John Knittel: Via Mala


De wandeltocht door een stukje Alpen met mijn moeder van 82 was een  geweldige belevenis. Zij heeft het prima gedaan en is in-gelukkig dat ze dit nog heeft kunnen en mogen doen. Voor ons allebei was het bijzonder. Goed weer (alleen de laatste twee dagen wel erg heet), overweldigend natuurschoon, elke avond een verrassend onderkomen en het gevoel een prestatie geleverd te hebben. Dat was ook zo; we liepen per dag minimaal 6 uren, en de trajecten waren echt niet altijd gemakkelijk!

Ik was begonnen in Via Mala van John Knittel, maar pas thuis heb ik het uitgelezen. Het is niet meer te krijgen (het is een boek uit de jonge jaren van mijn moeder, de 7e druk, en geen jaartal), maar het zou goed passen in onze rubriek "Reizen met het juiste boek". Het speelt zich helemaal af in het Kanton Graubünden, Zwitserland, en vooral in en rond een bepaald dal daar. De natuur en de plaatsen worden uitgebreid beschreven. Ik moet zeggen dat ik het, na aanvankelijke somberte en even doorzetten, geboeid heb gelezen. Knittel kon absoluut schrijven en vertellen. Zijn stijl is niet meer van deze tijd, en er wordt veel uiteengezet, maar het blijft een familiedrama met alles erop en eraan, zodat je toch wilt weten hoe het een en ander gaat aflopen. Een boek in de traditie van Sigrid Undset en Gulbranssen. Thema is het dilemma voor een moord te staan, waar je begrip voor kunt opbrengen. En je sympathiseert met de "slechterikken". Maar het blijft natuurlijk moord. Verschillende personen komen hierdoor met zichzelf en met anderen in conflict, tot op de hoogste posities. En  vanzelfsprekend wordt hierdoor ook een grote liefde zwaar op de proef  gesteld.

Mijn moeder vertelde dat zij op de Via Mala was geweest, een oude  romeinse weg, maar ook de plaats waar verschillende Rijnstromen van de bergen bij elkaar komen in een diepe kloof, en dat met een donderend geweld. Daar sprak ze met iemand aan een loket, die heel negatief was over dit boek. De schrijver stelde dit gebied in een slecht daglicht wat betreft de woeste natuur, de aard van de mensen, de domheid, het primitieve, de armoede, de bekrompenheid en nog zo wat van die dingen. Nee, voor deze streek in Graubünden had hij niets goeds gedaan! Ik moet zeggen dat ik het daarmee niet helemaal oneens kon zijn; er zijn alinea's, zinnen, waar hij inderdaad, in mijn ogen, onnodig van leer trekt.

Ik vond zowaar een paar pasages die de moeite waard zijn om uit het boek te lichten:

"Wanneer men ouder en ouder wordt, dan leeft men als in een notendop. De belangrijkheid der dingen schrompelt ineen. Vaste stoffen lossen zich in damp op. Alleen het wezenlijke blijft. Voor mij bestaat het leven uit warmte, zon en droogte. Opdat de adem uit het rammelende geraamte niet helemaal verdwijnt! Tot tenslotte lucht en vrede en arbeid en de ganse samenhang met het hiernamaals niet verloren gaan. Om de jeugd in een geraamte te bewaren, dát is de enige kunst!. Bewaar dit geheim vooral goed!" (De oude schilder Matthias Lauters tegen zijn dienstmeisje en  vriendinnetje Silvelie, blz. 53)

"Ik heb nooit een goed verstand gehad, maar wel een geest. Als je  ooit moeilijkheden in de wereld hebt, Silvelie, probeer dan de  raadselen des levens niet met je verstand op te lossen. Je gebruikt me veel te dikwijls het woord verstand. Als je werkelijk in moeilijkheden geraakt, ontspan je dan en vergeet alles, trek in gedachten duizend kringen om je heen, ga in het middelpunt ervan zitten, zoals een slak in haar huisje en wacht daar. Zowaar ik hier zit, je geest zal dan de ziel voeden. Je zult plotseling tot een helder inzicht komen en niet weten hoe je er aan gekomen bent." (Idem, blz. 107)

Deze Lauters gaat dood, en dan is het met dit soort wijsheden wel  gedaan in het boek. Verder veel smart en nul humor, maar dankzij  gedoseerde romantiek, een goed verhaal met diepgang en boeiende  psychologische ontwikkelingen nog altijd een heel leesbaar boek. Voor  mensen van mijn generatie dan!

Groeten,

Bernique, die tevergeefs gezocht heeft naar een biografie van Knittel in een encyclopedie van de wereldliteratuur en op internet. Ik heb wel nog andere titels gevonden.




 


Het boek is tweedehands via diverse internetsites te koop.
Klik op deze Google-link

John Knittel (* 24. März 1891 in Dharwar, Indien; † 26. April 1970 in Maienfeld, Graubünden) war ein Schweizer Schriftsteller.

Er wurde als Sohn eines Missionars in Indien geboren und lebte Anfang der 1920er Jahre in London, war bei einer Bank beschäftigt und betätigte sich u.a. auch als Filmhändler. Zu Beginn schrieb er in englischer Sprache, um dann in Deutsch zu publizieren. Knittel lebte lange Jahre in Ägypten, Algerien und Tunesien.
Wikipedia.de

Der Roman handelt von Jonas Lauretz, dem Besitzer eines abgelegenen Sägewerks in den Alpen in der Nähe der so genannten Via Mala Straße, sowie dessen Familie, die aus seiner Mutter (einer schon alten Frau), einem Sohn und zwei minderjährigen Töchtern besteht. Seine Frau lebt nicht mehr.
Meer bij Wikipedia.de

De film Via Mala 

Via Mala (letterlijk: de boze weg) is ca 6 km lang en ligt tussen Thusis en Zillis.
Door de kloof stroomt de Rijn (Hinterrhein).
De kloof is 300 meter diep en de bodem is via een trap bereikbaar.
Routebeschrijving

Kanton Graubunden

fietsroute



Boekgrrls

Laatste keer bijgewerkt: 09/09/05  Eisjen

Terug naar top pagina