat
wordt
haar ingewreven.
Ze probeert zich toch een plaats te verwerven, omdat ze vindt dat ze
daar
recht op heeft en doet dat behalve privé ook in haar werk. Als advocate
krijgt ze een zaak toegewezen, waarbij ze tegenover een echte
Curaçaoënaar
komt te staan. Ook een blanke, die duidelijk zijn minachting over haar
pogingen tot inburgeren laat blijken. Ze wil kost wat kost het proces
winnen, zichzelf bewijzen, aan hem maar ook aan zichzelf.
Aliefka Bijlsma is zelf op Curaçao geboren, was net als haar
hoofdpersoon
dochter van een ex-pat. Ze heeft haar hoofdpersoon evenwel ouders
meegegeven die in tegenstelling tot haar eigen ouders, niet echt
aandacht hadden voor hun kinderen. Dat gevoel van niet-thuis-horen komt
heel goed over. De pogingen van Janera om er bij te horen zijn wanhopig.
Ze blijft echter aan de buitenkant. Bijlsma beschrijft de uiterlijke
schijn naast de onderliggende problemen. Hoe men de inmenging van
Nederland heeft verwelkomd en verworpen. Over de invloed die het klimaat
op de mensen heeft, de invloed van de oliemaatschappij. Over de
machocultuur die er heerst. Er zit dus genoeg in om de lezer te boeien
en toch mis ik iets. Niet alleen Janera blijft aan de buitenkant, ik heb
dat gevoel als lezer ook. Kan natuurlijk ook de bedoeling zijn, maar het
mist voor mij overtuiging.
"Jij bent toch een Curaçaose vrouw?"
Ze tekende krullen in het zand met haar vinger.
"Als het feit dat ik hier geboren ben betekent dat ik een Curaçaose
ben?"
Als iemand het mocht weten was hij het wel, deze oude wijze
Antilliaan.
"je bent wat je voelt dat je bent en niet hoe de ander je definieert",
zei Torsten."
"Zou jij ooit tevreden zijn met kruipen als je hebt kunnen vliegen?"
Marjo
Vond
jij het niet onbegrijpelijk dat iemand die in haar leven zo
veel heeft gereisd als de hoofdpersoon denkt dat ze, alleen omdat ze op
Curaçao is geboren, vindt dat men haar moet accepteren? Dat ze
verbijsterd
is dat ze papieren nodig heeft om het land in te komen?
Ze verstaat nauwelijks een woord van de lokale taal en gaat er toch van
uit
dat het 'haar' land is.
Ik was verbijsterd en heb het boek niet uit kunnen lezen. Zo veel
cultuur
naïviteit na zo veel jaren rondreizen. Het enige wat ik kon bedenken was
"dat krijg je dus als je in een Shell-kamp woont, maar men alleen maar 'goed
doet' voor de lokale bevolking". Ik vond het typisch irritant Nederlands
gedrag waar men vaak vind overal recht op te hebben en nooit schijnt te
weten hoe goed we het hebben.
Ik
neem een boek nooit zo letterlijk..
Dat de hoofdpersoon dit dacht was wel naïef, en ze bleek dus ook steeds
weer tegen die muren op te lopen. Misschien was dat wel wat de
schrijfster bedoelde te vertellen? Dat je niet automatisch ergens
thuishoort, dat je daar moeite voor moet doen?
Het is geen autobiografisch boek, Bijlsma heeft alleen elementen uit
haar
eigen leven gebruikt. En zo heb ik het ook gelezen: als een roman.
het
zit een beetje anders: op Curaçao wordt niemand maar dan ook
niemand geaccepteerd - al is men geboren op het eiland - als echt eigen
landskind wanneer men een poos of poosje buiten het eiland heeft geleefd.
ik ken het boek niet. het spreken van papiamentu heeft niets met
accepteren te maken. (ze vinden het leuk als je het probeert te spreken,
maar het helpt niets aan je makamba-status) ook al ben je pikzwart en
leeft je hele familie op het eiland en spreek je de taal vloeiend,
wanneer je bent weggeweest word je gezien als zwarte makamba, d.w.z.
zwarte (nederlandse) witte, aangetast en beïnvloed door westerse
(nederlandse) waarden en normen. zelf je eigen familie schaamt zich voor
je (al of niet vermeende) niet-eilandachtige gedachten en manier van
aanpakken.
ter info: tot begin dit jaar waren alleen engels en nederlands de
offieciële
talen op curaçao, papiamentu is dit jaar pas als derde officiële taal
erkend. wanneer men op curaçao geboren is, is men wettelijk yu korsow en
heeft men geen papieren nodig voor immigratie, behalve de uitschrijving
uit nederland.
het is helaas deze makamba afkeer die het eiland klein en
onderontwikkeld
houdt, en de jeugd kansen tot ontplooiing ontneemt.
landskinderen met een opvoeding en opleiding in het buitenland komen
niet
aan de bak. de politiek wordt beheerst door lokalen die de bevolking het
kliefst zo dom mogelijk houden, het zakenleven wordt geleid door
nederlanders, amerikanen, surinamers en pakistani, en tegenwoordig meer
en
meer zuidamerikanen en chinezen.
dit alles is een algemeen bekend, maar niet zo luid uitgesproken,
probleem.
als de schrijfster iemand neerzet die zich hierover verbaast, dan neemt
ze
het nederlandse perspectief. mensen die de lokale situatie niet kennen,
willen zich inderdaad nogal eens opwinden over het navelgestaar van de
eilanders, die de rest van de wereld niet wensen te erkennen.
ceremony van silko gaat ook over de terugkeer van iemand naar het
indiaanse
geboortedorp, waar men bang is voor alle invloeden die hij heeft
ondervonden
bij zijn verblijf in de amerikaanse maatschappij.
same problem. botsing van cuturen. men houdt de kinderen liever in het
dorp
dan ze naar school te sturen. velen komen immers niet meer terug en het
volk
slnkt, oude waarden en normen verdwijnen en hun way of life is gone for
ever....
ben nu reuze benieuwd hoe het bonaire zal vergaan. 12000 mensen die een
nederlandse gemeente gaan zijn met bijzondere status. ik verwacht dat de
politici van curaçao een hoop lawaai gaan maken en uiteindelijk poepie
jaloers zullen zijn op bloeiend bonaire, waar de grond- en huizenprijzen
nu
al de pan uit koken.