Afgelopen week las ik Vernon God Little van DBC Pierre. Wat een
indrukwekkend boek: spannend, schrijnend en hilarisch tegelijk.
Het verhaal: de ik persoon, de 15-jarige Vernon Gregory Little, ontsnapt
door 'de roeping der natuur' aan de gruweldaad waarbij zijn vriend Jesus
al zijn klasgenoten om het leven brengt. De dorpsgenoten zoeken iemand
om hun onbegrip, verdriet en woede op af te reageren en vinden in Vernon
een gemakkelijke prooi. Hij was immers de vriend van Jesus? Ze worden
hierbij flink aangemoedigd door de paperazzi-journalist Eulalio (Lally)
Ledesma, die in Vernon een ideale mogelijkheid ontwaart om zichzelf goed
op de kaart te zetten. Vernon kan de spanning niet verdragen en vlucht
naar Mexico. Tijdens de klopjacht die volgt verwerft hij nationale faam.
De rest vertel ik lekker niet :-)
Waarom vond ik het spannend: je weet aan het begin dat Vernon onschuldig
is, maar lukt het hem ook anderen daarvan te overtuigen? Durft hij zijn
gene over zijn darmproblemen in de strijd te gooien om zich het leven te
redden?
Schrijnend is het boek omdat de grote woorden 'innocent until proven
guilty' in de dorpsgemeenschap duidelijk niet opgaan. Zelfs zijn moeder
gelooft niet dat hij er niets mee te maken heeft gehad en werpt zich in
plaats van het vechten voor haar zoon liever aan de voeten van Lally
(die de diverse dames in het dorp alleen maar het hof maakt om aan
informatie te komen). Schrijnend ook dat zij niet komt als Vernon
terecht moet staan want 'misschien wordt de nieuwe koelkast vandaag wel
geleverd'. En de acceptatie van die reden als heel gewoon door iedereen
in het dorp, inclusief Vernon zelf.
Hilarische momenten zijn er ook genoeg, bijvoorbeeld dat bijna iedereen
in het dorp Gurie heet, het is echt zo'n incestdorp dus. Ook de manier
waarop op een 'Big Brother'-achtige manier het publiek mag kiezen welke
terdoodveroordeelde die dag het loodje moet gaan leggen is zo grappig
bechreven dat het het gruwelijke van de gedachte omzet in een hardop
lachen. En de manier waarop Vernon telkens zijn tweede naam gebruikt om
zijn toestand te beschrijven. Vernon Godzilla Little, Vernon Gonzalez
Little (in Mexico) etc. is ook erg humoristisch.
Herkenbaar als je wel eens naar van die Amerikaanse programma's over
gevangenissen kijkt is de verandering die Vernon doormaakt in de bak:
van f..kin' dit en f..kin' dat (het staat voluit in het boek maar anders
komt dit mailtje niet door de filters heen) naar zich bij alles wat hij
zegt afvragen of het niet te grof verwoord is.
Het einde vond ik jammer, dat zal ik meer over vertellen onder een
V
E
R
K
L
A
P
P
E
R
Waarom eindigt het nou niet bij de 'dromen' van Vernon als hij op de
tafel ligt, wachtend op de dodelijke injectie van waar men allemaal
achter zal komen? Waarom is dat ineens echt en komt hij vrij? En hoe
moet het in godsnaam verder met hem en zijn moeder en dat hele dorp??
Dit debuut over een vijftienjarige jongen die ervan beschuldigd wordt
medeplichtig te zijn aan een schietpartij op een school, waarbij zestien
mensen zijn omgekomen, is zeer wisselend ontvangen: de schrijver kreeg er
de Booker Prize voor, maar in Amerika waren er maar weinig recensenten die
er de humor van in konden zien. De satire op de Amerikaanse maatschappij
(junkfood, het rechtssysteem, de alomtegenwoordige media) werd door weinig
Amerikaanse recensenten gewaardeerd, maar kreeg in Europa wel veel lof.
Ik vond het een prachtboek en heb me er erg mee geamuseerd. Het is
grappig, maar ook hartverscheurend (bijvoorbeeld hoe de moeder van de
jongen nooit aanwezig is op de momenten die ertoe doen, zoals bij het
proces. 'Mom couldn't make it,' zegt Vernon daar dan alleen maar over...)
en ontroerend. Het taalgebruik is dat van jongeren, maar dan wel zeer
inventief en grappig en is prima vertaald (door Dennis Keesmaat). Ik heb
de twee versies op verschillende plaatsen vergeleken. Sommige woordgrappen
gaan noodgedwongen verloren, omdat ze onvertaalbaar zijn (Vernon denkt
bijvoorbeeld dat je 'stenographer' spelt als 'stainographer' en denkt dus
ook dat het woord iets met vlekken te maken heeft), maar het Engels van
DBC Pierre is best pittig. Voor degenen die niet zo makkelijk Engels lezen
is de vertaling dan ook zeker een aanrader.
De schrijver (DBC Pierre is een pseudoniem voor Peter Finlay) is in
Australië geboren uit Engelse ouders, heeft in Amerika, Engeland en
Mexico gewoond en schrijft nu in Ierland aan zijn tweede roman. Hij
heeft zelf een nogal woest verleden waar hij grote (gok- en
drugs)schulden aan heeft overgehouden. Het geld van de Bookerprize
wil hij gebruiken om die schulden (gedeeltelijk) mee af te betalen.
Wat mij betreft een echte aanrader!
Citaten:
Het boek begint als volgt:
It's hot as hell in Martirio, but the papers on the porch are icy
with the news. Don't even try to guess who stood all Tuesday night in the
road. Clue: snotty ole Mrs Lechuga. Hard to tell if she quivered, or if
moths and porchlight through the willows ruffled her skin like funeral
satin in a gale. Either way, dawn showed a puddle between her feet. It
tells you normal times just ran howling from town. Probably forever. God
knows I tried my best to learn the ways of this world, even had inklings
we could be glorious; but after all that's happened, the inkles ain't easy
anymore. I mean - what kind of fucken life is this?
Over een oude man op een busstation:
''The skin of his face hangs down in pockets, like he has lead
implants. Character, they call it. It ain't character, though; you
know it's feelings. Erosion from waves of disappointment and
sadness.''
en uit een recensie in Het Parool:
Het soort boek waar je voortdurend met een knagend schuldgevoel om
zit te schaterlachen. Dat soms bikkelhard en op het randje van
onsmakelijk is en soms pijnlijk vertederend alle regels van de
politiek-correctpolitie aan zijn laars lapt en bijna uit elkaar spat van
het virtuoze taal- en vertelplezier. Maar bovenal word je gegrepen door
die originele en briljante stem van de hoofdpersoon Vernon Gregory Little.
Ik vond dit ook een heel goed boek, maar meer aangrijpend en onderkoeld
verteld, dan humoristisch. En hoewel ik veel van humor houd, en er ook
veel belang aan hecht, is dat in dit geval geen minpunt.
Hartverscheurend is het zeker!
Ik had tevoren over het boek gehoord dat het te 'grof in de mond' zou
zijn, maar volgens mij was het gewoon jeugdtaal, nou ja, misschien vooral
van de lagere sociale klasse of zoiets. Maar daarbij wel heel passend, dus
niet grof vanwege het grove, of zoiets.
Ik heb het in het Nederlands gelezen, vanwege het verwachte grove
taalgebruik, waarin ik (ook ;-)) in het Engels niet zo goed ben. Maar in
het Nederlands viel me dat enorm mee. Dus misschien ooit ook nog eens een
Engels versie lezen, voor de humor?
En bij die aanrader, daar sluit ik me bij aan!
O
ja, en wat ik ook grappig vond, waren die toestanden bij het proces, dat helemaal opgezet is als mediaspektakel met een kooi
waarin Vernon zit waarin een knop is aangebracht waarop hij moet drukken, als hij terug wil komen op zijn eerdere verklaringen en
waarop de camera's dan ook gretig inzoomen, zodra zijn vinger erheen
lijkt te gaan. En die Big Brother-toestanden in de gevangenis, waarbij televisiekijkers mogen stemmen welke gevangene die week geëxecuteerd
moet
worden. Als je als gevangene niet vermakelijk genoeg bent, word je
meteen weggestemd.
Ik heb dit boek vorig jaar gelezen, even in mijn externe geheugen graven
om ook al weer te weten wat ik ervan vond...: (ojee, een waarschuwing, ik ben niet zo enthusiaast, zie ik nu - dacht ik al, ik
had het al grotendeels vergeten, en ik had het ook niet in mijn toppers
van 2004 genoemd...)
----- Geloof alle blurb vooral nIEt. Dit is een
middelmatig boek. Nix 'suberb comic writing'. Het is een slappe
aftreksel van de grof-en-grappig style van Irvine Welsh. Als dit een
Booker Prize winnaar is (ja toch?) dan had Welsh allang de Nobel moeten
hebben. Desalniettemin leest het best lekker weg (al had het zeker wat
korter gekund - het middenstuk wappert behoorlijk) en aan het einde werd
het zelfs best spannend en licht ontroerend. Al is het de goedkoopste
vorm van ontroerendheid (huh?) - tja, Death Row brengt nu eenmaal heftige
emoties boven in de meeste mensen. Ach, het is helemaal niet slEcht
eigenlijk, maar geweldig en onvergetelijk ook niet. En wel heel erg
opgeruimd aan het einde ook nog.
Over
dat "korter gekund". Die mening las ik ook al in een van de Amerikaanse recensies. Ik vond het
middenstuk juist erg mooi en het einde, met het proces en Death Row, weer
minder. Dan wordt het naar mijn smaak een beetje te veel parodie en te
weinig ontroerend.
En k vind juist dat balanceren op het randje van het onsameklijke zo prettig. Van mij hoeft het
helemaal niet zo grof. Daarom heb ik ook nooit naar die boeken van
Welsh gegrepen. Ik hou juist niet van die boeken waar er maar op los
gespoten, gesnoven en geneukt wordt. En ik heb het idee dat dat bij Welsh
wel het geval is. Misschien lees ik nog eens een vertaling van hem. Dan
steek ik er in ieder geval nog wat van op aan bruikbare termen. Ik denk
dat ik beter niet met korte verhalen kan beginnen. Ik ben geen
verhalenlezer. Ik zal Trainspotting toch eens openslaan in de bieb. Maar
bedankt voor het aanbod. Ik hou wel van dat soort opdringerigheid ;-))
|
relevante
links:
D.B.C. Pierre is het pseudoniem van de Australische schrijver Peter Warren Finlay (Adelaide, 1962). "DBC" staat voor Dirty But Clean ('smerig maar schoon'; maar clean kan ook 'niet meer verslaafd' betekenen) en Pierre is de bijnaam die de schrijver van zijn vrienden kreeg. Hij werd in Australië geboren, maar groeide op in een rijke Britse gemeenschap in Mexico en ziet zichzelf nog steeds meer als Mexicaan dan als Australiër.
(meer)
Man Booker Prize
Now in its thirty-fifth year, the prize aims to reward the best novel of
the year written by a citizen of the Commonwealth or the Republic of
Ireland. The Man Booker judges are selected from the country's finest
critics, writers and academics to maintain the consistent excellence of
the prize. The winner of the Man Booker Prize receives £50,000 and both
the winner and the shortlisted authors are guaranteed a worldwide
readership plus a dramatic increase in book sales.
(meer)
Every effort is made to achieve a balance between the judges of gender,
articulacy and role, so that the panel includes a literary critic, an
academic, a literary editor, a novelist and a major figure. (meer)
Interview
with DBC Pierre at Powels.com
|