"Schotse" Elma scheef in verschillende mails:
Ik wist vrij weinig van het jonge leven van Vincent voordat ik begonnen was met het
boek en het begin irriteerde me een beetje. (Hoezo 'penniless artist"?? - hij kwam
uit een rijke familie van 'bekende nederlanders' die zowat de hele kunsthandel van Europa
in beheer hadden!) Maar na een tijdje begon ik hem toch weer geloofwaardig te vinden. Toen
hij ging leven als arme pastoor tussen de Belgische mijnwerkers was zijn eerlijkheid
tegenover de hypocrysie van de kerk heel duidelijk. Hij wilde zijn eigen weg gaan zonder
zich aan te passen aan de 'fatsoenelijke' normen die hem opgedrongen werden.
De afgelopen 10 dagen leef ik zowat in bovengenoemd boek, geschreven in 1934 en meestal
gebaseerd op de brieven die Vincent en zijn broer Theo schreven aan elkaar.
Biographische romans zijn eigenlijk vreemde dingen...Wat is wel en wat niet de waarheid?
Uit het woord vooraf van de schrijver:
"De dialoog heb ik ingelast, een enkel gedeelte is zuiver fictie, ... Ik heb
verschillende onbelangrijke fragmenten uit zijn complete levensgeschiedenis weggelaten.
Afgezien van deze technische vrijheden is het boek absoluut waar."
Stone heeft door Nederland, Belgie en Frankrijk gereist om materiaal te verzamelen en
heeft gesproken met mensen die Vincent goed kende.
Als Vincent probeert zijn moeder uit te leggen waarom hij liever
aardbeiders schetst dan dames op theevisite verschijnt de volgende grappig dialoog in het
boek: 'Wat ik bedoel, moeder,' zei hij, 'is dat de vrouwen op een theevisite geen karakter
hebben.' 'Onzin! Zij hebben allen uitstekende karakters.' Ik moest hier zo om lachen omdat
ik meteen dacht aan die reklame spot voor recycling (voor het millieu) waar de kakdame
protesteert op verontwaardigte toon : "Maar ik kom uit een voortrEffelijk
millieu!!"
Over zijn vader wordt geschreven: Theodorus kon zich het leven alleen voorstellen langs
lijnen van strikte gehoorzaamheid en streng conventioneel gedrag; hij wist niets van de
wisselvalligheden van het menselijk temperament. Als zijn zoon zich niet model kon
gedragen, dan was zijn zoon verkeerd en niet het model.
Ik las de volgende tekst op internet vorig week zaterdag toen ik op ongeveer bld 300
was van Irving Stone's 450 pagina biografische roman,
"Op 27 juli 1890 loopt Vincent een korenveld in en schiet zichzelf in de borst.
Hij strompelt terug naar zijn kamer, waar hij twee dagen later, op 29 juli, in Theo's
bijzijn overlijdt. In september 1890 organiseert Theo een herdenkingstentoonstelling van
Vincents werk in zijn appartement in Parijs. Theo wordt kort daarna ernstig ziek en
overlijdt op 25 januari 1891"
Kijk, dat Vincent zo vroeg dood ging, wist ik wel, maar dat Theo, zijn lief klein
broertje Theo die in hem altijd geloofde en altijd steunde, OOk zo vroeg stierf, dat wist
ik niet... 6 maanden na Vincent, en hij was pas getrouwd, had zijn eerst kindje gekregen.
Gelijk tranen met tuiten hier, dat snappen jullie zeker wel.
Als je van Gogh's levensverhaal leest op de internet site zie je inderdaad dat er
stukken zijn die niet in het boek voorkomen - dat hij een tijdje ook in Drenthe heeft
geschilderd is misschien niet van wereldbelang, maar ik vind het wel een beetje
vreemd dat zijn eerste bezoek aan Parijs in de 1870's ontbreekt. Toen heeft ie dus wEL
early impressionist werk gezien, terwijl jaren later toen hij in Parijs komt om bij Theo
te wonen vertelt Stone het verhaal alsof het allemaal zo'n openbaring voor hem is...
Beetje heel erg veel 'poetic license' hier vind ik dan zelf. Het maakt voor een meer
'opgeruimd' verhaal, dat wel, maar hoeveel mag de waarheid wijken voor de aesthetics van
het verhaal in zo'n boek? Hiermee wil ik absoluut niet zeggen dat Stone iets 'fouts' doet
- hij schrijft geen officiele biographie, pretendeert niet om meer te doen dan een roman
te schrijven gebasEErd op het leven van... Maar ik heb zelf een beetje moeite met die
vorm, geloof ik. Noch vis nog vlees op een of ander manier...
I
k heb de laatste paginas vandaag gelezen
in het van Gogh museum in Amsterdam. Ik vond de anniversary van zijn zelfmoord poging een
passende datum voor een bezoek. Ach ja, wat moet ik daarvan vertellen... het is een
prachtig ruim opgezet museum, dat wel, maar ik had me meer voorgesteld dat ik in een
rustige stille zaal in een hoekje zou kunnen zitten met mijn boek (zoals ik dat vroeger
vaak deed in het Chambers Street Museum in Edinburgh) en af en toe een treurig blik op de
atmospherische "Korenveld met Kraaien" zou kunnen werpen tussen het lezen van de
laatste paginas door.
Nou - nIx van dat alles. HOrden mensen drommen daar langs de hele dag en weet je wat
het Allerergste is? Ze hebben bijna allemaal een mobiel telefOOn aan hun oren vastgeklampt
de hele tijd! Nou ja... dat dAcht ik tenminst, tot ik me ineens realiseerde dat dat nou de
gehuurde audiorondleiding was... (ik vond het al zo raar dat ze bleef maar nummers
intoetsen en dan maar luisteren en niets terug zeggen...)
Goed, boek uitgelezen. Vrij snel rond alle zalen gevlogen om een beeld te krijgen van
waar alles was en dan wat langzamer terug gegaan om even dom te staan staren naar een paar
favorieten... Een daarvan is van Gauguins Stoel... en je kunt zeggen wat je wil over
"een kunstwerk moet op zichzelf staan, je hoeft niets van de kunstenaar te weten om
het beter te begrijpen" maar als je toch weet hoe optimistisch en positief Vincent in
het leven stond toen hij dat schilderde, hoeveel hij naar uit keek naar de komst van zijn
vriend Gauguin naar Arles, en de 'kunstenaars huis' dat ze samen op zouden
richten...(niets van terecht gekomen tuurlijk - Gauguin ging vrij snel weg nadat hij met
een scheermes bedreigt was en Vincent zelf ging - mEt zonnesteek, zOnder rechter oor - een
tijdje naar een inrichting...) - als je dat hele verhaal nog vers in je hoofd heb dan kijk
je toch heel anders naar dat schilderij dan als je gewoon naar een schilderij van een
stoel kijkt.
Boven in de studie ruimte heb ik sommige van de brieven van Theo en Vincent gelezen. In
vertaling dan, want... ze schreven elkaar in het FrAns!!! Kijk, dat wist ik ook niet... Is
toch raar... 2 hollandse broers die elkaar schrijven in het frans..?? Of was het gewoon
'not done' om nederlands te schrijven in de 19e eeuw als je een beetje doorgeleerd had??
Ik was in ieder geval een beetje teleurgesteld - ik had naar uit gekeken om een paar
stukjes van de originele brieven te kunnen lezen. Af en toe spookde de huidige Theo van
Gogh door mijn hoofd en ik probeerde niet te veel te grinnikken als ik een beeld kreeg van
hoe hij door dat museum zou strompelen met een doodziek blik op zijn gezicht terwijl hij
mompelde: 'Die idiOOt van een opa van mij heeft dit alles wEggegeven...!!'
Als er mensen zijn die toch meer van het leven van Vincent van Gogh willen weten maar
die geen zin hebben om dat hele boek te lezen - er is ook een film gemaakt van Lust for
Life. Uit 1955, met Kirk Douglas (die met de Rascha Peper kin ;-) in de hoofdrol. Ik heb
er ooit een stuk van voorbij zien komen jaren geleden geloof ik - echt zo'n mooie oude
klassieker. (zie relevante links).
Eenmaal terug in Utrecht, was het eerste mooie ding dat ik zag (er
zijn ook een hoop LElijke dingen in Utrecht CS...) een bloemenstand met een heleboel
zonnebloemen - en die moest ik natuurlijk hebben om mijn van Gogh dagje goed af te ronden.
Dus nu heb ik een soort 'Still Life with Sunflowers and van Gogh Postcards' op de keuken
tafel achter me...
Elm@
Het graf van Vincent bezoeken? Lees dan ook Elm@'s verslag van deze onderneming.