Wat een mooie, toepasselijke titel en wat een ijzersterk debuut! 'Ik heb
vader naar boven gedaan' is de openingszin van het verhaal. Met deze
actie begint de verandering voor Helmer, een 55 jarige boerenzoon.
Vader, een oude bedlegerige man, wordt boven in een slaapkamer
geïnstalleerd met alle schilderijtjes en slaande klok en Helmer gaat
beneden wonen en slapen. Vader wordt door hem verzorgd maar daar is dan
ook alles mee gezegd. Helmer knapt beneden alles op en richt het in naar
zijn smaak. De enige wandversiering is een kaart van Denemarken, de
droom, ooit wil hij daarheen, daar eventueel een bedrijf beginnen en
vooral vrijheid en ruimte hebben...
Helmer is de oudste helft van een tweeling. Zijn broer Henk is 35 jaar
geleden echter omgekomen bij een ongeluk welke veroorzaakt werd door
Henks vriendin Riet. Daardoor moest Helmer stoppen met zijn studie
Nederlands en het boerenbedrijf in. Henk was vaders lieveling, de
verstandhouding tussen Helmer en zijn vader is niet geweldig. Helmer
behandelt zijn vader bijna onbeschoft. Ze zeggen het hoognodige tegen
elkaar: "Ik heb een appel voor je," zeg ik. "Koud, " zegt hij. "Ja, het
vriest." Maar toch zijn er ontroerende momenten die extra impact hebben
door hun anders zo stugge gedrag.
En dan komt er een brief van Riet met het verzoek of haar onhandelbare
zoon Henk een tijdje bij hem mag komen wonen..... Riet was voor Helmer
de stoorzender, degene die zijn broer afgenomen had. Hij en zijn broer
waren een twee-eenheid, één lichaam, één geest. "We hoorden bij elkaar,
we waren twee jongens met één lijf." Door haar komst werden zij twee
aparte personen. "Ik heb ze gezien" zei ik tegen zijn rug. "Je broer en
die griet?" "Ja". "Het is beter zo, denk ik," zei hij "Wat bedoel je?" "Je
bent niet je broer." "Nee, natuurlijk niet."[...] "Ik weet niet precies
hoe dat gaat bij tweelingen, "zei hij, "Maar ik kan me voorstellen dat
ze toch een keer uit elkaar moeten."
Helmer gaat toch in op het verzoek van Riet en de komst van Henk
veroorzaakt bij Helmer een mix aan gevoelens. Langzamerhand veranderen
dingen en kan Helmer zaken onder ogen zien, wat hij eigenlijk al eerder
had moeten doen. Het verhaal wordt zonder een woord teveel verteld. Dat
kan ook haast niet anders bij een stug persoon als Helmer Onderhuids
gebeurt er veel maar dat wordt niet uitgesproken. Dat is ook de kracht
van het verhaal. Het is subtiel maar toch helder. Het is een verhaal
over vergankelijkheid, nieuwe kansen, vriendschap en liefde. Niet echt
na te vertellen, gewoon zelf lezen en de mooie sfeer proeven.
Prachtig debuut!
Dettie
"Ik heb vader naar boven gebracht"
De eerste zin van het boek. Een kort zinnetje waar een heel verhaal
achter zit. De ik-figuur is Helmer, een man van net boven de 50. Zijn
vader is dus ook al op leeftijd, en bovendien hulpbehoevend aan het
worden. Helmer vindt dat hij zijn leven lang onderdrukt is geweest, en
nu ziet hij zijn kans. Hij brengt de man 'buiten beeld' en kan eindelijk
zijn eigen gang gaan.
Hij gooit oude meubels weg en verft de benedenboel van de boerderij waar
ze met z'n tweeën wonen. De moeder is al enkele jaren dood.
Helmer had een tweelingbroer, Henk. Helmer beschouwde hen als
twee-eenheid. Dat Henk daar niet zo overdacht, werd hem ruw aan het
verstand gebracht toen Henk een vriendin kreeg. Tot dan toe had Helmer
er niet zo mee gezeten dat Henk duidelijk de lieveling was van zijn
vader. Ook niet dat Henk de boerderij over zou nemen, al was Helmer de
oudste. Hij studeerde Nederlands en had een vriend in de knecht, Joost.
Dan krijgen Henk en de vriendin een ongeluk, Henk overlijdt. En alles
wordt anders: de knecht wordt weggestuurd, hij moet zijn studie opgeven,
en de boerderij gaan bestieren. Hij zegt niets, doet wat zijn vader wil,
maar nu die vader oud en ziekelijk is, grijpt hij de gelegenheid aan om
zijn eigen dromen waar te maken. Maar heeft hij nog wel dromen?
En wat kan hij nog waarmaken?
Een streekroman, omdat het de sfeer weergeeft van het boerenleven in een
streek in Noord-Holland, maar het is veel meer dan dat. Het schept een
beeld van een boerengezin waar praten over gevoelens niet de gewoonte
is, waar gedaan wordt wat gedaan moet worden zonder tegenspreken.
Maar het is ook het verhaal van een man die na zoveel jaren van tegen
zijn natuur in leven, eindelijk probeert zich vrij te maken en een eigen
weg te vinden.
Marjo
|
Hardcover | 264 Pagina's | Cossee, Uitgeverij | 2006 ISBN: 9059361067
Weblog
Gerbrand Bakker
De Debutanten bij de Boekgrrls
|