"Schrijven over een boek soms makkelijker dan praten"

Interview met Boekgrrl en medeoprichtster Eisjen van der Kraaij, door Vera Ros.

 

Op het eerste gezicht lijken ze twee onverenigbare uitersten, de klassieke leeskring en het snelle, individualistische medium internet. Toch is internet bij uitstek geschikt om ideeën uit te wisselen over literatuur en om nieuwe boeken én andere boekenliefhebbers te ontdekken. Dat bewijst de internetleeskring Boekgrrls: persoonlijk en vrijblijvend, maar toch ‘erbij horen’.

De Boekgrrls-lijst is een rumoerig café, waar je aan de toog hangt en waar altijd wel iemand anders binnenkomt met een boek onder de arm, dat ze net gelezen heeft en fantastisch vindt. Iemand roept terug:””Nee, dat andere! Veel beter iedereen weer verder gaat met lezen en kletsen, tot er weer iemand binnenkomt met Het boek dat iedereen moet lezen, zo omschrijft een Boekgrrl de activiteiten van de internetleeskring Boekgrrls op de gelijknamige website en bijbehorende mailinglist. Op die site en via de mailinglist voor leden voeren allerlei vrouwen continue een levendige discussie over boeken, auteurs en alles wat daarmee te maken heeft.

‘Het voordeel van een internetleeskring is juist dat je waar en wanneer je maar wilt over boeken kunt praten, of in dit geval mailen’, vindt mede-oprichtster en –coördinator Eisjen van der Kraaij, in het dagelijks leven intranetcoördinator bij een supermarktketen. ‘Al is het midden in de nacht. Anders dan bij een gewone leeskring kun je je indrukken meten aan anderen kwijt als je een boek uit hebt. Je leert andere leden ook op een heel persoonlijke manier kennen omdat je vaak intieme gedachten op papier zet, over iets wat een boek bij je heeft losgemaakt. En schrijven is soms makkelijke dan in een kring zitten en er over praten’. 

Persoonlijk 

De Boekgrrls zijn in 1997 voortgekomen uit Webgrrls, een digitaal platform voor vrouwen die zijn
geïnteresseerd in nieuwe media. Bij Webgrrls werd op
een gegeven moment zoveel gediscussieerd over
boeken, dat werd besloten tot de oprichting van
Boekgrrls.

Lid worden is eenvoudig: invullen van een formulier op
de website en aanmelden voor de nieuwsmails
voldoende. De leeskring heeft nu 170 actieve leden, die
regelmatig mailen. De overige 150 halen alleen
informatie van de site. Individueel en vrijblijvend, maar
toch een gevoel van ‘erbij horen’, zo zou je die leeskring kunnen typeren.

‘We hebben zelfs leden in het buitenland,’ vertelt Van
der Kraaij. ‘Nederlandse vrouwen die daar werken of
van wie de partner daar werkzaam is. Of buitenlandse
vrouwen die getrouwd zijn met een Nederlander. Ze
zijn lid geworden omdat ze meer willen weten over
Nederlandse literatuur of hun Nederlands willen
verbeteren.’

Evenals bij de Webgrrls kunnen alleen vrouwen zich
aanmelden. De leeskring wil dat voorlopig zo houden.
‘Ik denk dat onze leden anders zouden schrijven in hun
mails als ze zouden weten dat er een man meeleest
Van der Kraaij. ‘Het gaat toch vaak om persoonlijk
getinte verhalen. En net zoals mannen onder elkaar
makkelijker dingen zeggen, doen vrouwen dat onder
elkaar ook.’

Het unieke karakter van de leeskring –het niet
gebonden zijn aan tijd en plaats- levert een bont
ledenbestand op. ‘Er zit echt van alles tussen Van der
Kraaij. ‘Academici, huisvrouwen, zakenvrouwen,
vrouwen met kleine kinderen en vrouwen met
kleinkinderen. De leeftijd ligt tussen de 25 en 55 jaar. ‘En een lol dat ze hebben, als ze elkaar in real life ontmoeten!’ Het laatste slaat op IRL (in real
life-activiteiten), gezamenlijke uitstapjes met een
literair tintje. Zo organiseerde Boekgrrls de afgelopen
jaren, voor wie zin had, onder meer literaire
wandelingen in Utrecht en Den Haag en een bezoek

Literaire wandeling Utrecht

aan het boekhotel in Doldersum. De uitjes worden
steevast afgesloten met een etentje aan een ronde
tafel. Maar hoewel boeken de aanleiding zijn, wordt
daar in die bijeenkomsten juist betrekkelijk weinig over
gesproken. Ze zijn eigenlijk meer bedoeld voor een
verdere kennismaking. ‘Zie jij er zó uit!’ is een veel gehoorde uitroep tijdens de ontmoetingen.

‘Het klinkt tussen de leden gewoon heel goed omdat
ze elkaar al kennen via email,’zegt Van der Kraaij. De
dames stellen zich bovendien aan elkaar voor op de
ledenlijst, waar ze in een kort interviewtje iets over
zichzelf vertellen. Hetgeen weer bewijst dat internet
zeker geen ongezellig, eenzaam communicatiemiddel
is. Sommige hebben zelfs een eigen homepage.
Hoewel leeftijden en –wijzen, werkzaamheden,
hobby’s en literaire voorkeuren sterk uiteen lopen,
geven de ‘boekies’ unaniem dezelfde reden op voor
hun lidmaatschap: belangstelling voor boeken en de
behoefte om van gedachten te wisselen over literatuur
en auteurs.

Leeslijst

Het is niet zo verwonderlijk dat een zo gevarieerd ledenbestand een zeer afwisselende leeslijst met zich
meebrengt. Daarop circuleren klassiekers als Daphne
du Mauriers Rebecca naast Margiet de Moors
Kreutzersonate (dat wordt gelezen naast Tolstojs bijna
gelijknamige novelle). Alles kan worden voorgedragen
voor de lijst, van detectives tot het laatste meesterwerk
van Umerto Eco. Ook worden regelmatig Engelstalige
romans besproken. ‘Soms duiken oude auteurs als
Anna Blaman plotseling op omdat iemand de zolder
opruimt en een boek tegenkomt.’vertelt Van der Kraaij.
‘Of er is ineens veel belangstelling voor filosofisch
getinte boeken of boeken waarin muziek een tol
speelt.’ Om in die behoefte te voorzien heeft Boekgrrls
op de website aparte ‘hoekjes’ over deze onderwerpen ingericht.

Echte hoogte- of dieptepunten in de
leeslijstgeschiedenis kan Van der Kraaij zich niet snel
herinneren. ‘Wel weet ik nog dat I.M. van Connie
Palmen enorm uiteenlopende reacties opriep.
Sommige leden waren helemaal lyrisch, andere
vonden dat je absoluut niet zo onthullend over iemand kon schrijven.’

De leeslijst bevat maandelijks meestal twee titels en
wordt elk halfjaar opnieuw samengesteld. De leden
kunnen eerst hun aanbevelingen voor de lijst mailen.
De nominaties worden vervolgens op de site gezet,
waarna de leden via e-mail op maximaal zes
kandidaten hun stem uitbrengen. Voor het afgelopen
jaar resulteerde die werkwijze in een lijst waarop onder
meer Rosita Steenbeek (Schimmenrijk), Paul Coelho
(De alchemist), Ismail Kadara (Kroniek van een stenen
stad) en Renate Dorresteijn (Het perpetuum mobile
van de liefde) te vinden waren.

Het kiezen van werken op de lijst is zeker geen must,
benadrukt Van der Kraaij. Dat vrijblijvende is typerend
voor het snelle medium internet, waar eenieder wel iets
van zijn of haar gading vindt. Wellicht daarom gaan de
discussies bij de Boekgrrls vaak niet dieper dan
meningen over het besproken werk of beschrijvingen
van de inhoud, zij het vaak op hartstochtelijke en
puntige wijze verwoord. Analyses van de meer literaire
aspecten als bijvoorbeeld compositie, stijl of thematiek
blijven echter relatief onderbelicht. ‘Er zijn leden die
Nederlandse hebben gestudeerd en wel eens tips in
hebben gezonden voor een verantwoorde beoordeling
van een boek. Wie wil, kan daar gebruik van maken.
Maar een boek tijdens een bijeenkomst puur literair
beoordelen, dat doen wij niet, ’erkent Van der Kraaij. ‘Wij willen het zo prettig en vrijblijvend mogelijk houden.’

Toch valt vluchtigheid de leeskring niet te verwijten.
Wie zich verder wil verdiepen in een onderwerp, kan
een van de handige links bij de besproken boeken
aanklikken voor achtergrondinformatie. Bijvoorbeeld
over de auteur, de periode of het land waarin het
verhaal zich afspeelt of over andere boeken met
hetzelfde thema.

Wie in een nostalgische bui is en zinheeft in klassieke
meisjesromans als Joop ter Heul, kan voorts het
uitgebreide archief raadplegen, met alle
boekbesprekingen op onderwerp of auteur,
Vakantiegangers en armchair travellers kiezen in het
landenoverzicht een boek uit dat het beste bij hun
reisbestemming past.

‘De site is ideaal om iemand over te halen tot het
lezen van een boek,’ vindt Van der Kraaij, die dagelijks
twee tot drie uur kwijt is aan het sorteren van mail en
het verzamelen van informatie. ‘En omdat de leden
zulke verschillende achtergronden hebben, word je op
boeken geattendeerd waar jezelf niet zo gauw aan zou
denken.

Boekdelen
Tijdschrift voor lezers en leeskringen. Boekdelen is een tijdschrift voor iedereen met een levendige belangstelling voor literatuur, met specifieke aandacht voor het lezen in leeskringen.

• interviews met vooraanstaande auteurs

•  artikelen over de praktijk van het leeskringwerk

• portretten van leeskringen

•  uitgebreide auteurskaternen met informatie over leven en werk van één auteur en een romananalyse

• impressies van literaire wandel- en fietsroutes en literaire musea

• bijdragen over de wereld van het boek

• de Salon, lezers aan het woord over een door de redactie geselecteerd boek

• 'literair landschap', literaire locaties in beeld gebracht

• recensies

• literaire agenda
  

---

Laatste keer bijgewerkt: 16/11/06  Eisjen