Susanna Clarke - Jonathan Strange & Mr. Norell


Kennen jullie dat gevoel, dat je kunt hebben als je je geliefde voor het eerst mee naar huis of een feestje neemt en zo vreselijk hoopt dat ook je familie en vrienden hem/haar helemaal te gek zullen vinden? En dat je dat voorstellen dus maar uitstelt en uitstelt? Nou, met dat gevoel loop ik al weken rond, sinds ik begon in Jonathan Strange & Mr. Norrell van Susanna Clarke. Het boek werd door manlief vanuit de States voor me meegenomen. Een gok, maar gezien de aangevelingen op de cover (Combines the dark mythology of fantasy with the delicious social comedy of Jane Austen into a masterpiece of the genre theat rivals Tolkien), durfe hij het wel aan. En terecht! Hoe kan ik in hemelsnaam onder woorden brengen waarom ik dit zo fantastisch vond?

Het is de debuutroman van Clarke, dus veel kan ik nog niet over haar vertellen. Dan maar simpelweg eerst het verhaal, al doet dat misschien gelijk een aantal potentiele liefhebbers afvallen want het gaat over magie. Nee, niet stoppen, lees door, lees door! :-)

Begin 19e eeuw, London. Na 200 jaar afwezigheid doet de praktische magie zijn herintrede in het Victoriaanse Engeland. En wel in de onoogelijke persoon van Mr. Norrell. Deze oersaaie, opgedroogde kamergeleerde moet zorgen voor het heropleven van de hoogtijdagen van de Engelse magie. Met hem zouden de dagen van de Raven-King, die het Noordelijk deel van Engeland bestuurde en een sterke magier terug moeten keren? Pah! Om te bewijzen dat hij wel degelijk de praktische magie beheerst, brengt hij de pas gestorven vrouw van een van de ministers weer tot leven. Of lukt dat niet helemaal? Dan ontdekt nog iemand dat ook hij de gave heeft. En dat is de jonge, aantrekkelijke Jonathan Strange. Als deze twee hun krachten bundelen, lukt het de Engelsen eindelijk om Napoleon te verslaan en de oorlog met Frankrijk naar hun hand te zetten. Maar dan krijgen de heren ruzie over het inroepen van 'Fairies', waarvan Mr. Norrel vindt dat dat echt niet kan, en dat Strange wel wil proberen. Strange ! verdwijnt naar Italie, experimenteert wat met Fairies en komt daar door schade en schande achter waarom Mr. Norrell zo tegen hen gekant was.

De stijl waarin het boek is geschreven is neo-Victoriaans. Ik denk dat de grrls die genoten hebben van Sarah Waters ook van de stijl van Susanna Clarke zullen genieten. Ongeveer net zo dik (850 pagina's) maar met meer humor (vond ik) en minder sexueel getint (gelukkig maar, ik moet er niet aan denken om het sexleven van Mr. Norrel beschreven te zien :-p). En hoe de politieke situaties (bv de overwinning op Napoleon bij Waterloo, de gekte van de Koning en het optreden van Wellington) toegeschreven blijken te kunnen worden aan het optreden van Jonathan Strange is prachtig gedaan.

Ik heb vreselijk veel ezelsoortjes gemaakt, ik pik er een paar uit:

Burlington House in Piccadilly was the London residence of the Duke of Portland, the Firtst Minister of the Treasury (whom many people nowadays like to call the Prime Minister in the French style). It had been erected in an Age when Enlish noblemen were not afraid to rival their Monarch in displays of power and wealth and it had no equal for beauty anywhere in the capital. As for the Duke himself, he was a most respectable old person, but, poor man, he did not accord with any body's idea of what a Prime Minister ought to be. He was very old and sick. Just at present he lay in a curtained room somewhere in a remote part of the house, stupefied by laudanum and dying by degrees. He was of no utility whatsoever to his country and not much to his fellow Ministers. The only advantage of his leadership as far as they could see was that it allowed them to use his magnificent house as their meeting-place and to employ his magnificent servants to fetch them any little thing they might! fancy out of his cellar. (They generally found that governing Great Brtiain was a thirsty business).
-----
At the time of his father's death he was much taken up with a scheme to persuade a certain young lady to marry him. (...) True, Laurence Strange had objected strongly to the lady's poverty, but he had put it out of his power to make any serious difficulty when he froze himself to death. (De vader is een nare man. Om een dienaar te straffen zette hij die in een kamer met het raam open midden in de winter, terwijl hij doodziek was. Ironisch genoeg sterft niet de dienaar maar de meester)

-----
Mr. Norrel was very well pleased. Lord Liverpool was exactly the sort of guest he
liked - one who admired the books but shewed (geen typefout, zo wordt het door het hele boek geschreven) no inclination to take them down from the shelves and read them.

-----
... but more often he encouraged foolish young Toms and Jerrys to gamble, and when the lost ... (ik wist niet dat Tom en Jerry kennelijk e3en bestaand duo was voordat ze als
tekenfilmfiguren beroemd werden!)

----- On either hand empty moors the colour of a bruise stretched up to a dark sky that threatened snow. Grey, misshapen rocks were strewn about, making the landscape appear still more bleak and uncouth. Occasionaly a low ray of sunlight would pierce the clouds, illuminating for a moment a white, foaming stream, or stiking a pothole full of water that would suddenly become as dazzling as a fallen silver penny. ----- En dan heb ik het nog niet eens gehad over de prachtige houtskooltekeningen die het hele boek door staan.
Prachtig, prachtig grrls! Lees ende geniet!!

Else.
 

Grappig dat smaken zo kunnen verschillen.... Ik had het boek uit de bieb gehaald na een eerder enthousiast verhaal van Else. Helaas ben ik niet verder gekomen dan de eerste 100 bladzijden. Het verhaal was veelbelovend genoeg om nog even door te lezen, maar ik vond de schrijfstijl zo afstotelijk dat ik mezelf niet kon motiveren nog verder te lezen. Daarbij speelde mee dat het een enorm dik boek is (ruim 900 pagina's). Als het nu zo'n 300 pagina's was geweest, had ik het misschien best nog wel even kunnen verdragen. Wat ik er vervelend aan vond, was iets wat ik maar even 'afstandelijk schrijven' noem. Ik heb het boek niet bij de hand, want is al lang weer terug naar de bieb, maar de personen worden voortdurend aangeduid als 'Mr. zusenzo', nooit met een voornaam. Daarnaast
worden alleen hun handelingen beschreven, niet hun beweegredenen of wat er in hun omgaat. Het ontbreekt hierdoor volledig aan identificatiemogelijkheden, en dat is iets wat ik nodig hem om me in een boek in te kunnen leven. Else, jij trekt de vergelijking met Sarah Waters, maar zij beschrijft haar hoofdpersonen juist wel 'van binnenuit'.

Ja, dat kan wel kloppen. Daarin zag ik de series die je wel eens ziet op tv over die tijd terug. Daar heten de personages ook Mr. zus en zo en niet Peter, John of Mary. Vormelijke omgang in de hogere klassen zeg maar. Daarom wordt de dienaar van die Minister, Stephen, eigenlijk alleen maar Stephen genoemd: lage klasse (zeker omdat hij ook nog zwart is!) Ik heb nou juist weer geen Waters bij de hand maar is het niet zo dat in bv Fingersmith Gentleman alleen maar zo wordt genoemd en de de adellijke klasse ook alleen bij hun achternaam? En zelfs de vrouw waarbij dat meisje opgroeit is Mrs. nog wat. Alleen Sue en Maud komen volgens mij regelmatig met hun eerste naam voor. Toch?

Qua mee kunnen leven: er is wel een verschil tussen hoe Mr. Norrell en hoe Jonathan Strange worden beschreven: bij Norrell is het alleen Mr. en zijn voornaam komt volgens mij maar twee keer voor in het hele boek. Het schept de afstand die hijzelf uitstraalt. Zodat je hem ook onsympathiek blijft vinden. En Jonathan Strange wordt bijna altijd met zijn volle naam genoemd. Net zoals zijn vrouw Arabella Strange.

Maar goed, smaken verschillen :-) En gelukkig mag dat :-))

Else.
 


Susanna Clarke
Jonathan Strange & Mr. Norrell, a novel Illustraties van Portia Rosenberg Bloomsbury, 2004
Een beetje googlen bracht me trouwens bij de mooi vormgegeven site die bij
het boek hoort:
 

Boekgrrls

Laatste keer bijgewerkt: 10/02/06  Eisjen

Terug naar top pagina