Johannes Vermeer:
Susan Vreeland: Meisje in hyacintblauw
Tracy Chevalier: Girl with a pearl earring


Susan Vreeland: Meisje in hyacintblauw:
Een aantal verhalen waarbij een schilderij van Vermeer het middelpunt is. Het eerste verhaal is in het heden gesitueerd waar een leraar een prachtig schilderij in bezit heeft waarvan hij denkt dat het een onbekende Vermeer is, maar het schilderij is in de Tweede Wereldoorlog door zijn vader gestolen van een Joodse, gedeporteerde familie. In de volgende verhalen maak je dan steeds kennis met vorige eigenaren van het schilderij door de eeuwen heen tot aan het moment dat het doek wordt geschilderd. Het laatste verhaal gaat dan over het meisje dat model heeft gestaan. De moeite waard vond ik.

Tracy Chevalier: Girl with a pearl earring.
Dit gaat ook over een Vermeer, een verhaal over het mogelijke ontstaan van dit schilderij, geschreven vanuit het gezichtpunt van een dienstmeisje van de Vermeers dat model stond voor dit schilderij. Heel ontroerend, mooi geschreven, en een geloofwaardig tijdsbeeld.


"Ik kende dat schilderij, ik was al een keer in het Mauritshuis geweest, maar dat had ik hem niet verteld. Ik bleef ademloos voor het schilderij staan. Het origineel leek een vale kopie van alle kleurrijke reproducties die ervan bestonden. Toen ik het voor het eerst zag, had ik me erover verbaasd hoe licht en pastelachtig de kleuren waren - het blauw van haar tulband en het goud van haar kleren - veel lichter dan op een reproductie."

Een citaat uit Ministerie van pijn van Dubravka Ugresic, dat ik 
toevallig las voordat ik aan Girl with a pearl earring begon.

Ik was niet van plan om Girl with a pearl earring van Tracey Chevalier te gaan lezen. Maar ja, *iedereen* had het al gelezen, en was enthousiast, en toen kon ik meedoen aan een BX-boekenring. Toch wel makkelijk soms dat een boek zomaar bij je in de bus rolt ;-) En ik was aangenaam verrast!

Voor die ene eventuele grrl die het boek toch *ook* nog niet heeft  gelezen: Girl with pearl earring is een (gefictionaliseerde) historische roman over Griet, dienstmeid van de zeventiende-eeuwse schilder Johannes Vermeer die model stond voor zijn schilderij Meisje met de parel. Hiermee kom ik al meteen op een punt dat ik lastig vind aan dit boek: ik weet niet wat verzonnen is, wat feit is en wat algemeen aangenomen theorie. Weten we bijvoorbeeld zeker dat Griet het meisje met de parel is? Een verantwoording daarover had ik wel prettig gevonden; nu worden door de schrijfster alleen wat boektitels genoemd en moet ik dat dus zelf gaan uitzoeken. Alsof mijn Mount TBR nog niet hoog genoeg is!

Het boek geeft een goed beeld van het leven in 17e eeuws Delft. Wat  voor impact het had op een familie als de kostwinner invalide raakte - en hoe het was om dienstmeid te zijn. De protestanten die de katholieken niet kenden en vice versa. Ik leefde veel meer mee met Griet dan ik had verwacht. Maar ik ergerde me soms ook een beetje. Zoals Griet meteen opkijkt tegen Vermeer bijvoorbeeld en verliefd op hem raakt. Maar ja, liefde op het eerste gezicht bestaat en dat je als jongedame geïntimideerd raakt door een zelfbewuste, beroemde schilder hoeft ook niet onwaarschijnlijk te zijn. En haar gedweeë houding zal ook wel zijn 'zoals het hoort'. Maar het is frustrerend hoe Griet de schuld krijgt van alles. En het is vreselijk hoe 'die man' zich niet bemoeit met wat er in zijn huis gaande is maar alleen oog heeft voor zijn eigen bevrediging: de perfectie van het schilderij. Mijn irritatie zeg misschien meer over mij dan over het boek ;-) Maar wat ben ik blij dat ik in onze tijd leef :-)

Wat ik vooral goed vind aan het Girl with a pearl earring is dat het me met andere ogen naar de werken van Vermeer doet kijken, mijn interesse heeft gewekt. Net als bij De Da Vinci Code (een minder goed boek ;-) wilde ik graag de plaatjes bij het praatje zien. Verder klinkt de Griet aan het eind van het boek ouder en wijzer dan die van het begin, terwijl ik niet kan zeggen waar 'm dat in zit. Je groeit als het ware met haar mee.

Een aantal maanden geleden zag ik (met dank aan YvonneP ;-) de opera Writing to Vermeer van Saskia Boddeke, Louis Andriessen en Peter Greenaway. Dat was een heel spektakel met levende koeien in een sloot rond het podium (ja, *in* de schouwburg) en stroooomen melk. Dat échte gele manteltje met bontkraag uit de voorstelling sprong tijdens het lezen telkens voor mijn geestesoog, maar verder heb ik aan de opera stukken minder overgehouden dan aan dit boek. Wat mij betreft is Girl with a pearl earring dus echt een aanrader voor die enkele lezeres die het nog niet kent. En het Mauritshuis is aan mijn te-bezoeken-musealijstje toegevoegd ;-)
Chanou

Op 26 januari 2003 ontvingen de boekgrrls de volgende foto, plus een mail van Susan Vreeland:

From: susan vreeland <susan@svreeland.com
Subject: Hallmark's movie of Girl in Hyacinth Blue

To my dear readers and friends and former students:
I'm happy to announce that my novel, Girl in Hyacinth Blue,
has been made into a beautiful Hallmark Hall of Fame movie, to air on CBS on February 2, bearing the CBS title Brush With
Fate. The Hallmark director tells me it's the most ambitious project in their 52-year history of producing 215 films. Shot entirely in The Netherlands, it stars Glenn Close and Ellen Burstyn. The brilliant screenplay was written by Richard Russo who won the Pulitzer for his novel, Empire Falls.

Susan Vreeland

Via een vriendin in de States heb ik deze film ondertussen kunnen zien. Het boek is traag en - regelmatig - mooi verfilmd, maar er zitten ook vreemde computer compilaties in die toch wel een zeer vreemd beeld geven van een overstroming....
Een soort documentaire achtig relaas. Het opvallende is dat veel acteurs Nederlanders zijn, die Engels spreken met een Nederlands accent, wat een (voor mij) vreemd effect geeft. 
Eisjen

transwurmli.GIF (2800 bytes)  

relevante links:

  • Iconography

  • Deborah Moggach's boek Tulip Fever, gaat dan wel niet over Vermeer maar speelt in het Amsterdam van de 17e eeuw  en vertelt het verhaal van een schilder die een portret moet maken van de jonge vrouw van een oudere koopman. Een driehoeksverhouding.

 

 

Boekgrrls

Laatste keer bijgewerkt: 25/05/05  

Terug naar top pagina