In februari 2009 stond Dans dans dans van Haruki Murakami op de leeslijst van de boekggrls.
Het frappante is dat het boek wel en niet besproken is. Enkele grrls lazen het wel maar Dans dans dans wordt steeds samen met de andere boeken van Murakami genoemd wellicht omdat het een vervolg is op Jacht op het verloren schaap.
“Achter elkaar las ik De jacht op het verloren schaap en Dans dans dans
van Haruki Marukami. Dat is zo maar 1000 pagina’s van dezelfde
schrijver. Ik las maar door, aan de ene kant geboeid en aan de andere
kant met opgetrokken wenkbrauw. Het Schaap is naar eigen zeggen Murakami’s eerste echte werk en Dans dans dans is er als het ware een vervolg op. Hoofdpersoon is de naamloze verteller – Boku in het Japans. In Jacht op het verloren Schaap is hij 30, in Dans dans dans 34. Een man die nergens van opkijkt. Wat gebeurt er in al die bladzijden?
Ik citeer even voor het gemak de recensie van Auke Hulst uit het NRC van 10 juli:
“In
Jacht op het verloren schaap ging Boku, samen met een meisje met
betoverende oren, op zoek naar zijn verdwenen vriend de Rat. Om
vervolgens in contact te komen met een duivelse politicus, een
mysterieus schaap met superkrachten en de slecht articulerende
Schaapman. Vier jaar na deze
gebeurtenissen
bevindt Boku zich op dood spoor. Hij leeft alleen en wordt geteisterd
door dromen over het vervallen Dolfijnenhotel uit het eerdere boek. Als
freelance journalist vult hij nauwgezet maar zonder passie de pagina’s
van tijdschriften. Een verhaal over de beste restaurants in Hakodate?
Hij is je man. Een stukje over de voordelen van digitale horloges? Kom
maar door. Het genereert trots noch zelfrespect. Zelf omschrijft hij
het als het schuiven van ‘culturele sneeuw’. De dromen zullen hem doen
terugkeren naar het ijskoude Hokkaido, waar het oude Dolfijnenhotel
blijkt te zijn afgebroken ten faveure van een chique vijfsterrenpaleis,
dat dezelfde naam draagt. Het is het begin van een ongeordende
speurtocht naar... ja, naar wat? “
Dromen en werkelijkheid
Volgens
mij is Murakami de enige schrijver die boodschappen doen en eten koken
op een niet alledaagse manier kan beschrijven. Als hij al die
alledaagsheid weg zou laten, zouden zijn boeken half zo dik zijn, toch
zou ik het missen. Hij integreert muziek (jazz en pop) in het geheel
van zijn boeken, sterker nog je hoort op de achtergrond wat er speelt.
Murakami is volgens mij ook de enige schrijver die met een pennenstreek
de werkelijkheid in een andere dimensie brengt, zonder dat dit
ongeloofwaardig wordt. Parallelle werelden, mensen die van gene zijde
naar hier komen, dromen die werkelijk zijn of lijken, de werkelijkheid
die een droom wordt. Murakami zet mensen neer. Mensen.
Murakami
fascineert. Soms zijn de door hem neergezette wijsheden platitudes,
maar in het ergste geval bieden ze je toch maar weer mooi troost. Net
als je denkt: ga ik vanavond eten wat Murakami zijn hoofdpersoon
gisteren liet eten of eet ik zijn maaltijd van vandaag, word je van je
stutten gegooid en komt zijn hoofdpersoon terecht in een kamer vol
skeletten of loopt dwars door muren.
Vertalingen
Nee,
al is Murakami zelf niet 100% tevreden over deze twee boeken, ik heb er
geen moment spijt van dat ik ze ben gaan lezen. Het was
lekker. Hierover zul je me mijn wenkbrauwen niet op zien trekken.
Wél
over een aantal andere dingen. De manier waarop de vertalingen in
Nederland door Uitgeverij Atlas op de markt worden gegooid (je zou
er bijna Japans voor gaan leren!). De Engelsen hebben er een mooi woord
voor: haphazardly. Te hooi en te gras. Dan weer dit boek, dan weer dat.
Enige chronologie is er niet in te herkennen. Beleid is ver te zoeken.
Het tweede – veel zwaarwegender - punt is de vertaling. ‘Het Schaap’ is
vertaald door Jacques Westerhoven. Dat is een man van voetnoten, een
nawoord, niet het onderscheid kennen tussen verantwoording en
verantwoordelijkheid en hun/hen. Dat laatste geldt ook voor Luk van
Haute die Dans, dans, dans heeft vertaald. Niet steeds, maar ja, die
ene keer valt mij dan weer op. De vertaling van Luk van Haute is saai
en bij tijd en wijle taai. Het woord ‘ergens’ valt vaak uit zijn pen.
Er zijn nog meer minpunten; ik heb ze niet opgeschreven. Ik heb wel een
beslissing genomen: alle andere Murakami’s ga ik in de Engelse
vertaling lezen. Die lijken beter te zijn en voor mij maakt het niet
uit. Japans lees ik toch niet. Murakami wel. Graag zelfs. Ik vrees dat
ik verslaafd ben.
Een andere grrl vindt Het Schaap tegenvallen na Kafka on the shore gelezen te hebben.
 Ik dacht toen dat dat ook deels aan het Nederlands lag, vandaar dat ik nu Dans
weer in het Engels lees. Dat bevalt inderdaad beter. Ik kan niet zeggen
of de Engelse vertaling beter is, ik lees immers geen Japans. Murakami
vindt Het Schaap en Dans zelf ook niet z’n beste boeken.
Wat
opviel is dat het onderwerp 'urban renewal' ook hier weer een rol
speelt. Murakami is geloof ik niet zo blij met de snelheid waarmee
Japan wordt volgebouwd. Volgens mij stond zoiets in het interview
achterin Het Schaap.
Tot
slot de 'voetafdrukjes' op sommige bladzijden, een soort danspasjes. Ik
dacht eerst dat die bedoeld waren om een hoofdstuk op te delen, zoals
er soms een sterretje o.i.d. staat. Maar dan vind ik de plek waarop ze
staan niet altijd logisch. Misschien toch een andere functie? Staan die
er in het Nederlands ook?
Nee... geen voetjes te zien in de tekst! Soms wel sterretjes om een witregel aan te geven. Klinkt als een leuk detail!
En ook deze grrl houdt het niet bij Dans, dans, dans alleen:
De Opwindvogelkronieken en Kafka on the Shore
(kijk, zo verraad ik meteen in welke talen ik las ;) aan één kant. Die
zijn erg vol, euforisch, bombastisch - doen me denken aan films van
Peter Greenaway ten tijde van 'The Cook, the Thief, his Wife and her
Lover'. Aan de andere kant heb je Murakami's eerdere boeken, die ehm...
meer Japans zijn (?): subtiel, ingetogen, maar wel met magische
elementen. En ze overlappen elkaar in dingen die Murakami eigen zijn:
de beschrijving van dagelijkse handelingen (eten), muziek, katten, etc.
Ik ben wel blij dat ik Het schaap
eerst heb gelezen want het geeft volgens mij wel een extra dimensie aan
het verhaal als je precies weet waarover de ik-figuur praat als hij het
over zijn herinneringen aan het Dolfijnenhotel en het meisje met de
mooie oren heeft. Een breder referentiekader, zeg maar, dan wanneer je
dat boek niet las. Ik kan het dus iedereen aanraden, ook al had ik met De jacht op het verloren schaap in het begin wat moeite. Ik kwam er wat moeilijk in maar vond het uiteindelijk prachtig. En dat ik bij Dans dans dans geen enkele 'opwarmperiode' nodig had heeft misschien wel te maken met het feit dat ik hierdoor al in het verhaal zát.
Misschien is dit wel de beste samenvatting:
Het
was een waar genoegen. Al dansend met de hoofdpersoon onze
consumptiemaatschappij in een soort droom te beleven. Het gekke is dat
ik het boek gewoon niet kan samenvatten. Maar een uitstekende
leeservaring! Als ik het aan iemand aanbeveel is het alleen maar met:
een heerlijk voor het slapen gaan boek… fantasierijk, humorvol, ontspannend… een ervaring rijker!
Maar het verhaal?????
Hoe kan zoiets?
 Dettie
|
Officiële website Murakami Informatie over de auteur Biografie
|
