Kennen jullie dat gevoel, dat je kunt hebben als je je geliefde voor het
eerst mee naar huis of een feestje neemt en zo vreselijk hoopt dat ook
je familie en vrienden hem/haar helemaal te gek zullen vinden? En dat je
dat voorstellen dus maar uitstelt en uitstelt? Nou, met dat gevoel loop
ik al weken rond, sinds ik begon in Jonathan Strange & Mr. Norrell van
Susanna Clarke. Het boek werd door manlief vanuit de States voor me
meegenomen. Een gok, maar gezien de aangevelingen op de cover (Combines
the dark mythology of fantasy with the delicious social comedy of Jane
Austen into a masterpiece of the genre theat rivals Tolkien), durfe hij
het wel aan. En terecht! Hoe kan ik in hemelsnaam onder woorden brengen
waarom ik dit zo fantastisch vond?
Het is de debuutroman van Clarke, dus veel kan ik nog niet over haar
vertellen. Dan maar simpelweg eerst het verhaal, al doet dat misschien
gelijk een aantal potentiele liefhebbers afvallen want het gaat over
magie. Nee, niet stoppen, lees door, lees door! :-)
Begin 19e eeuw, London. Na 200 jaar afwezigheid doet de praktische magie
zijn herintrede in het Victoriaanse Engeland. En wel in de onoogelijke
persoon van Mr. Norrell. Deze oersaaie, opgedroogde kamergeleerde moet
zorgen voor het heropleven van de hoogtijdagen van de Engelse magie. Met
hem zouden de dagen van de Raven-King, die het Noordelijk deel van
Engeland bestuurde en een sterke magier terug moeten keren? Pah! Om te
bewijzen dat hij wel degelijk de praktische magie beheerst, brengt hij
de pas gestorven vrouw van een van de ministers weer tot leven. Of lukt
dat niet helemaal? Dan ontdekt nog iemand dat ook hij de gave heeft. En
dat is de jonge, aantrekkelijke Jonathan Strange. Als deze twee hun
krachten bundelen, lukt het de Engelsen eindelijk om Napoleon te
verslaan en de oorlog met Frankrijk naar hun hand te zetten. Maar dan
krijgen de heren ruzie over het inroepen van 'Fairies', waarvan Mr.
Norrel vindt dat dat echt niet kan, en dat Strange wel wil proberen.
Strange ! verdwijnt naar Italie, experimenteert wat met Fairies en komt
daar door schade en schande achter waarom Mr. Norrell zo tegen hen
gekant was.
De stijl waarin het boek is geschreven is neo-Victoriaans. Ik denk dat
de grrls die genoten hebben van Sarah Waters ook van de stijl van
Susanna Clarke zullen genieten. Ongeveer net zo dik (850 pagina's) maar
met meer humor (vond ik) en minder sexueel getint (gelukkig maar, ik
moet er niet aan denken om het sexleven van Mr. Norrel beschreven te
zien :-p). En hoe de politieke situaties (bv de overwinning op Napoleon
bij Waterloo, de gekte van de Koning en het optreden van Wellington)
toegeschreven blijken te kunnen worden aan het optreden van Jonathan
Strange is prachtig gedaan.
Ik heb vreselijk veel ezelsoortjes gemaakt, ik pik er een paar uit:
Burlington House in Piccadilly was the London residence of the Duke of
Portland, the Firtst Minister of the Treasury (whom many people nowadays
like to call the Prime Minister in the French style). It had been
erected in an Age when Enlish noblemen were not afraid to rival their
Monarch in displays of power and wealth and it had no equal for beauty
anywhere in the capital. As for the Duke himself, he was a most
respectable old person, but, poor man, he did not accord with any body's
idea of what a Prime Minister ought to be. He was very old and sick.
Just at present he lay in a curtained room somewhere in a remote part of
the house, stupefied by laudanum and dying by degrees. He was of no
utility whatsoever to his country and not much to his fellow Ministers.
The only advantage of his leadership as far as they could see was that
it allowed them to use his magnificent house as their meeting-place and
to employ his magnificent servants to fetch them any little thing they
might! fancy out of his cellar. (They generally found that governing
Great Brtiain was a thirsty business).
-----
At the time of his father's death he was much taken up with a scheme to
persuade a certain young lady to marry him. (...) True, Laurence Strange
had objected strongly to the lady's poverty, but he had put it out of
his power to make any serious difficulty when he froze himself to death.
(De vader is een nare man. Om een dienaar te straffen zette hij die in
een kamer met het raam open midden in de winter, terwijl hij doodziek
was. Ironisch genoeg sterft niet de dienaar maar de meester)
-----
Mr. Norrel was very well pleased. Lord Liverpool was exactly the sort of
guest he
liked - one who admired the books but shewed (geen typefout, zo wordt
het door het hele boek geschreven) no inclination to take them down from
the shelves and read them.
-----
... but more often he encouraged foolish young Toms and Jerrys to
gamble, and when the lost ... (ik wist niet dat Tom en Jerry kennelijk
e3en bestaand duo was voordat ze als
tekenfilmfiguren beroemd werden!)
----- On either hand empty moors the colour of a bruise stretched up to
a dark sky that threatened snow. Grey, misshapen rocks were strewn
about, making the landscape appear still more bleak and uncouth.
Occasionaly a low ray of sunlight would pierce the clouds, illuminating
for a moment a white, foaming stream, or stiking a pothole full of water
that would suddenly become as dazzling as a fallen silver penny. -----
En dan heb ik het nog niet eens gehad over de prachtige
houtskooltekeningen die het hele boek door staan.
Prachtig, prachtig grrls! Lees ende geniet!!
Else.
Grappig
dat smaken zo kunnen verschillen.... Ik had het boek uit de bieb gehaald
na een eerder enthousiast verhaal van Else. Helaas ben ik niet verder
gekomen dan de eerste 100 bladzijden. Het verhaal was veelbelovend
genoeg om nog even door te lezen, maar ik vond de schrijfstijl zo
afstotelijk dat ik mezelf niet kon motiveren nog verder te lezen.
Daarbij speelde mee dat het een enorm dik boek is (ruim 900 pagina's).
Als het nu zo'n 300 pagina's was geweest, had ik het misschien best nog
wel even kunnen verdragen. Wat ik er vervelend aan vond, was iets wat ik
maar even 'afstandelijk schrijven' noem. Ik heb het boek niet bij de
hand, want is al lang weer terug naar de bieb, maar de personen worden
voortdurend aangeduid als 'Mr. zusenzo', nooit met een voornaam.
Daarnaast
worden alleen hun handelingen beschreven, niet hun beweegredenen of wat
er in hun omgaat. Het ontbreekt hierdoor volledig aan
identificatiemogelijkheden, en dat is iets wat ik nodig hem om me in een
boek in te kunnen leven. Else, jij trekt de vergelijking met Sarah
Waters, maar zij beschrijft haar hoofdpersonen juist wel 'van binnenuit'.
Ja,
dat kan wel kloppen. Daarin zag ik de series die je wel eens ziet op tv
over die tijd terug. Daar heten de personages ook Mr. zus en zo en niet
Peter, John of Mary. Vormelijke omgang in de hogere klassen zeg maar.
Daarom wordt de dienaar van die Minister, Stephen, eigenlijk alleen maar
Stephen genoemd: lage klasse (zeker omdat hij ook nog zwart is!) Ik heb
nou juist weer geen Waters bij de hand maar is het niet zo dat in bv
Fingersmith Gentleman alleen maar zo wordt genoemd en de de adellijke
klasse ook alleen bij hun achternaam? En zelfs de vrouw waarbij dat
meisje opgroeit is Mrs. nog wat. Alleen Sue en Maud komen volgens mij
regelmatig met hun eerste naam voor. Toch?
Qua mee kunnen leven: er is wel een verschil tussen hoe Mr. Norrell en
hoe Jonathan Strange worden beschreven: bij Norrell is het alleen Mr. en
zijn voornaam komt volgens mij maar twee keer voor in het hele boek. Het
schept de afstand die hijzelf uitstraalt. Zodat je hem ook onsympathiek
blijft vinden. En Jonathan Strange wordt bijna altijd met zijn volle
naam genoemd. Net zoals zijn vrouw Arabella Strange.
Maar goed, smaken verschillen :-) En gelukkig mag dat :-))
Else.