Twee jaar geleden kreeg ik een tip van iemand die erg thuis
is in Scandinavische literatuur : Herbjorg Wassmo, een Noorse schrijfster, zou mooie
boeken schrijven. Ik ging aan de slag met de Tora-boeken. Intussen heb ik een aantal
vriendinnen, kennissen en leesclub-collega's ook zover gekregen dat ze haar gingen lezen.
En ik krijg enkel positieve reacties terug !
De Tora-boeken, sinds een tijdje in één boekband uitgegeven, was eerder verkrijgbaar
in 3 delen, met als titels :
1. Het huis met de blinde serre
2. De stille kamer
3. Huidloze hemel
Herbjorg Wassmo kreeg voor deze trilogie een hoge literaire onderscheiding in Noorwegen
zelf. En haar boeken zijn intussen bijna allemaal in het Nederlands vertaald. Ik heb van
haar ook de volgende boeken gelezen :
* Het motief, verhalen
* een andere trilogie :
1. Het boek Dina
2. Het boek Benjamin
3. Het boek Karna
De Tora-boeken gaan over een meisje dat Tora heet. In het eerste deel, "Het huis
met de blinde serre", is ze nog een kind, een bastaardkind, geboren uit een relatie
met "de vijand", een Duitser. Tora's moeder wordt daarom geminacht door de
gemeenschap, Tora wordt uitgescholden. Moeder is hertrouwd met een bruut, die ook wel eens
in de gevangenis zit, maar die vooral het leven van Tora erg vergalt doordat hij haar
seksueel misbruikt.
Tora verkropt al haar ellende; maar gelukkig heeft ze een tante waar ze altijd terecht
kan. In het 2de deel, "De stille kamer", volgen we Tora naar een andere plaats
waar ze gaat studeren. Ze heeft niet zo heel veel contact met haar klasgenoten, en leeft
een beetje haar eigen leventje in haar kamertje. Toch is er één jongen waar ze goed mee
opschiet. Het lijkt er op dat Tora eindelijk het geluk vindt. Maar op dat moment ontdekt
ze dat ze zwanger is van haar stiefvader, en ze weigert verder elk contact met de jongen
die van haar houdt. Ze brengt het kind in haar kamertje ter wereld, en zorgt ervoor dat
alle sporen van de doodgeboren baby verdwijnen.
In het 3de deel, "Huidloze hemel", probeert Tora haar verleden van zich af te
schudden, en probeert ze ook met zichzelf in het reine te komen, en ook op te komen voor
zichzelf. Hierbij krijgt ze enorme steun van haar tante. Maar dan wordt deze ziek en moet
Tora de dood van haar lievelingstante verwerken. In haar pogingen om zich erdoorheen te
slaan, botst Tora weer tegen een heleboel hindernissen op.
Dit is een ruwe schets van het verhaal. Wat de Tora-boeken zo bijzonder maakt, is niet
enkel het verhaal, maar vooral de manier waarop over de vrouwelijke ziel en
persoonlijkheid wordt geschreven. Wat opvalt is dat Wassmo de meest complexe gevoelens en
bekommernissen van een (jonge) vrouw weet te schetsen, op een heel aparte en persoonlijke
manier : heel veel dingen, zoals het seksuele misbruik, de angsten van het kind, het
apathische van moeder en dochter, ... worden eerder gesuggereerd dan echt benoemd. Wassmo
slaagt erin met heel subtiele bewoordingen een aantal beelden op te roepen. Ondanks de
zwarte thematiek, wordt het boek nooit zwaarmoedig of naargeestig. Uit alles spreekt de
kracht die veel vrouwen in zich dragen, een sterke persoonlijkheid die fel afsteekt tegen
enkele slappe mannenfiguren.
Dit is iets wat steeds weer terugkomt in de andere boeken van Wassmo. De vrouwen in
haar verhalen zijn stuk voor stuk getormenteerde figuren, maar met een kracht die de
mannen de baas is. Nadat ik de drie delen gelezen had, schreef ik het volgende neer :
* over Het huis met de blinde serre : Eerste deel van de Tora-trilogie. Over de
vreselijke innerlijke pijn van een jong meisje. Alles wordt zo natuurlijk neergeschreven.
Het lijkt achteloos gedaan, maar eigenlijk is het allemaal heel overdacht. Goed boek,
zeker naar het einde toe !
* overDe stille kamer : 2de deel. Schitterend ! Vol opgekropte emoties, en een eenzame
strijd om toch te overleven, tegen wil en dank. Maar Tora haalt het !
* over Huidloze hemel : 3de en laatste deel. Hartverscheurend op vele momenten. Maar Tora
evolueert toch niet in een gunstige richting, zelfs al lijken een aantal dingen toch weer
beter te worden.
Ook zeker een aanrader : Het boek Dina, Het boek Benjamin, en Het boek Karna. Drie
generaties in beeld. Ga er zeker voor zitten, meer dan 1500 bladzijden lang houdt Wassmo
je in haar greep !
Zo grrls, ik hoop jullie overtuigd te hebben om werk van Wassmo te lezen. Je zal er
leesplezier aan beleven ! Want het zijn typisch boeken die je niet weg kan leggen...