Aanbevelingen voor de leeslijst:
maart tot en met augustus 2003


knipoogtrans.gif (7302 bytes)

Pat Barker: Weg der geesten 
Michael Cunningham: De uren
  

Donoghue, Emma: Verlies
 
Flaubert, Gustave: Madame Bovary
 
Golding, William: Lord of the Flies
 

Haasse, Hella: Sleuteloog  
Hébert,
Anne: De zeezotten    
Joosten: Astrid: Verboden Liefdes
Kertész, Imre: Onbepaald door het lot
Kosinski, Jerzy: De geverfde vogel van
Mutsaers, Charlotte: Rachels rokje  
Nair, Anita: De damescoupé
  
Nothomb, Amelie:  

Met Angst en Beven 
Peplos 
 
Gods ingewanden

O'Brien, Edna: In het Woud  
Riemersma,
Trinus: Na de Klap  
Safran Foer, Jonathan: Alles is Verlicht 

Schmidt, Annie M.G.: Wat ik nog weet
 
Siebelink, Jan: Engelen van het duister
   

Waters, Sarah: Vingervlug (Engelse titel: Fingersmith)  
Veciana - Suarez, Ana: De koningskus
   

Vickers, Sally: De derde vrouw
 
Woolf,
Virginia: Mrs Dalloway  
Yourcenar, Marguerite : Het hermetisch zwart
  
Yourcenar, Marguerite: Herinneringen van Hadrianus
 
Zijl, Annejet van der: Anna. Het leven van Annie M.G. Schmidt   

 

Thema Lezen:

Overleving van het individu in extreme omstandigheden 

Kosinski, Jerzy: De geverfde vogel van   
Golding, William: Lord of the Flies 
Riemersma,Trinus: Na de Klap
Kertész, Imre: Onbepaald door het lot 
Pat Barker: Weg der geesten

Minnaressen

Astrid Joosten: Verboden Liefdes    
Emma Donoghue:Verlies
Salley Vickers: De derde vrouw

Frans:

Flaubert, Gustave: Madame Bovary
Hébert, Anne: De zeezotten 
Nothomb, Amelie: Met Angst en Beven  
Nothomb, Amelie: Peplos  
Nothomb, Amelie: Gods ingewanden 
Yourcenar, Marguerite : Het hermetisch zwart  
Yourcenar, Marguerite: Herinneringen van Hadrianus 

Tegelijk lezen

Verder was het voorstel om Woolf en Cunningham samen te lezen, dus in één maand, evenals het boek van Annejet van der Zijl over Annie, tegelijk met het boek van Annie M.G. Schmidt over zichzelf. 

----------------------------

Jonathan Safran Foer: Alles is Verlicht. 

Een prachtige roman, ontroerend en hilarisch.

"Een boek dat zichzelf schrijft terwijl je het leest. Zo kun je de ingewikkelde vertelstructuur van Alles is verlicht misschien nog het beste omschrijven. Een man met dezelfde naam als de schrijver, Jonathan Safran Foer, gaat naar de Oekraïne om daar naar het verleden van zijn grootvader te zoeken. Met zijn gids Alex en diens grootvader gaat hij op pad. Ze vinden niets, maar toch wordt alles verlicht." (meer)

"With only a yellowing photograph in hand, a young man - also named Jonathan Safran Foer - sets out to find the woman who might or might not have saved his grandfather from the Nazis. Accompanied by an old man haunted by memories of the war, an amorous dog named Sammy Davis, Junior, Junior, and the unforgettable Alex, a young Ukrainian translator who speaks in a sublimely butchered English, Jonathan is led on a quixotic journey over a devastated landscape and into an unexpected past." (meer)

Ana Veciana - Suarez: De koningskus
Wereldbibliotheek, 1998.

Bijna twee jaar geleden heb dit boek gelezen, waarvan ik vind dat het jullie aandacht verdient. Bij het reorganiseren van mijn boekenkast kwam ik het weer tegen, met gele post-its en onderstrepingen en al! Ik heb hier en daar opnieuw stukjes gelezen en besloten, na controle van voorgaande leeslijsten, om het aan te bevelen voor de komende leeslijst. Hier komt het waarom:

De hele roman draait om drie vrouwen, wonend in Miami, maar afkomstig uit Cuba: grootmoeder Cuca, dochter Adele en kleindochter Maribel. De man van Cuca is overleden, Adele is gescheiden en Maribel is in de steek gelaten. De mannen van deze vrouwen spelen nog wel een rol, maar voornamelijk in flashbacks, dromen en /of herinneringen. 

De vrouwen zijn onderling heel verschillend van karakter. Cuca heeft alles van het leven meegemaakt en is berustend en wijs geworden. Adele is kapster en wil, kost wat kost, van het leven genieten: ze is wat losgeslagen, zorgeloos en vreselijk slordig. Maribel daarentegen heeft een degelijke baan (niet dat een kapster níet degelijk zou zijn!), is serieus en overdreven netjes, en onderhoudt van jongs af aan een moeizame relatie met haar moeder. 

Maribel bevalt van een zoon, Victor Eduardo, van wie al snel duidelijk wordt dat hij een genetische afwijking heeft, waar geen dokter iets aan kan doen. En hij is misvormd. Na aanvankelijke ontkenning en afwijzing van haar ³rattenjong², besluit Maribel met inzet van al haar moederliefde, om de tijd die Victor Eduardo op aarde leeft, zo mooi en zo feestelijk mogelijk te maken. En met haar haar moeder en grootmoeder, ieder met hun eigen gevoelens van liefde en deernis voor het ten dode opgeschreven jongetje. In de vijf maanden en nog een paar dagen, die deze drie vrouwen gegeven zijn, speelt zich vervolgens een scala aan emoties, confrontaties en dramatische gebeurtenissen af, waaruit ieder als een ander mens tevoorschijn komt. 

Ik vond het een prachtig boek, in een vloeiende, poëtische stijl geschreven, een tikje exotisch, en rijk en overvloedig aan emoties, gedachten en gevoelens. De schrijfster verstaat de kunst om surreële zaken op een heel natuurlijke manier te integreren in het dagelijkse leven, waardoor ze werkelijkheidsgehalte krijgen, zoals, in mijn opinie, veel Zuid- en Midden-Amerikaanse schrijvers dat kunnen. Zij maakt ook veel gebruik van gedachtenstromen en metaforen. Schitterende metaforen, maar soms zo veel, dat ik er ook weleens ³moe² van werd. Éen stijlvoorbeeld wil ik jullie niet onthouden, daar waar grootmoeder Adele in gedachten fantaseert over haar toekomstplannen voor haar kleinzoon:

³Hoe dan ook, Victor, samen zullen we rijk worden en naar het strand verhuizen, naar een condo op de bovenste verdieping, waar we de balkondeur open kunnen gooien en de zee kunnen ruiken en de vis en de frisse lucht en de onbegrensde hemel en de hoop van de zeelieden en de smerige rook van de schepen en de lonkende landen achter de horizon en de aanblik van de vikingen en de moed van de conquistadores en de verstomde verlangens van allen die op zee aan hun einde zijn gekomen. Dat, Victor, is de geur van de oceaan, en daar zullen jij en ik samen van genieten.²

 

Virginia Woolf: Mrs Dalloway   
en Michael Cunningham: De uren (The Hours)

Ik heb beide boeken nog niet gelezen en kan er dus nog niet zoveel over zeggen. Mrs Dalloway heb ik besteld bij proxis maar ergens tussen NL en België is het blijven steken dus ik kan zelfs nog geen citaten van de achterflap citeren ;-) Op een site vond ik dit: "A landmark work of world literature, Virginia Woolf´s Mrs. Dalloway is an account of one day in the life of an upper class British woman, her husband, and her circle of friends. Woolf´s narration of Clarissa Dalloway´s day begins with her protagonist´s preparations for a party she is holding at her house that evening, and it ends as the party gets underway. In between, Clarissa is visited by an old friend, Peter Walsh, and her mind is returned to a time thirty years earlier when she considered marrying him. Instead, she opted for the staid Richard Dalloway, and, as she goes about her daily business, Clarissa reflects on the choices she has made and the significant moments that have shaped the course of her life." 
Woolf zelf zou over Mrs Dalloway hebben
gezegd "I adumbrate here a study of insanity and suicide; the world seen by the sane and the insane side by side"

Belangrijkste reden om deze boeken te willen lezen is de verfilming van The Hours met Meryl Streep, Nicola Kidman (als Woolf) en Julianne Moore () Verder heb ik nog steeds ondanks dappere voornemens helemaal niet van Virginia Woolf gelezen en dit leek me een goed en niet al te moeilijk begin. 

Over The Hours van Michael Cunningham kan ik ook kort zijn, dat heb ik ook nog niet gelezen ;-) Van bol.com gecopy-paste "In deze op leven en werk van de Engelse schrijfster Virginia Woolf (1888-1941) gebaseerde roman komen in afwisselende hoofdstukken steeds drie personen aan het woord, die worstelen met hun gevoelens. Ten eerste is dat de nu in New York wonende 52-jarige lesbische moeder Clarissa, die door haar beste vriend, net als in Woolfs gelijknamige roman, 'Mrs. Dalloway' wordt genoemd. Dan is er Mrs. Woolf zelf, die in 1923 in de rustige Londense voorstad Richmond 'Mrs. Dalloway' aan het schrijven is, maar soms terug wil vluchten naar het bruisende Londen, en ten slotte is er de jonge Amerikaanse moeder Mrs. Brown, die in 1949 met behulp van de roman probeert een zinvolle invulling aan haar saaie bestaan probeert te geven. In het nu komen de drie verhalen ten slotte samen. Van de Amerikaanse schrijver (1952) verschenen eerder al twee romans die goed werden ontvangen. Een originele en boeiende roman, waarin op een knappe manier de omstandigheden van Virginia Woolfs leven en van de hoofdpersoon uit 'Mrs. Dalloway' verwerkt zijn." 

Ik zou graag willen lezen hoe Cunningham is geïnspireerd door de roman van Woolf Wie zich vast wil voorbereiden kan eens kijken op deze uitgebreide site met ook samenvattingen van en uitleg bij de verschillende hoofdstukken  Meer info over Virgina woolf bv deze webguide op literary history.com  Al surfend kom ik er achter dat Mrs Dalloway ook al in februari 1999 op de leeslijst stond. Misschien kunnen de boekgrrlss die het toen al gelezen hebben nu gelijktijdig The Hours van Cunningham lezen?

 

Edna O'Brien: In the Forest 
(inmiddels ook in Nederlandse vertaling bij de Bezige Bij verschenen als "In het Woud"). 

Ik kende Edna O'Brien vooral van haar ijzersterke korte verhalen over kleine dorpsgemeenschappen in Ierland, met uitstapjes naar Dublin en Londen. Vorig jaar zond de BBC een documentaire uit over de ware gebeurtenissen waar "In the Forest" op is gebaseerd: de gruwelijke moord op een moeder met kind en een priester in de bossen bij een klein dorp in het Westen van Ierland. Het zou gemakkelijk zijn om de dader simpelweg als een beest af te schilderen, maar O'Brien doet veel moeite om te begrijpen wat de omstandigheden zijn geweest die dat "beest" mede hebben gemaakt tot wat hij was, en hoe de tragische keten van gebeurtenissen verliep waar het hele dorp bij betrokken was.

Van het omslag:

"As with her previous novel, Wild December, murder is again the story's climax, but the killer's motives are deeply buried in his mind. Michen O'Kane has lost his mother as a boy and, at the age of ten, is incarcerated for petty crimes in juvenile detention centres, 'the places named after saints'. But his problems go beyond early loss and sexual abuse - the killing instinct is already kindled in him. He is named byfearful neighbours the Kinderschreck, someone of whom small children are afraid.

As in Greek tragedy 'In the Forest' centres on unwitting victims for sacrifice - a radiant young woman, her little son, and a trusting priest, all despatched to the wilderness of O'Kane's unbridled, deranged fantasies. Based on true events that stille resonate aftershocks [sic] in this part of Ireland, Edna O'Brien's riveting, frightening and brilliantly told new novel reminds us that anything can happen 'outside the boundary of mother and child', when protection isn't afforded to either perpetrator or victim."

 

Thema: Minaressen. Daarin zit van alles: bedrog natuurlijk, maar ook passie, trouw, onbegrip, (valse) beloftes. Ik heb een coctailtje van drie boeken samengesteld. De vergelijk is natuurlijk aardig, maar de boeken op zich bieden ook genoeg om over uit te wisselen. Al denkende verzon ik nog wel twintig boeken waar minaressen in voor komen. Ik beperk met tot dit aardige triootje met voor elk wat wils.

  1. Astrid Joosten ~ Verboden Liefdes 
    In dit net verschenen boekje staan "openhartige verhalen van minaressen". Ik lees het nu om en om met boek 3. De verhalen zijn vrij clean opgeschreven, sommige zeker indrukwekkend en roepen veel vragen op. Die zouden wel eens beantwoord kunnen worden in boek 2 en 3!
  2. Emma Donoghue ~ Verlies
    (Hood)
    Deze Ierse schrijfster verhaalt het relaas van Cara die haar verborgen en verboden (?) vriendin Pen bij een auto-ongeluk verliest. Haar rouwen dat niet gedeeld kan worden. Soepel leesbaar.
  3. Salley Vickers ~ De derde vrouw/
    (Instances of the number 3)
    Ik was helemaal weg van Vickers' eerste roman, Miss Garnet's Angels (Miss Garnet's Engelen). Haar tweede boek is net zo boeiend. Ik ben nog maar een eindje op weg, kan dus alleen zeggen dat het gaat over een echtgenote en een minnares die elkaar blijven treffen na de dood van hun man en geliefde. Het is geen eenvoudig Engels, het doet me aan A.S. Byatt denken.

     

 

Jan Siebelink: Engelen van het duister

2001ISBN: 90 290 6854/Meulenhoff

Waar gaat het boek over: 2 broers Lucas en Casper. Lucas is de oudste en voldoet aan de ouderlijke verwachting. Studeert met goede resultaten en brengt het tot een lectoraat aan een universiteit. Na de dood van zijn vader is hij zijn moeder tot grote steun kortom een "modelzoon". Casper is de jongere broer van Lucas en maakt een rommeltje van zijn leven.Hij zit vaak in de 'Rijnbar' en verkoopt aldaar zijn lichaam aan alleenstaande rijke dames ouder dan hij die veel geld bezitten.Hij is komt zelden naar het ouderlijk huis of veel te laat. Casper voelt zich een ongewenste zoon. Hij denkt dat zijn vader na de geboorte van Lucas liever een meisje had.Caspers leven is een soort reactie op zijn onvermogen op een "normale" manier met zijn vader om te gaan. Casper mist het vermogen tot liefhebben. De enige relaties die hij heeft zijn de ontmoetingen met vrouwen waarvoor hij zich laat betalen en met prostituees. De enige vrouw tot wie hij zich aangetrokken voelt is de vrouw van zij broet Lucas; Ymke. Met haar heeft hij éénmalig sexueel contact en daaruit wordt het enige kind van Lucas en Ymke geboren: Gabrielle. 

Intussen gaat het met Lucas ook niet goed. Zijn huwelijk is slecht en hij stort zich ook in de wereld van café's en prostitutie. Intussen komt ook Caspers andere leven in Ede aan bod. Hij werkt als archivaris op het gemeentehuis. In de straat waarin Casper woont komt hij in contact met de buren de familie Forsman wier huwelijk slecht is. Hun enige zoon Hugo wordt door Casper opgevangen en min of meer opgevoed. Later in het boek komt Hugo om door geweld op straat.

Hier wou ik het dus maar even bij laten. Omdat het misschien nogal "warrig" overkomt typ ik nog even de achterflap van het boek over.

De voor vrouwen aantrekkelijke Casper Alteveer is een van de twee intrigerende hoofdfiguren van het groots opgezette psychologische drama dat Engelen van het duister vormt. Op de eerste pagina's van deze roman treffen wij hem in het boudoir van een rijke, oudere vrouw, die hem voor zijn diensten betaalt. Casper weet zich afgewezen door zijn rechtschapen vader, die liever een dochter had gehad. De uitverkoren zoon is Lucas, die plichtsgetrouw is en gedreven wordt door ambitie - maar die Caspers roekeloze vrijheidszin toch bewondert.

Twee broers. De jongste heeft de oudste nooit kunnen evenaren. Lucas heeft succes in zijn academische carrière en trouwt de ravissante Ymke Wessels- tot wie ook Casper zich sterk aangetrokken voelt. Ymke ontketent een wonderlijke machtsstrijd tussen beide broers. Toch lijkt de liefde van Lucas voor zijn jongere broer slechts toe te nemen.

Tegelijkertijd gaat zijn gedrag liederlijke trekken vertonen. Geen van beide broers weet uiteindelijk te ontkomen aan de doem die over hun leven ligt. Het onderscheid tussen hemel en hel bestaat niet meer in Engelen vanhet duister. Elk op zijn eigen wijze jagen Casper en Lucas hun verlossing  na.

Waarom vond ik het boek zo mooi. Om de intermenselijke relaties tussen Casper en Lucas en hoe eenzaam beide broers eigenlijk zijn. Lucas ondanks zijn academische succes en Casper die zoekende blijft naar liefde en aandacht. Het boek speelt in de omgeving van Velp-Ede-Arnhem en dat is weer prettig herkenbaar omdat dit zo is in de meeste boeken van Siebelink.

Jan Siebelink bij Chroom Digitaal 2000

Jan Siebelink bij Meulenhof

Hella Haasse: Sleuteloog.

Het verhaal: de emeritus-hoogleraar Kunstgeschiedenis Herma Warner wordt door een journalist benaderd omdat hij gehoord heeft dat zij Mila Wychinska gekend zou hebben. Herma graaft in haar herinneringen voor de journalist en wij lezen mee. 

Mila, geboren Adele (Dee) Mijers, is een jeugdvriendinnetje van Herma uit Indonesië. Herma moet in haar geheugen graven om de journalist te kunnen helpen, de sleutel van de ebbenhouten kist waarin ze haar memorabilia uit die tijd bewaart, is namelijk kwijt. De herinneringen overspoelen de inmiddels hoogbejaarde Herma compleet. Zonder verklappers kan ik niet meer over het verhaal kwijt, helaas...

Het is een typisch Haasse-verhaal: vermenging van Indonesië met Nederland, in prachtig beeldende zinnen verteld. Het verhaal bevat vele open en halfopen eindjes, en lijkt me uitermate geschikt om met de boekgrrls te bediscussiëren, vandaar mijn voordracht. Daarnaast is het niet zo'n pil, dus genoeg tijd voor alle grrls om te lezen én mee te mailen

Sleuteloog bij Boekenweb 
Sleuteloog bij Kieskeurig (voor en door consumenten)

 

Charlotte Mutsaers: Rachels rokje

Las vorige maand van Charlotte Mutsaurs 'rachels rokje'. wat een 'gek'mens zeg. heel bijzonder. over de schrijfster niets in deze meulenhoff editie, maar een wonderbaarlijk werk, dat in schijnbaar eenvoudige woorden en begrippen met fantastische gesprekken, gedachten, originele zinnetjes en woordspel, de lezer wikkelt in de plooien van het rokje. het onderwerp is niet meer dan 'kalverliefde'. ze zet een waarachtige bakvis neer. in hoofdstukken met nog raadselachtige want achteraf te begrijpen ondertitels (deed bomans dat niet bij pa pinkelman en tante pollewop?) komen schaamte, hartstocht, verlegenheid, pijn, schuldgevoelens uit de plooien. af en toe poëtisch, met een voorliefde voor auto's, met 'opmerkingen' uit alledaagse situaties. het 2de deel is een verhoor, het hoe en waarom van het rokje. het werk is met liefde voor taal, met humor en intelligent geschreven.

voorbeeldje: vr. waarom zijn wij op aarde?
ant. om een passend rokje te dragen en er weer uit stappen wanneer de tijd daar is. 
vr. een passend rokje, hoe maakt men met dat? 
ant. neem twee van
je allergrootste gaten en verbind die door een weefsel. erin stappen. aansnoeren. goed luisteren naar de plooien in je hersenen. en wegcirkelen. de tijd doet de rest. etc. 
enfin, het lijkt me een aanrader en er is vast veel over te klessebessen.

Charlotte Mutsaers bij Meulenhof

 

Anita Nair: De damescoupé

Uitvoering: Paperback, 293 bladzijden ISBN: 90 295 3638 1 Normale prijs: EUR 17.95 Uitgeverij: De Arbeiderspers Met de kortingsbon bij kortingen op BoekBoek.nl tot en met 5 maart 2003 voor eur 15,45.

Akhila is vijfenveertig en alleenstaand. Ze werkt als belastingklerk. Nooit heeft ze haar eigen leven kunnen leiden - ze is altijd de dochter, de kostwinnner, de tante, de zus. Tot ze op een dag een enkele reis naar Kanyakumari koopt, een badplaats in het uiterste zuidwesten van India. In de intieme atmosfeer van een coupé in de nachttrein waar alleen vrouwen in mogen - de damescoupé - stelt Akhila haar eisgenoten de vraag die haar al haar hele volwassen leven bezighoudt: kan een vrouw 'single' blijven en gelukkig zijn, of heeft ze een man nodig om zich een compleet mens te voelen? 

Ze krijgt de meest uiteenlopende antwoorden. 'De damescoupé' voert de lezer tot in het hart van het hedendaagse India. Tegelijkertijd laat Nair zien dat de dilemma's waarmee vrouwen te maken hebben in hun relaties met hun mannen, moeders, vrienden, werkgevers en kinderen overal ter wereld hetzelfde zijn. Een bijzonder levendige en meeslepende roman en introductie van een belangrijk nieuw literair talent uit India. 

*Nair vertelt het verhaal van haar personages met charme en vol frisheid [...] ze is erg goed in het beschrijven van de details van het dagelijkse leven [...] die samen het leven van deze vrouwen vormen. - The Times *Akhila en haar vriendinnen staan op de drempel van zelfontdekking. De manier waarop Nair deze transformaties beschrijft is zowel onthullend als bevrijdend. - India Today *De verhalende kracht van Nair is ijzersterk; elk personage op zich zou zo stof bieden voor een hele roman. - Punch

De officiële website van Antia Nair


Annejet van der Zijl:  "Anna"

Annejet van der Zijl schrijfster van 'Anna', de biografie van Annie M.G. Schmidt, heeft bij Barend & Van Dorp gezegd dat zij haar boek niet heeft geschreven uit affiniteit met haar onderwerp, maar omdat ze 'een' biografie wilde schrijven. Dat maakt nieuwsgierig: is die distantie in het boek terug te vinden? Gedeeltelijk wel, denk ik. Waardering, met name voor het werk van Schmidt, is er duidelijk. Wat de persoon betreft, lijkt Van der Zijl zich vooral ten doel gesteld te hebben het ietwat onvolledige beeld dat Schmidt van zichzelf naar buiten bracht, verder in te vullen en daardoor bij te stellen. Dat leidt onder andere tot 'onthullingen' over abortussen, een kortstondig huwelijk met de vader van de getrouwde minnaar van wie ze zwanger was, als (toen nog enig mogelijke) manier om het kind de achternaam van de vader te geven (op papier was haar zoon dus de halfbroer van zijn vader), haar zelfgekozen dood. Vraag is of al deze bijzonderheden ertoe doen. Oké, de abortus die in een van de musicals voorkomt kan nu op eigen ervaringen worden teruggevoerd, maar is dat relevant voor een goed begrip van het werk? Aan de andere kant: een biografie is een vorm van geschiedschrijving en daarin mag je van een schrijver verwachten dat hij of zij volledig is. In haar opzet om een goede biografie te schrijven is Van der Zijl geslaagd, vind ik. Het boek is boeiend, leest lekker, zit goed in elkaar. Ze heeft met opzet niet gekozen voor het aanbrengen van noten in de tekst, maar de verantwoording achterin is in orde. Vanwege de discrepanties tussen wat Annie Schmidt tijdens haar leven over zichzelf losliet en de 'werkelijkheid, de hele werkelijkheid en niets dan de werkelijkheid' van Van der Zijl is het interessant om de autobiografische schetsen die onder de titel 'Wat ik nog weet' bij elkaar zijn gebracht ernaast te lezen. Heerlijk leesvoer. En doet heel authentiek aan, ook al weet je na het lezen van 'Anna', dat het niet Annie was die de verloving met de zwaar christelijke Henk heeft uitgemaakt, zoals ze schrijft, maar hij. Eigenlijk had van mij de semi-fictie hier best in stand mogen blijven, zeker als die zo wordt verwoord: 

"Toen we het weekend daarop bij zijn ouders logeerden in aparte kamers, tikte Henk midden in de nacht op mijn kamerdeur. Dat was nog niet eerder voorgekomen. Ook al waren we verloofd met bowlglazen en een kaasschaaf, samen slapen mocht niet. Maar nu was ik aangenomen (bedoeld wordt: als lid van de Nederlands Hervormde Kerk, edg), bevestigd, dus het mocht van Henk. 'We zullen eerst de Heer om vergeving smeken,' zei hij en knielde neer op het kleedje voor het bed en probeerde mij naast zich te laten knielen. Dat was voor mij het breekpunt. (...) (...) die nacht smolten mijn liefde en mijn geloof beide als sneeuw voor de zon." 

In 'Wat ik nog weet' vind je bovendien het mooiste begin-van-een-hoofdstuk (oorspronkelijk column) aller tijden: 

"Als kind bezat ik het vermogen mij totaal af te sluiten voor het Woord Gods"

Anna
Annejet van der Zijl
ISBN 90 388 8752 3 
Nijgh & Van Ditmar 2002

Wat is nog weet
Annie M.G. Schmidt
ISBN 90 214 8142 1
Querido 1992

Sarah Waters: Vingervlug (Engelse titel: Fingersmith)

Dit is het derde boek van deze prachtige 36-jarige schrijfster, afkomstig uit Wales, woonachtig in Londen. Haar eerdere twee boeken waren Tipping the Velvet / Fluwelen begeerte, dat ook bekend is door de driedelige serie in het najaar van 2002 uitgezonden door de BBC en Affinity/Affiniteit. Ook dit is prachtig. Dit speelt zich af rond een Londense gevangenis rond de paranormale kringen.

Vingervlug/Fingersmith is wederom een wat de recensenten noemen lesbische Victoriaanse roman. Als je houdt van een historische roman, met veel Londen, Dickens- en Quincunx-sferen is dit echt iets voor jou. In het Engels inmiddels ook verkrijgbaar in een betaalbare paperback, in Nederland al (lang) in de biobliotheken gesignalereerd.

Een stuk uit de mail van Elm@ die het boek al in mei 2002 las:
"Deze nieuwe schrijfster (dit is haar 3e) schrijft iedere keer tot nu toe
een boek dat nEt dat stapje beter is dan de vorige. Dit is alweer een lesbo-victoriaanse drama en deze keer is het echt Dickensian in plot en volume. 550 pagina's met een ingewikkelde plot en haarscherpe karakters die draaien steeds verder en strakker rond elkaar. In drie delen geschreven maar eigenlijk aan het einde van de eerste deel had ze kunnen stoppen (170 pagina's) en het had nOg een geweldige boek geweest met een fantastische twist in the tail. Ik zat echt met open mond te kijken van 'Maar dAt had ik niet verwacht!' Gelukkig ging ze wel door en deel 2 had alweer een verrassing in petto. Aan het einde van deel 3... maar nee, ik ga niets verklappen natuurlijk. Ik ga niet eens vertellen OF ze elkaar krijgen, laat staan hoe! ;-)"

Need I say more?

Sarah Water's Fingersmith bij Guardian Unlimited

 

------------------------

Themalezen: In het kader van de door sommigen zo gewenste verdieping van de leeslijst wou ik maar eens een thema introduceren.: Overleving van het individu in extreme omstandigheden. Alledrie de boeken hebben op de (soms verre) achtergrond oorlogsrumour, maar waar ze werkelijk over gaan is de menselijke natuur ontdaan van een laagje beschaving. Wat over blijft is niet altijd een prettig beeld. Desalnietemin zijn het alledrie leesbare boeken met een goed verhaal. Geen van drieen erg omvangrijk, dus misschien kunnen ze in 3 opeenvolgende maanden als bijboek. Waarbij ik ook in aanmerking neem dat veel mensen al 1 of meer van deze boeken hebben gelezen. Maar als er maar 1 boek kan, dan pleit ik voor Trinus Riemersma. Omdat het een Nederlandse schrijver is waar niemand ooit van gehoord heeft. Het is misschien niet het beste boek van de drie, maar volgens mij kan het zich tussen dit literair geweld goed handhaven. Maar het liefst dus alle drie. Ik denk dat het, zeker nu een nieuwe oorlog aan de horizon opdoemt, een thema is dat tot veel discussie en reflectie leidt.

1) De geverfde vogel van Jerzy Kosinski

Een erg bekend en omstreden boek over de omzwervingen van een joodse jongen in het Polen van de Tweede Wereldoorlog. Ik heb het als puber gelezen en was er toen erg van onder de indruk. Sindsdien is de auteur vaak aangevallen over het waarheidsgehalte van het boek en de expliciete verkrachtingsscenes. Misschien was ik toen nog erg ontvankelijk, maar ik vond het een prachtig boek dat nog lang in mijn hoofd heeft rondgewoed.

Hungry Mind Review: Painted Bird

2) Lord of the Flies - William Golding

Ook een klassieker en minstens even omstreden. De belevenissen van een groep jongens op een onbewoond eiland. Voedsel en water zijn in voldoende mate voorhanden, het is dus niet zozeer een survival boek als een studie naar de menselijke aard. En in die zin geslaagd, wat mij betreft. Je ziet hoe de pikorde wordt vastgesteld, degenen die op macht uit zijn en de meelopers zich verhouden. Het insluipen van religie om de eigen angsten te beteugelen en hoe zoiets gillend uit de hand kan lopen. Erg leerzaam vond ik. 

Lord of the Flies

3) Trinus Riemersma - Na de Klap

Last but not least: onze eigen Trinus. Volgens de blurb en Trouw de grootste Friese prozaist. Gezien de grootte van Friesland zegt dat niet zoveel natuurlijk, maar toch, was best onder de indruk van dit boek. Gaat over de wereld na de bom, niet zo heel orgineel dus, maar goed uitgewerkt. Een beetje De Geverfde Vogel meets The Day After met hier en daar wat Mad Max en een vleugje Tankgirl. Maar het heeft nog het meest van De Geverfde Vogel weg, alleen een oorlogje of wat later. 

Een Friese jongen trekt 7 jaar na de klap door Europa. Van de reden van de bom of wat daaraan vooraf ging hoor je niks en interesseert de jongen verder ook niet. Overleven neemt alle energie in beslag. Midden in de nucleaire winter groeit er nauwelijks nog iets, alle normale voorzieningen zijn verwoest en de enige manier om aan eten te komen is in kapotte supermarkten te kruipen om blikken te bemachtigen. De eerste jaren gaat dat nog redelijk maar allengs wordt de spoeling dun en de stooptochten gevaarlijker. Om redenen die ik niet begrijp, vallen volwassenen veel eerder ten prooi aan stralingsziekte, waardoor er voornamelijk nog kinderen in leven zijn. Ondanks het feit dat er niets uitgelegd wordt, lijkt de schrijver zich goed georienteerd te hebben, dus ik ben eigelijk wel benieuwd of dat waar is. Omdat alleen zijn een zekere dood betekent, sluit hij zich regelmatig bij een groep aan. Het schets een indringend beeld van een desolate wereld waar alleen survival of the fittest geldt. Uiteindelijk is iedereen gedoemd omdat voortplanting niet meer lukt en de stralingsziekte onvermijdelijk is.

Het wordt geheel in het taalgebruik van de jongen verteld, waardoor het af en toe wel heenbijten is door uitdrukkingen als vetcool en zo, maar dat went. Een beetje vreemde rol hebben twee vrouwen die zich al giechelend hebben meester gemaakt van een militaire bunker waar blijkbaar De Knop zich bevindt. Het wordt niet helemaal duidelijk of zij het geweest zijn die puur voor de lol op de knop gedrukt hebben, of dat ze later de bunker veroverd hebben. Wel een boek dat tot nadenken stemt aan de vooravond van weer een nieuwe oorlog. http://www.flmd.nl/auteurs/index.htm klikken

Voor de liefhebbers doe ik nog even het isbn nummer erbij, want het kon anders wel eens moeilijk zijn het te vinden Trinus Riemersma - Na de Klap De Geus isbn 90-445-0011-2

TRESOAR, Frysk Histoarysk en Letterkundich Sintrum klikken op Trinus Riemersma

Verdere aanbevelingen die binnen dit thema gelezen kunnen worden:

Pat Barker: "Weg der geesten"

Ik heb een paar jaar geleden de trilogie gelezen van Pat Barker, die een zeer goede indruk op mij maakte. (ik heb nu dus al haar boeken, en dat zegt wat, verstokt biebganger als ik ben!) Nu is een trilogie misschien wat teveel van het goede, ik nomineer deel 1 (als het bevalt leest men immers vanzelf verder!) Het geheel heet Regenerationtrilogy. Deel 1 heet ook Regeneration, deel 2 is Het oog in de deur en deel 3 is Weg der geesten. 

Het gaat over een psycholoog, Rivers, in het leger tijdens de eerste wereldoorlog, die te maken krijgt met zeer veel oorlogsletsels. Vooral de psychische natuurlijk, maar psychisch of lichamelijk, is nauwelijks te onderscheiden. Zijn taak is het om de soldaten en officieren te genezen zodat ze weer de oorlog in kunnen.. Zijn voornaamste patient is Siegfried Sassoon, een dichter, officier en fervent tegenstander van de oorlog, die zich in het openbaar gekeerd heeft tegen de militaire autoriteiten, die "expres de oorlog laten voortduren, terwijl ze de macht hebben het te beëindigen". 

Rivers en Sassoon zijn geen verzonnen personages, al is het verhaal om hen heen dat gedeeltelijk wel. Het is een psychologische roman die leert hoe onmenselijk oorlog is, zonder dat we ons echt veel aan het front bevinden. Indrukwekkend boek(en)!!! Voor mij geldt dat als ze op de lijst komen ik ze eindelijk weer kan herlezen... want het komt er maar niet van!

Pat Barker Biography 
WWI Trilogy

 

Imre Kertész: 'Onbepaald door het lot' 
('Sorstalanság'- dit voor de Hongaars lezende grrl)

Iets over Imre Kertész: hij werd in 1929 in Boedapest geboren en in 1944 naar Auschwitz en vandaar naar Buchenwald getransporteerd. Na de bevrijding werkte Kertész tot 1951 (onder het communistische regime) op de redactie van een Hongaarse krant. Daarna vestigde hij zich als schrijver (van destijds onuitgegeven romans en essays) en als vertaler van Duitstalige auteurs als Nietzsche, Freud, Canetti. Om aan de kost te komen schreef hij een aantal komedies.

Van 1963 tot 1973 werkte Kertész aan 'Onbepaald door het lot'. Daarin
wordt de ervaring beschreven van de deportatie uit het perspectief van een vijftienjarige. Dit boek, dat wereldwijd tot de meest indrukwekkende literaire geschriften over de holocaust wordt gerekend, mocht in het socialistische Hongarije niet verschijnen omdat het niet strookte met het officiële beeld van de feiten. Toen de roman in 1975 alsnog werd gepubliceerd namen de media en de publieke opinie er geen notitie van. Pas in 1985, toen 'Onbepaald door het lot' opnieuw werd uitgegeven in Hongarije kreeg de roman de aandacht die hem zo lang was onthouden en werd het boek overal als een meesterwerk geprezen. (Hervormd Nederland, 1999)

Van Kertész las ik eerst de roman 'Het fiasco'. Hierin denkt een ouder
wordende schrijver in zijn armoedige flat na over een romanmanuscript
dat door de uitgever is geweigerd omdat het een vertekend beeld zou
geven van Auschwitz. Het moet een harde klap voor de schrijver zijn
geweest toen zijn eerste manuscript, waaraan hij zolang had gewerkt en waarin hij de gruwelijke dingen die had meegemaakt zo zorgvuldig onder woorden had gebracht, werd afgewezen. Hij zegt in een interview: '"Onbepaald door het lot' is in een ogenschijnlijke luchtige stijl geschreven, maar toch heeft het schrijven van dit boek me veel moeite gekost. Ik (...) moest veel weerzin overwinnen om eraan te werken. (...) Ik wist ook niet hoe ik de werkelijkheid van het kampleven op een literaire manier zodanig vorm kon geven dat ik aan de waarachtigheid van mijn ervaringen geen afbreuk deed.' De held van dit verhaal, György Köves, wordt als veertienjarige jongen in een bus aangehouden en op transport gesteld naar Duitsland. Hij denkt dat hij, en de andere aangehouden jongens, er goed aan doen naar een werkkamp te gaan; de Duitsers zullen het wel erg op prijs stellen dat ze zich nu vast aanmelden! Behalve dat hij daar profijt kan hebben van 'het beetje Duits dat 'hij' op het gymnasium heeft geleerd' was 'Het belangrijkste argument voor mij om naar Duitsland te gaan (...) echter dat mij daar behoorlijke levensomstandigheden, interessante bezigheden, nieuwe indrukken en enig vermaak -kortom een zinvollere en aangenamere leefwijze dan in Hongarije- wachtten, want dat was ons in het vooruitzicht gesteld en zo stelden we het ons ook zelf voor.'
Dat er eigenlijk geen keuze is, ziet hij niet. Hij is nog een kind, en
erg naïef. Hij heeft geen idee wat hem te wachten staat, en probeert te
begrijpen (maar dat is natuurlijk niet mogelijk!) wat er gebeurt en wat
er van hem verwacht wordt. De lezer weet natuurlijk wel wat er aan de
hand is- maar die kan alleen maar machteloos toekijken.

Door een aantal citaten uit het boek weer te geven, hoop ik dat je een
idee van die 'ogenschijnlijk luchtige stijl' krijgt, die dit boek zo
bijzonder maakt. Köves merkt op de eerste dag in : '...dat ook andere
gevangenen die langer in het kamp zaten(...) zulke getatoeëerde nummers droegen. Het antwoord dat een van hen had gegeven toen men hem naar de betekenis van die nummers had gevraagd, ging in mijn omgeving van mond tot mond en werd voortdurend herhaald en besproken. De betrokkene had namelijk gezegd: 'Das ist die himmlische Telefonnummer!' Ik merkte dat dit verhaal iedereen aan het
denken zette, en hoewel ik het zelf niet goed begreep, vond ik het wel een vreemd antwoord.' Over het leven in het concentratiekamp: 'Ik durf te beweren dat je bepaalde zaken alleen in een concentratiekamp leert. In dwaze sprookjes uit mijn jeugd was bijvoorbeeld dikwijls sprake van arme, dakloze jongelingen die in dienst van de koning traden om de hand van de prinses te verwerven. Vol vreugde hoorden ze dat hun diensttijd slechts zeven dagen zou duren. Maar zeven dagen zijn bij mij zeven jaren! zei de koning daarop. Welnu, precies hetzelfde kan ik van het concentratiekamp zeggen. Ik had bijvoorbeeld
nooit gedacht dat ik zo snel in een afgeleefd oud mannetje kon veranderen. In het normale leven thuis was daar tijd voor nodig, minstens zestig of zeventig jaar, maar in Zeitz waren drie maanden genoeg om mijn lichaam te slopen. Ik kan iedereen verzekeren dat er niets zo afschuwelijk en deprimerend is als het dag in dag uit volgen en bijhouden van je lichamelijke achteruitgang.' Doodziek wordt Köves per trein naar Buchenwald gebracht, waar hij terecht komt in een ziekenboeg van onverwacht goede kwaliteit. 'Toen ik dit alles had gezien begon ik mij het hoofd te breken over de vraag wat dit alles te betekenen had, die mooie kamer en al die andere merkwaardige zaken, zoals de vele dekens en de comfortabele bedden en de onnatuurlijke stilte. Misschien, dacht ik, ben ik wel op zo'n plaats waar ze het in Auschwitz over hadden, een ziekenhuis waar de verpleegden in de watten worden gelegd en allerlei versterkende middelen krijgen om ze in goede conditie te brengen, waarna hun ingewanden een voor een worden verwijderd om daaruit bepaalde conclusies te trekken, in het belang van de wetenschap dus.'

Dat is goddank niet zo, Köves herstelt, het kamp wordt bevrijd, en hij
gaat terug naar Boedapest, naar een maatschappij waar niemand belangstelling voor hem heeft. Het boek eindigt met deze woorden:
'Wij mensen zijn in staat om alles te overleven, ook de meest ongerijmde situaties, en in de verte, wist ik, wachtte het geluk al op me, als een onvermijdelijke val. Zelfs daarginds, bij de schoorstenen in Auschwitz, was er, als de kwellingen aflieten, iets geweest wat je met geluk zou kunnen vergelijken. Iedereen had het over ontberingen en 'gruwelen', maar die kleine gelukservaringen waren het belangrijkste geweest. Ja, als ze me weer van die vragen stelden, zou ik daarover kunnen vertellen, over het geluk dat je in een concentratiekamp kunt ervaren. Als ze er ooit nog naar zouden vragen, en als ik dat geluk dan nog niet vergeten was.'

 

Thema Lezen: Frans

Gustave Flaubert: Madame Bovary

Lees je het niet voor de inhoud, verdiep je dan eens in de stijl. Om maar eens iemand te citeren: Pieter Steinz in het NRC in februari 2002: Madame Bovary, dat de ondertitel `moeurs de province' meekreeg, was meer`dan de kroniek van een aangekondigde zelfmoord. Het was net zo goed een satire op de domheid en gewichtigdoenerij van de kleinsteedse burgerij, zoals die belichaamd wordt door Monsieur Homais, een apotheker die er – net als zijn nazaat Anijs in Thomas Rosenbooms Publieke werken – geen been in ziet om slachtoffers te maken bij het dienen van de vooruitgang. Dat Emma Bovary eindigt met een maag vol arsenicum, is niet alleen een gevolg van schulden en schuldgevoel, maar ook van de verpletterende saaiheid van haar omgeving.

`Il faut écrire froidement', 'men dient koel te schrijven' was het credo van Flaubert. In Madame Bovary beweegt hij zich tussen romantiek (het melodramatische gegeven, de sierlijk uitgesponnen metaforen) en realisme; maar vooral zijn documentaire stijl en voorliefde voor schijnbaar onspectaculaire hoofdpersonen in de provincie was van invloed op de schrijvers na hem. Drie weken geleden riep Joost Zwagerman (van de Bovary-variaties De buitenvrouw en Zes sterren) in deze krant Madame Bovary nog uit tot zijn Beslissende Boek. Een van de redenen die hij daarvoor aanvoerde was dat Flaubert zoveel sympathie had voor zijn niet al te sympathieke heldin. 

`Madame Bovary, c'est moi' is een uitspraak die Flaubert nooit gedaan schijnt te hebben; dat neemt niet weg dat hij Emma's laatste uren zó indringend heeft beschreven dat je er op zijn minst een nare smaak in je mond aan overhoudt.

Flaubert schreef in 1857:

« Madame Bovary n'a rien de vrai. C'est une histoire totalement inventée ; je n'y ai rien ni de mes sentiments, ni de mon existence. L'illusion (s'il y en a une) vient au contraire de l'impersonnalité de l'oeuvre. C'est un de mes principes, qu'il ne faut pas s'écrire. L'artiste doit être dans son oeuvre comme Dieu dans la création, invisible et tout puissant ; qu'on le sente partout, mais qu'on ne le voie pas. »

In het NL:

Madame Bovary heeft niets van de werkelijkheid. Het is een totaal verzonnen verhaal. Er zit niets in van mijn gevoelens, noch van mijn bestaan. De illusie (mocht die er al zijn) is dan ontstaan door de onpersoonlijkheid van het werk. Het is één van mijn principes dat je niet "jezelf" moet schrijven. De artiest moet in zijn werk net als God zijn in de schepping, onzichtbaar en almachtig; dat men hem overal voelt, maar dat men hem niet ziet.

Over de indringende beschrijving van Emma's laatste uren schreef Flaubert zelf in 1866:

Quand j'écrivais l'empoisonnement de Madame Bovary j'avais si bien le goût de l'arsenic dans la bouche, j'étais si bien empoisonné moi-même que je me suis donné deux indigestions coup sur coup, - deux indigestions réelles, car j'ai vomi tout mon dîner

In het NL (enigszins vrij vertaald):

Toen ik de vergiftiging van Madame Bovary schreef had ik zo zeer de smaak van arsenicum in de mond en was ikzelf zo goed vergiftigd dat ik me zelf twee slechte spijsverteringen bezorgde, direkt na elkaar, zodat ik gedurende mijn gehele diner heb overgegeven.

Gustave Flaubert: vie, oeuvres, amis, amours, textes  
Eerdere discussie bij de grrls over deze klassieker
 
Flaubert bij Literature Annotations 

Anne Hébert: De zeezotten (1988), 
(Les fous de Bassan)

O.k. nog een Franse auteur voor de lijst.... en goedkoop te krijgen in de Rainbow pockets.... 

De zeezotten (1988), de vertaling van Les fous de Bassan, was de eerste roman van Anne Hébert die in het Nederlands verscheen. Zelf omschreef ze die als: 'een roman van het verlangen, brandend van leven, vol primitieve driften'. De woeste natuur, de harde zeewind en het gekrijs van de jan-van-gents bepalen de sfeer in het fictieve Griffin Creek aan de oever van de St. Laurensbaai. Het dorp werd in 1782 gesticht door Engelse kolonisten die na de onafhankelijkheid van Amerika trouw wilden blijven aan hun koning. In die besloten puriteinse gemeenschap worden (seksuele) gevoelens krampachtig onderdrukt, wat tot een drama leidt. In de nacht van 31 augustus 1936 verdwijnen de nichtjes Nora (15) en Olivia Atkins (17), bloedmooi en begeerd door velen in het dorp Griffin Creek, van het strand. Geruime tijd later spoelt het lichaam van Nora aan uit zee. Rond de vraag wat er precies die nacht gebeurd is, maakt de roman veel omtrekkende bewegingen. Diverse personen vertellen hun verhaal:

dominee Nicolas Jones (de oom van de meisjes die seksuele gevoelens voor Nora koesterde), Stevens Brown (hun neef) en zijn broer Perceval, verstandelijk gehandicapt, die niet kan uitleggen wat hij zag. Ook de slachtoffers krijgen een stem. Nora via haar dagboek en Olivia als een geestverschijning, opgestaan uit de zee.

Zie verder bij Biblioweb

 

Amelie Nothomb

Als meestal anti-Frans literatuur grrl heb ik toch één hedendaagse Franstalig schrijfster waarvan ik een paar geweldige boeken heb gelezen. Ok, ze is eigenlijk Belg, misschien daarom vind ik haar schrijfstyle ... toegankelijker? dan andere Fransen, maar vooruit, ik doe in ieder geval mijn best om mee te doen met de Franstalig aanbevelingen. Het lijkt me ideale boeken voor de leeslijst omdat ze allemaal vrij kort zijn (ongeveer 150 pagina's als ik me goed herinneren) en makkelijk verkrijgbaar in bieb of boekenwinkel. Ik plak hieronder 3 boek beschrijvingen uit mijn archiven, maar als er één gekozen moet worden dan ga ik toch voor nummer 1. 

Titel nummer 1: Met Angst en Beven 
Een boek om te lezen met een bijna konstant vaag grijns van genot. Een schrijfster met een grandioos gevoel voor humor en zelfspot, die tegelijkertijd een reeks haarscherp observaties neerzet over de verschillen tussen westers en oosters denken. Ik weet niet hoeveel van dit boek autobiographisch is maar ik vermoed best veel als ik lees dat de schrijfster (ik geloof een belg) geboren was in Japan. Haar ervaringen als werknemer in een Japans bedrijf - meer verhaal is er niet; eigenlijk zou iedereen die zich interesseert voor Japan en/of kantoorkultuur (hey! iets voor Het Buro lezers wellicht!) dit juweeltje moeten lezen. Het geheel heeft een soort... Bridget Jones geschreven door Voskuil effect... ;-)

Title nummer 2: Peplos 
Van de blurb: 'komt de schrijver erachter dat de uitbarsting van Vesuvius in 79 AD geen toeval was , maar het werk van 26e eeuwse wetenschappers die zo Pompeï voor het nageslacht hebben willen bewaren.' Geschreven in de form van een dialogue. Ik vond het prachtig verteld allemaal, maar soms vraag ik me af of sommige grrls zich zullen irriteren aan haar 'betweterigheid', zoals dat altijd word genoemd als Connie Palmen ter sprake komt hier. Persoonlijk vind ik dat het Nothomb lukt om haar kennis te etaleren zonder irritant te zijn want ze weet gebruik te maken van humor en ironie (niet kwaliteiten die CP vaak op betrapt is) maar ik ben toch benieuwd wat anderen van vinden. Ik ben ook benieuwd hoe mensen haar schrijfstyle vinden als ze haar in het originele Frans lezen. 

Titel nummer 3: God's Ingewanden 
Dit boek speelt zich ook af in Japan. Deze keer de wereld als gezien door de ogen van een baby/meisje in haar eerst 3 jaren. Alweer een juweeltje. Alweer veel over het verschil tussen westers en oosters denken. Haar boeken zijn als leesbare truffles - heel luxe leesvoer, in kleine hapjes geserveerd (minder dan 150 pagina's). Heerlijke tussendoortjes voor als je jezelf wilt verwennen. Lijkt me ook een heel geschikt boek voor moeders van baby's/kleuters te lezen - is net alsof je een tijdje in het hoofd van zo'n ukkie leeft. 
Van de blurb: 'Lezers en critici waren laaiend enthousiast over deze briljante, surrealistische roman, waarin de filosofische hoogstandjes, de eigenzinnige bijbelbeschouwingen en de verbale huzarenstukjes elkaar in hoog tempo opvolgen.' en dan: 'een levendigheid en vitaliteit die veel Franse literauur mist.' 

Amélie Nothomb sur le web

 

Marguerite Yourcenar: Het hermetisch zwart

De flaptekst: 
In Het hermetisch zwart wordt het tragische tot beschreven van een bijzonder mens: de zestiende-eeuwse medicus, alchimist en filosoof Zeno. Vanaf zijn geboorte in Brugge aan het begin van de zestiende eeuw tot de catastrofe die zijn leven afsluit, volgen we hem bij zijn studie, op zijn reizen door Europa en het Nabije Oosten en in zijn werk als hofarts. Zeno is een man van vlees en bloed, die zich halverwege tussen Middeleeuwen en de moderne tijd bevindt, tussen hermetisme en kabbala aan de ene en een nauwelijks nog te verwoorden atheïsme aan de andere kant. Het boek geeft een fantastisch beeld van een fascinerend tijdperk vol contrasten. De titel Het hermetisch zwart is ontleend aan een alchemistische formule, waarmee de fase van de ontbinding en de splitsing van de stof werd aangeduid, het eerste stadium op de weg naar de bereiding van goud.

L'oeuvre au noir (Het hermetisch zwart) werd in 1968 met de Prix fémina bekroond en was onmiddellijk een groot internationaal succes. Marguerite Yourcenar, pseudoniem van Marguerite Cleenewerck de Crayencour (1903-1987), was de eerste vrouw die werd opgenomen in het 'college van onsterfelijken': de Académie Francaise.

Het boek heb ik in de kerstvakantie gelezen en ik was dagen van de wereld. Yourcenar valt het best te vergelijken met Hella S. Haasse (in Frankrijk noemen ze Haasse de Nederlandse Yourcenar). Met Zeno kruip je in een tijd en mensbeeld waar je nauwelijks een voorstelling van kunt maken. Het boek is historisch, maar tegelijkertijd beschrijft Yourcenar het denken van die tijd zo precies dat je snapt hoe de verlichting heeft kunnen ontstaan. Die precieze pen beschrijft het lijden soms zo nauwkeurig dat je meelijdt en met pijn in je hart doorleest. Adembenemend. Een aanrader dus.

Er is een nieuwe uitgave van Het hermetisch Zwart uitgebracht ter gelegenheid van het veertigjarig bestaan van Athenaeum-Polak & Van Gennep. Het leuke van deze uitgave is dat de verzamelde notities van de schrijfster, een noot van de schrijfster en de verantwoording mee zijn vertaald. Vooral de 'verzamelde notities' - die op de achterkant stonden van de 'Aantekeningen bij het schrijven van het Hermetisch Zwart' zijn erg boeiend.

 

Marguerite Yourcenar: Herinneringen van Hadrianus

Ik ben voor de Mémoires d'Hadrien (Herinneringen van Hadrianus). Heb het op aanraden van een collega gekocht (maar nog niet gelezen). Werd overtuigd door de volgende noot van Yourcenar 'In de correspondentie van Flaubert, waarin in rond 1927 veel had gelezen en veel onderstreept, de volgende zin teruggevonden:" Er is tussen Cicero en Marcus Aurelius, toen de goden er niet meer waren en Christus er nog niet was, een uniek moment geweest waarop alleen de mens bestond." Een groot deel van mijn leven zou besteed worden aan de poging die alleenstaande en toch met alles verbonden mens te definiëren en vervolgens te schilderen.'

Ja prachtig! Ik las het ooit als L¹Oeuvre au Noir en hoewel mijn Frans niet meer is wat het was, zou ik het toch graag herlezen. Maar ook Hadrianus' gedenkschriften. Een heel ander boek. Ook wel historisch uiteraard, maar waar L¹Oeuvre au Noir avontuurlijk is, is Hadrianus' gedenkschriften een grote overpeinzing. Twee keer ben ik in Rome in de villa Hadrianus geweest. Dat is niet een villa maar een dorp(ruine) waar ik een tijdje heb zitten staren naar het glooiende landschap op precies de plek waar Yourcenar in gedachten dit boek concipieerde.

Pieter Steinz (NRC) in zijn literaire stoomcursus over de boeken van Yourcenar 
Gedachten bij de dood van Yourcenar: Johan Polak en Frans Goddijn 
Balade sur les traces de Marguerite Yourcenar à Bruxelles
 
Centre International de Documentation
over Yourcenar 
L'Académie Française
 
Engelse website over Villa Hadrianus

 

relevante links:

Pat Barker Biography 
WWI Trilogy
Michael Cunningham: The hours (De uren) 
Emma Donoghue: Verlies
Flaubert bij Literature Annotations 
Gustave Flaubert: vie, oeuvres, amis, amours, textes
Eerdere discussie bij de grrls over Flaubert
Lord of the Flies 
(William Golding)
Sleuteloog bij Boekenweb
(Hella Haasse)
Sleuteloog bij Kieskeurig (voor en door consumenten)
Anne Hébert: De zeezotten
Astrid Joosten: Verboden Liefdes
Imre Kertész: 'Onbepaald door het lot
Hungry Mind Review: Painted Bird (Jerzy Kosinski)
Charlotte Mutsaers bij Meulenhof
De officiële website van 
Antia Nair
Amélie Nothomb sur le web
   
Edna O'Brien

Annie M.G. Schmidt 

De Killendoornse Courant over "Anna" 

Jan Siebelink bij Chroom Digitaal 2000

Jan Siebelink bij Meulenhof

Ana Veciana - Suarez: De koningskus
Salley Vickers     
Instances of the number 3
Sarah Water's Fingersmith bij Guardian Unlimited
Virginia Woolf: Mrs Dalloway 
     
Pieter Steinz (NRC) in zijn literaire stoomcursus over de boeken van Yourcenar 
     
Andere WO I - boeken: 
    
Xavier Hanotte: "Achter de heuvel"
Sebastian Faulks: "Het lied der loopgraven"
Jane Urquhart: "De beeldhouwers" van  (onderwerp is o.a. het tot stand komen van het Canadese monument in Vimy (F),!!) 
Voor jeugdige lezers 
Geert Spillebeen
"Zomer te Passendale" 
 "Age 14" (over de ierse jongen John Condon, jongste gesneuvelde soldaat, historisch feit) en 
"Kipling's keuze" over de zoon van Rudyard Kipling die per sé ook naar die oorlog moest en dus niet is teruggekeerd. Deze boeken zijn ook goed te gebruiken als een soort reisgidsen voor deze Vlaamse streek (omgeving Ieper), alles is precies beschreven en terug te vinden ter plaatse.
     
       
Boeken met het thema Minnaressen:
Joanna Trollope:Marrying the Mistress 
Carolien Roodvoets: De duivelsdriehoek


(Meer relevante links toe te voegen, of commentaar? Laat me het even weten: eisjen@boekgrrls.nl)

Boekgrrls

Laatste keer bijgewerkt: 04/03/03 Eisjen

 

Terug naar top pagina