Het Feest van de Bok is afgelopen, ik heb het uit. Het was me het feestje wel. Met de verhalen over Saddam
Hoessein net achter de kiezen komt de geschiedenis rond deze dictator extra hard aan. Mijn vraag hoé zo'n man een heel volk op de knieën
krijgt is door dit boek iets opgehelderd. Je hebt de inhoud en de vorm.
Voor de vorm heb ik zonder meer grote bewondering, wat een
vakmanschap. Hoe speelt hij het klaar om dezelfde aanslag uit steeds een andere hoek
te vertellen en je iedere keer opnieuw
in spanning te brengen! En dan die sprongen in de tijd als Urania haar verhaal
vertelt zonder de lezer in verwarring te brengen. Met uitzondering van de eerste keer dan als je er niet op verdacht bent.
Het verhaal zelf heeft me meegesleept, maar het laatste hoofdstuk dat ongetwijfeld het
hardste moest aankomen, zeker bij een vrouwelijke lezer, overtuigde me
niet. Natuurlijk kan ik ''begrijpen'' hoe erg een verkrachting van een veertienjarige is, maar het komt harder aan als je het ook
vóelt. In de psychologie van een veertienjarig meisje is hij niet ver genoeg
doorgedrongen. Ik had geen buikpijn en geen zweetdruppeltjes op mijn
neus, wel het minste toch bij zo'n verhaal. Maar dan de MAGISTRALE beschrijving van de generaal die na een geslaagde aanslag NIET in staat
is te doen, wat hij zou doen. Hij ziet zichzelf de verkeerde beslissingen nemen, de noodzakelijke daden niét uitvoeren, hij wéét dat
dit zijn einde betekent, maar hij kan het niet, hij kán de controle over zichzelf niet herpakken. Dit vond ik angstaanjagend van
waarschijnlijkheid, dit was geen verzonnen complicatie, maar een doordringen
in het diepste, oncontroleerbare stuk van een mens. Fantastisch. Ik moest er zo'n 100 bladzijden over doen voor ik er goed
in zat, maar daarna was ik verkocht. Mijn kwaliteitscriterium, dat er iets
aan mijn inzicht, of aan mijn belevingswereld wordt toegevoegd is ruimschoots
gehaald.
Een Feest van een Boek
Het gekke was dat ik dit behoorlijk blind gekocht had, en dacht dat het
een feestelijk boek zou zijn. Nou, niets is minder waar! Op de achterkant
staat dat het een politieke roman is: 'De Bok' is ook één van de bijnamen
geweest van Rafael Leonidas Trujillo (dictator in de Dominicaanse
Republiek). Over 'het feest' moet ik geen uitleg geven, dan zou het een
mega-verklapper zijn.
Iets over het verhaal:
Het boek speelt zich voornamelijk af in 1961, in de Dominicaanse
Republiek. Op dat moment is al 31 jaar Trujillo aan de macht, die met
harde hand de republiek regeert. In het boek staan de laatste paar weken
voordat hij vermoord wordt, centraal. In het boek zijn drie verhaallijnen
verwoven, die elkaar in de opeenvolgende hoofdstukken telkens afwisselen.
Allereerst maken we kennis met Urania Cabral, de dochter van één van de
senatoren van Trujillo. De senator is vlak voor de val van Trujillo uit de
gratie geraakt. Urania is als 14-jarige uit de hoofdstad (toen nog) Ciudad
Trujillo weggegaan en heeft sindsdien geen contact meer gehad met haar
familie. Ze keert na 35 jaar afwezigheid terug naar de Dominicaanse Republiek om haar demente
vader, tja, op te zoeken? Ze weet zelf eigenlijk niet zo goed waarom ze nou is terug
gegaan. In een lange monoloog die ze aan het ziekenbed van haar vader
houdt, horen we de geschiedenis van het Trujillo-tijdperk. Later in het boek is ze bij haar nichten op bezoek en
lezen we haar persoonlijke verhaal. Opvallend is dat Urania haar vader
haat, en pas aan het einde van het boek wordt duidelijk waarom precies.
De tweede verhaallijn is die van Trujillo zelf. Hij is dan 31 jaar aan de
macht, en al 70 jaar oud, maar nog steeds een echte Bok (dat hoef ik niet
uit te leggen!). Je weet aan het begin van het boek dat hij op het punt staat vermoord te
worden, wat een heel vreemd perspectief aan het boek geeft. Je krijgt inzicht in de verdeel-en-heers politiek die hij gebruikt
om stevig in het zadel te blijven. Ook zijn rare gewoontes (met familie dagelijkse
rituelen, politieke vrienden en vijanden, ouder worden, vrouwen) komen aan
bod.
De derde verhaallijn is geschreven vanuit de 'terechtstellers', het groepje samenzweerders die in een auto wachten op
Trujillo, om hem te kunnen neerschieten. In feite is dit groepje mannen maar een klein onderdeeltje van een grote groep
samenzweerders, in de regering en het leger. In het begin vond ik deze verhaallijn te
lang, in elk hoofdstuk wordt van één van hen de geschiedenis behoorlijk diep
uitgediept, maar aan het einde van het boek was bleek die uitdieping heel
nuttig te zijn geweest (maar had wel iets compacter gekund).
Het verhaal kwam erg langzaam op gang, maar toen het me in zijn greep had,
was ik niet meer te stoppen. Thrillerachtig, je weet dat Trujillo om zeep
geholpen gaat worden, en daar wacht je vol spanning op, maar aan de andere
kant meer een soort historische roman, omdat je aan het begin al weet dat
die aanslag lukt en dat de Dominicaanse Republiek een stuk vrijer is nu.
Het was het eerste boek van Vargas Llosa dat ik las, en ik ben zeker van
plan meer van hem te lezen. Iemand tips?
Misschien komt het omdat ik de afgelopen tijd 2 boeken van
Julia Alvarez gelezen heb die ook gaan over het leven in de Domicicaanse
Republiek, maar
vanaf de eerste bladzijde van
"Het feest van de Bok" werd ik door het verhaal gegrepen.Ik moest het boek af en toe even wegleggen zo spannend en ook afgrijselijk
was het soms.Een heel goed geschreven verhaal dat leest als een thriller, een melodrama, een samenzwering en het portret van een dictator.
Kort
geleden kocht en las ik Het Feest van de Bok van Vargas Llosa. Ik was
geinspireerd door een bespreking in de NRC , m'n fascinatie voor
dictatuur en machtsmechanismen en het feit dat ik nog nooit iets van
deze auteur gelezen had (ik zie z'n kop nog voor me in die serie over 'het
geheugen' van Wim Kayser, een jaar of wat geleden).