Besproken Boeken
imon Vestdijk;
Terug naar Ina Damman
Vestdijk stond op de lijst voor mei en dat had blijkbaar moeite gekost. Twee mails die een prachtige sfeer weergaven (ook voor de niet-Vestdijk lezers onder ons ) hierbij.
De eerste mail:
- "Vergis ik me of zijn er nog geen mailtjes geweest over Ina Damman ?(ik heb laatst alle mails van één dag per vergissing `gedelete`)
Enkele dagen geleden wou ik het boek nog teleurgesteld wegleggen. HBS - jongens- stoer doen - plagen en al die ellende - bah, dacht ik. Gelukkig ben ik een vrouw, haast veertig en leef in `t jaar 1999 :-) Tja, waarom ik verder las? Misschien om beschrijvingen, zoals:hij had spierwit haar, en een leeg, sceptisch gezicht, dat flauwtjes scheen na te glimlachen om een mopje, dat hij in een vroeger leven gehoord had toen hij nog een witte muis was of een konijn.
of om het afschuwelijke ` weke drilwangen ` ?
of om het prachtige ` zemelappig ` ?Hoe het ook mag zijn, ik kwam door het eerste deel (moeizaam). En toen? Toen kon ik toch nog genieten van `Terug tot Ina Damman.`Best leuk, om eens een kijkje te nemen in de omgangsvormen van jongeren in de jaren 30 :-) En de gevoelens? Misschien niet eens zoooo veranderd. Oh nee, geen protest a.u.b. Luisteren niet duizenden naar candlelight ;-) En mijn boek laten dragen ? Mooi niet, die gaat er zeker mee van door :-) Het provoceren van leraren? Weer, of nog? in mode.
Ik vond het wel jammer, dat het verhaal alleen uit de zicht van Anton werd geschreven. Dat maakt het niet gemakkelijk om zich met de hoofdpersoon Anton te identificeren. Zich inleven, vind ik wel belangrijk. Daarom zal mijn voorkeur ook verder naar vrouwelijke schrijfster uitgaan."
En de tweede mail:
- "Ik heb Ina Damman wel gelezen, maar ik heb nog niet eerder een reactie gegeven. Ik ga niet knippen en direct reageren op je mail. Ik wil een beetje op jouw verhaal reageren en voor de rest mijn eigen reactie weergeven.
Ik heb aan Vestdijk herinneringen van 20 jaar geleden, waarbij ik een paar van zijn boeken vooral plichtmatig doorwerkte. Daarom verraste het me dat Ina Damman nu zo prettig las. Ook volgens mij zijn een aantal thema's juist nu actueel. Zoals pesten op school, leerlingen die zich een plek in de groep invechten.
Wat mij aanspreekt is dat spanningsveld tussen huiselijke intimiteit en de schoolcultuur. De groet van thuis 'dag vent' welke op school door de medeleerlingen belachelijk wordt gemaakt. Het roept bij mij de vraag op waarom juist hij mikpunt moet zijn. Omdat de jongens het raar vinden (op weinig bewust niveau) dat hij alleen met zijn moeder woont? In die tijd werden vrouwen vaak als tweederangsburgers beoordeeld en waren er nauwelijks eenoudergezinnen. Zouden de klasgenoten bang zijn dat ie teveel vrouwengedrag zou overnemen? Moesten ze zich vooral daar tegen afzetten? Dat wordt niet uitgewerkt. Het is ook de vraag of de schrijver zich daarvan bewust was.
Ik vond Vestdijk haast tastbaar beschrijven wat voor emotionele en sociale gevolgen het had voor de hoofdpersoon om voor de puberteit zijn vader te verliezen door de dood. Het heeft o.a. zijn relatie met zijn moeder onder druk gezet, misschien ook zijn status in de klas aangetast. De wisseling van genegenheid, gêne, kwaadheid, onafhankelijkheid en afhankelijkheid naar zijn moeder toe vind ik mooi en inzichtelijk beschreven.
Eerlijk gezegd kan ik me wel een beetje identificeren met de hoofdfiguur. Zowel in wat ik vroeger niet deed en hij wel, als in wat ik vroeger ook deed, net als hij. Oude rolpatronen worden zichtbaar. Hij was actief bezig om zich een plek te verwerven in de groep. Ik was daar passiever in. Maar wat me vooral ontroerde en waar ik ook om moest lachen was hoe hij zijn verliefdheid vorm gaf. Als hij maar bij haar in de buurt kon zijn. Voor de rest durfde hij nauwelijks initiatief te nemen, bang om iets te verstoren tussen hen. De belangrijke aanwezige willen zijn en je tegelijkertijd volstrekt onzichtbaar wensen om het mooie vast te houden en niet te verstoren. Dat herken ik goed uit mijn eigen puberteit. Misschien ook omdat mijn eerste puberteit uit de ingetogen vijftiger, begin zestiger jaren dateert? Of omdat ik lesbisch gericht was, wat toen nòch ikzelf, nòch de anderen accepteerden? Errug herkenbaar uit die tijd is ook de ervaring dat het zogenaamde vasthouden van het moois alleen maar tot verval van de relatie leidde, waarbij de hoofdpersoon alles ziet gebeuren zonder actie te durven ondernemen.
Ik vind het grappig om een aantal jeugdherinneringen voor mezelf weg te zetten als mijn Ina Dammangevoel, of mijn Ina Dammanervaring."
Beide mails geven toch een mooie indruk van het boek.
Samenvatting
Eisjen
Laatste keer bijgewerkt: 26/03/02 Eisjen