Creatief Schrijven

oekgrrls

"Creatief Schrijven" daar hebben we het ook uitgebreid over gehad. De noodzaak van sex in literatuur en het nut van cursussen. Is schrijven iets wat 'aangeboren' is of kan een creatieve-cursus er iets aan kan doen?

• Op mij maakte de korte verhalenbundel van Dorothy Allison , die als ik me niet vergis 'Trash' heet, een diepe indruk. Ik heb er naar gezocht in mijn boekenkasten, maar omdat alles nog steeds door elkaar staat heb ik 't helaas niet kunnen vinden. Ze schrijft zonder enige sentimentaliteit en met humor over haar jeugd. Ik herinner me het verhaal 'river of names', waarin ze vertelt hoe diverse familieleden op absurde wijze de dood vonden.

Heel aardig is het essay: het belang en de moeilijkheid van het schrijven over seks. Hierin beschrijft Allison de lessen in de werkgroep Creatief Schrijven van Bertha Harris. Bertha zegt veel goeie dingen, zoals: 'literatuur wordt niet gemaakt door fatsoenlijke meisjes. Als je je er te veel mee bezig houdt dat je een fatsoenlijk meisje wilt zijn, dan hoef je niet met schrijven te beginnen'. En de opdracht: 'Jullie krijgen het makkelijk. (...)Ik wil eens kijken wat je met taal kunt doen. Geen eufemismen. Geen clichés. Schrijf over beffen.' Het was even stil. We staarden naar de vloer. Van achter uit onze groep klonk een weifelende stem: 'Waarover?''

Dat Allison het nodige van deze werkgroep heeft opgestoken kunnen we lezen in het verhaal: Theorie en praktijk van de voorbind-dildo. Dan is er nog de roman: Bastaard uit Carolina. Daarin kwam ik tot mijn verbazing dezelfde fragmenten tegen als in de verhalenbundel. Hier is Allisons jeugd naar mijn smaak wat sentimenteler uitgewerkt dan in 'Trash'. Een aanrader dus, Dorothy.

Hier begon het dus mee en dit waren de gevolgen ;-)

• ik vind het heel idee van werkgroepen Creatief Schrijven maar heel raar: "Kom - ik leer jullie creatief zijn" Rot toch op zeg! (dit bedoel ik uiteraard niet persoonlijk - is gericht aan de creatieve schrijfles gevers;-) - je kunt schrijven of je kunt het niet. Klaar. Wedden dat de Brönte Grrls nog nOOit een dagje Creatief Schrijven werkgroep hebben gedaan??

> Als je je er te veel mee bezig houdt dat je een fatsoenlijk  meisje wilt zijn,<

ik vind mezelf niet bepaald een prototype fatsoenlijke meissie, maar vind meestal "literaire sex" hoogst onsmakelijk. Het is toch een participant sport en geen spectator event? Ik wIl eigenlijk niet zo veel over lezen hoe anderen het doen. Heel af en toe als het een integrale deel van het verhaal is kan het wel een rol spelen, maar al te vaak is het onnodig en irritant. Je weet toch ook nooit zoveel van de sex levens van de mensen om je heen - waarom moet je dat dan wel weten van een karakter in een roman? Er komt geen enkele sex scene voor in alle boeken van Iris Murdoch - goed schrijven zonder sex is ook een hele kunst.

> Schrijf over beffen.' Het was even stil. We staarden naar de vloer. Van achter uit onze groep  klonk een weifelende stem: 'Waarover?<''

haha - oh ik had dit so graag in het engels origineel gezien ;-) heeft ze dat onmogelijk formele woord Cunnilingus gebruikt, vraag ik me ineens af? (Doet mij Altijd aan een Ierse vliegmaatschappij denken...) Geen wonder dat de wannabe Creatieve Schrivers haar scheel aankeek...

> Dat Allison het nodige van deze werkgroep heeft opgestoken kunnen we lezen in het verhaal: Theorie en praktijk van de voorbind-dildo<.

dat lijkt me een voor mijn lijst van "verhalen die ik absolUUt geen zin in heb om ooit te lezen." (en trouwens heeft ze de opdracht blijkbaar dus helemAAl niet begrepen... ;-)

• hahaha - je zegt het weer op de "van dik hout zaagt men planken-manier". En natuurlijk heb je in zekere zin gelijk: creatief schrijven kun je niet aangeleerd krijgen, dat heb je of je hebt het niet. Maar al die obstakels die ervoor kunnen zitten van niet durven, afgeleerd hebben überhaupt creatief te denken - die kun je wel afleren met hulp van anderen. Ik heb daar heel wat uren werk in zitten - niet met de bedoeling anderen te leren schrijven, maar wel met de bedoeling vrijer te leven en meer jezelf te kunnen/durven zijn. Oke - ik zou zo'n cursus dan wel anders noemen - niet creatief leven of zelfs creatief schrijven. Zo'n titel is erg misleidend, die suggereert inderdaad dat je het kunt leren van een ander. Overigens als die ander zo creatief is, zou hij/zij beter zelf kunnen gaan schrijven denk ik.

• Goed schrijven is altijd een kunst! Zelf ben ik er te eigenwijs voor, maar je kunt natuurlijk best iets leren van een cursus/werkgroep/school. Er zijn ook academies voor beeldende kunsten, toch? En over seks schrijven is moeilijk. Het resultaat is vaak lachwekkend. Daarom is het zo knap als iemand het wel aandurft en kan. Ik vind juist dat er meer over seks moet worden geschreven- en eerlijk graag! Uit films en boeken krijg je vaak de indruk dat alles even geweldig gaat, zodat je als puber denkt dat je enorm tekort schiet. Toen ik veertien was las ik 'Geertje' van Johan de Meester. Een sympathiek en gevoelig boek uit 1905 over een dorpsmeisje dat naar Rotterdam gaat om kinderjuf te worden. Helaas wordt ze verliefd op haar onsympathieke baas, raakt zwanger en wordt door iedereen met de vinger nagewezen. Een opzienbarend onderwerp in die tijd! En De Meester waagt zich (dapper!) ook aan een seksscéne:

'Terwijl zij de lonkende oogen look, ál' bewustzijn haar zalig begaf, kregen zijn goudglanzende knevels, kreeg het fluweel van zijn klaarbruine oogen onwerkelijke afmetingen- een reus lag er over haar uitgestrekt, en hief haar op, en nam haar mede, blauwende vlakten langs, witrose bergen.(...)was het, of ze meegevoerd werd, zacht en vliegensvlug een berg op... '

Voor een puber met hoogtevrees was dat geen aantrekkelijk vooruitzicht. Ik ben benieuwd of jullie wel een voorbeeld van een geslaagde geschreven seksscène weten. Ik weet alleen dat Dorothy Allison er goed in geslaagd is een verhaal te schrijven dat niet op je lachspieren werkt- en dat nog wel over een voorbind-dildo!

Het voorbeeld van een seksscène uit 1905 veroorzaakt verwarring;

• em - gAAt dit wel over sex dan?? (ksnap er geen hol van...)

De schrijfsters onder ons zijn er zich duidelijk bewust van dat er een "techniek onder de knie te krijgen is" en stellen;

• Ik denk dat tekenen hetzelfde is als schrijven: je hebt een idee in je hoofd en dat moet op papier. Je moet dus, net als een timmerman, in staat zijn je idee vorm te geven. Daarvoor moet je de techniek wel onder de knie hebben,of je nou timmerman, schrijver of schilder bent. Dacht je dat die woorden vanzelf zo fraai op papier komen?(Alsof een engel op dicteersnelheid het je opgeeft- Reve) Een enkele keer, als je geluk hebt, maar meestal is het een eindeloos getob, en soms wordt een zin nooit zoals je wilt. Het lukt je dan niet om je gedachten duidelijk en origineel op papier te zetten. Je moet alle cliché's voortdurend van je af zetten, want die staan klaar om het verhaal over te nemen. Dan zijn er nog de opbouw van een boek of verhaal, het geraamte, zal ik maar zeggen, dat moet goed en degelijk in elkaar zitten. Is het wel boeiend genoeg om dòòr te lezen? De mensen in het boek: komen ze wel goed 'uit de verf'? Is er (eventueel)een ontwikkeling in hun karakter? Klopt wat ze zeggen met hun aard? De dosering: vertel je niet te veel- of juist te weinig? is ook erg belangrijk. Als je teveel vertelt zal iemand geërgerd het boek neerleggen, is het te weinig dan snapt de lezer het niet meer. Bij kinderboeken moet je rekening houden met de leeftijd van je lezer. Dit is allemaal een kwestie van techniek, die je moet (willen) leren. Toen ik begon met publiceren deed ik drie maanden over een kort verhaal. Daarvoor had ik al een heleboel geschreven wat in de prullenbak verdween omdat ik het niet goed vond. En zelfs als ervaren schrijver zijn er altijd dingen die mis gaan, die je niet in de gaten hebt omdat je te dicht op je boek zit. Daarvoor zijn er redacteuren in dienst bij de uitgeverij. En vrienden, die zeggen: ik begrijp niet waarom... Als een boek is uitgekomen, krijg je kritieken. Soms moet je dan toegeven dat de critici gelijk hebben, en je vraagt je vertwijfeld af waarom je daar zelf niet aan hebt gedacht!

Met als reactie:

• critici zijn altijd gefrustreerde schrijvers - je kunt natuurlijk af en toe wat van wat ze zeggen tot je toe nemen en gebruiken om je techniek verder te ontwikkelen, maar die boeken moet er toch weer altijd uit jouw hoofd komen.

Waarop de critici onder ons het natuurlijk niet op zich kunnen laten zitten;

• Onzin, soms zijn het gewoon mensen die geld en boeken verdienen met hun hobby: lezen. En het is nooit iets anders dan een willekeurige mening.

En dit was van iemand….

• (Die het altijd een oprecht genoegen vond geld te verdien met haar hobby: kritiek geven)

En deze 'autodidact' vond eveneens;

• Het verhaal of de sfeer van het verhaal zit misschien in je hoofd. Om daar iets van te maken dat ook voor anderen leesbaar is, zijn er wel technieken te leren. En ook wel om op een creatievere of minder krampachtige wijze om te gaan met taal. Talent heb je of heb je niet en zonder dat helpen geen 20 cursussen.

Geen cursus "Creatief met Woorden", gewoon een Schrijftraining.

• Dat is precies wat sommige schrijfcursussen doen, bijvoorbeeld bij Het Colofon. Heet ook niet creatief schrijven, maar Schrijftraining. Je leert er allerlei technieken. Associatief schrijven. De dialoog. De monoloog interieur. Ook leren ze je technieken voor je onderwerpkeuze en je plot. Denk aan scenario-schrijven, dat moet aan een heleboel voldoen, die techniek moet je leren. Schrijven kun je niet leren, dat kun je of je kunt het niet, maar de techniek wel degelijk. En dan moet je vervolgens weer leren te schrijven zonder dat het een kunstje wordt.

Al die mail-"schrijfsters" hebben van deze discussie vast wel wat opgestoken.

Samenvatting
Eisjen.

Laatste keer bijgewerkt: 16/11/06   Eisjen: http://home.wxs.nl/~vdk/