Asscher-Pinkhof Clara, Danseres zonder benen.
Toen ik 13 was kreeg ik een exemplaar van het boekje Sterrekinderen van Clara Asscher-Pinkhof. Dat heb ik gelezen en op mijn boekenlijst gezet, maar ik vond het zo neerdrukkend dat ik het nooit heb herlezen. Dit jaar kocht ik van dezelfde schrijfster het boek “Danseres zonder benen” op een rommelmarkt; de thematiek sprak mij aan en ik wilde het boek graag lezen. En ik dacht: misschien kan ik daarna ook weer eens die ‘Sterrekinderen’ herlezen. Het heeft nog een half jaar gelegen voor ik het aandurfde om ermee te beginnen. Maar nu heb ik het uit en ik ben blij dat ik het niet heb laten liggen!
Dit is het verhaal in het kort:
Een jonge joodse vrouw, moeder van 6 kinderen, wordt weduwe, voedt alleen haar kinderen op, schrijft boeken, geeft lezingen, staat voor de klas (deel 1). Dit speelt vanaf WO I tot WO II Zij maakt vervolgens de tweede wereldoorlog mee met al haar verschrikkingen (deel 2): eerst helpt zij in de Joodse schouwburg de mensen die naar de kampen gestuurd worden, daarna wordt zij zelf naar Westerbork gestuurd en later naar Bergen Belsen. Zij overleeft de oorlog en belandt uiteindelijk in Palestina, wat haar hele leven al een droom was. In het boek beschrijft zij puur haar eigen ervaringen, er zit geen fictie in het boek. De schrijfstijl is even wennen, in het begin doet het erg denken aan boeken uit de periode tussen de oorlogen (Rie Cramer achtig zeg ik maar even). En dat klopt natuurlijk met de periode waarin zij is begonnen met schrijven. Maar al gauw werd ik door het verhaal gegrepen.
Over het eerste deel kan ik niet objectief zijn; het raakt teveel aan mijn eigen levensverhaal, met accentverschuivingen in historische periode, godsdienst en aantal kinderen. Veel herkenning vond ik er in en ik werd vaak ontroerd.
Deel twee heeft diepe indruk gemaakt; van heel dichtbij “maakte ik de oorlog mee”, zonder opsmuk of heldendom beschreven, puur zoals de werkelijkheid geweest moet zijn. Zij vertelt (het is een heel verhalend boek) hoe in het helse leven van de kampen mensen de moed vonden om ‘het dagelijkse leven’ te laten voortbestaan Door structuur aan te brengen in de dagelijkse bezigheden. Door lessen te geven aan kinderen, elke week een nieuwe groep. -Kinderen nemen een vooraanstaande plaats in in dit boek. Vaak wordt de wereld bekeken vanuit hun optiek, ook worden verschillende van hun levensverhalen beschreven.- Door te musiceren, gedwongen maar tóch met hart en ziel, om daardoor enige schoonheid en troost te brengen aan de medekampbewoners. Door vooral het vasthouden aan hun eigen geloof, het stiekem uitvoeren van religieuze gebruiken die belangrijke tijden in een jaar markeren en door de niet aflatende hoop van óóit naar het beloofde land te kunnen gaan. Door mensen al MENS te blijven zien.
Op een indrukwekkende manier maakt het op mij de indruk dat een dergelijk verhaal ook nu nog opgeld zou kunnen doen in een vluchtelingenkamp. Wanner mensen dezelfde levensmoed en gezamenlijke kracht kunnen opbrengen.
De betekenis en het ontstaan van veel van haar gedichten wordt verduidelijkt; soms worden gedichten integraal geplaatst, erg mooi bv in het gedicht voor haar stokoude schoonmoeder: Pas als je dood bent……… het het boek wordt ook het ontstaan van het boek Sterrekinderen beschreven. Achteraf begrijp ik best dat dat voor een 13jarige niet direct de meest logische literatuur was…….. Het boek Danseres zonder benen is geschreven in 1954, pas toen had de schrijfster het gevoel dat zij alles kon beschrijven. Na het overlijden van haar man voelde zij zich als een danseres die zonder benen het leven door moet. Achteraf gezien vindt zij dat ze haar hele leven, zonder die benen, heeft gedanst.
groet, Elli
**************************************
kom ook eens op bezoek op mijn weblog
relevante links:
Laatste keer bijgewerkt: 18/12/04 Eisjen
