Hallo allemaal,
Ik zal proberen van de mails weer een leuk overzicht te maken en wil er
graag dit aan toevoegen:
Een boek dat mij lang zal heugen en mij heel erg heeft geboeid, waarin
zoveel ingrediënten zitten; jaloezie, eenzaamheid, liefde,verraad,
agressie, liefde , de cultuur in Afghanistan, geloofsovertuiging en de
intriges van vader en zoon. Het is zoals in het lied van Marco Borsato
"Hoe haal je de oorlog uit de kinderen".
Zoals één van mijn leden van de literatuurclub zei: Als ik dit boek
oppakte om verder te lezen zat ik samen met Hassan onder de appelboom.
Dan nu verder met de reacties die door de boekgrrls zijn gegeven;
In Kabul, Afghanistan, woont Amir met zijn vader. Zijn moeder is in het
kraambed gestorven. Amir hoort tot de gegoede klasse, de Pashtun, zijn
vader is een succesvol handelaar, en staat in groot aanzien. Ze hebben
bedienden: Ali en Hassan, die tot de Hazara's behoren, een onderklasse.
Hassans moeder is weggegaan toen Hassan nog maar een baby was. De
jongens
Amir en Hassan groeien samen op, zijn vrienden voor zover een
soennietische Pashtun bevriend kan zijn met een sji'ietische Hazara.
Hassan is de slaafse vriend. Bij de jaarlijkse vliegerwedstrijd in
Kabul(een Afghaanse traditie) is Amir de vliegeraar, degene die het touw
van de vlieger in handen heeft. Hassan is zijn hulpje, de vliegervanger.
'Voor jou doe ik alles!' roept Hassan hem toe voordat hij wegrent om de
vallende vlieger uit de lucht op te vangen. Het begin speelt eind jaren
zestig, met de eerste verschijnselen van etnische gewelddadigheid. Als
Hassan in een hinderlaag gelokt wordt en jongens hem mishandelen, staat
Amir daar en kijkt ernaar. Hij helpt niet. Deze lafheid achtervolgt hem
de
rest van zijn leven. Temeer omdat hij de lafheid veroorzaakt werd door
jaloersheid. Zijn vader altijd scheen altijd meer aandacht te hebben
voor
Hassan dan voor Amir, zijn eigen zoon. En Amir maakt alles nog erger:
hij
beschuldigt Hassan valselijk van diefstal, waarop Ali en Hassan weggaan
uit Kabul.
Na de Russische inval, begin jaren 80, vluchten Amir en zijn vader naar
de
Verenigde Staten. Amir bouwt er een nieuw bestaan op, maar hij slaagt er
niet in Hassan te vergeten. De ontdekking van een schokkend
familiegeheim
voert hem uiteindelijk terug naar Afghanistan, dat inmiddels door de
Taliban is bezet.
Ik kopieer de beschrijving van The kite runner (De vliegeraar van Kabul)
even uit de aanbeveling voor de leeslijst:
"Amir en Hassan zijn gevoed
door dezelfde min en groeien samen op in de hoofdstad van Afghanistan.
Amir komt uit een bevoorrechte familie, Hassan en zijn vader zijn arme
Hazaren, in dienst van Amirs vader. De loyaliteit van Hassan is
grenzeloos, maar dit is niet wederzijds. Een gruwelijk voorval drijft
hen
voorgoed uit elkaar. Na de Russische inval in Afghanistan vluchten Amir
en
zijn vader naar de VS. Amir bouwt daar een nieuw bestaan op, maar slaagt
er niet in Hassan te vergeten. Zijn voornemen om zijn oude schuld jegens
Hassan in te lossen sleept hem tegen wil en dank mee in een
huiveringwekkend avontuur."
Ik vond Hassan een beetje *te* goed voor deze wereld om werkelijk te
zijn,
maar verder vond ik The kite runner een mooi, spannend, pijnlijk en
ontroerend boek. Op tweederde vroeg ik me even af of er niet wat *teveel*
in gebeurt maar dat gevoel is aan het eind verdwenen. Ik heb me
afgevraagd
waarom ik überhaupt dat gevoel kreeg, want ik hou zelfs van boeken die
een
beetje over the top gaan... Mijn theorie is dat ik -hoewel ik heel goed
wist dat The kite runner fictie is- het boek toch een beetje las om te
'leren' hoe het is om in Afghanistan op te groeien en daarna je land te
moeten ontvluchten; als waarheid dus. Dat is er onbewust ingeslopen door
mijn onbekendheid met het onderwerp en de uitgever op de achterflap
vertelt bovendien dat ze door het verhaal intensief betrokken is geraakt
bij Afghanistan. En ja, voor een 'waargebeurd verhaal' is het wat te
onwaarschijnlijk - of niet?
Het gevoel verdween nadat ik hierover had nagedacht: ik had weer beter
door dat ik fictie las - hoewel misschien wel samengesteld uit
verschillende heuse gebeurtenissen?
The kite runner deed me denken aan Ian McEwans Atonement (Boetekleed),
dat
in februari 2004 op de leeslijst stond. Beide verhalen draaien om de
kapitale fout die een kind maakt - en de rest van zijn/haar leven met
zich
meedraagt. Dat drukt zwaar op je schouders: je zou wel willen helpen het
gebeurde ongedaan te maken, maar dat is onmogelijk. In The kite runner
krijgt de hoofdpersoon (Amir) gelukkig nog een kleine kans daartoe.
Hosseini schrijft beeldend: ik zal de kleurige vliegers in de
strakblauwe
lucht niet gauw vergeten, noch de wonden die het spel je oplevert...
Fascinerend trouwens dat in Afghanistan het vliegerseizoen in de winter
valt - echt de andere kant van de wereld ;-)
v
e
r
k
l
a
p
p
e
r
'The kite runner' uit de titel is Hassan: de beste renner van Kabul die
daarvoor een soort zesde zintuig lijkt te hebben. Het moment waarop hij
als kite runner triomfeert is het keerpunt in het leven van de jongens.
Hopelijk is het dat opnieuw voor Amir en Hassans zoon Sohrab?
Een indrukwekkend boek, over de etnische strijd in Afghanistan; over
liefde en oorlog; over jaloezie en verraad. Een prachtige mengeling van
een goed verhaal tegen het verhaal over een andere cultuur die
vernietigd
wordt daar fanatici. Zo wordt op pagina 9 Hassan geboren in 1964 en een pagina verder om
1963.
Dan ligt dat aan de vertaler/nederlandse uitgever, want op pagina 6 van mijn engelstalig versie is hij 2 keer keurig in the winter of 1964
geboren. Dat dit feitje zonodig 2 keer kort achter elkaar word verteld
is
typisch van de lompe herhalende manier van vertellen van deze schrijver.
Een goede editor had veel verbetering in kunnen brengen door ongeveer de
helft te schrappen. Maar dat is detailkritiek bij een verder
indrukwekkend boek. Ook negatieve mails worden opgenomen in het
verslag.
Zoals jullie misschien al geraden hebben vind ik het ver van
indrukwekkend tot nu toe (ben ongeveer 2/3 doorheen. Ik lees eigenlijk
alleen maar verder omdat ik benieuwd ben hoe dat verder gaat nu dat Amir
terug in de Afghanistan van (bijna) nu is. Het persoonlijk verhaal van
Amir is een opstapeling van erg voorspelbare clichés, geschreven in een
kleurloos en-toen-en-toen-en-toen style. Ik geloof dat het de bedoeling
is dat de lezer sympathie voelt voor Amir, wegens zijn schuld gevoel
over
wat hij gedaan heeft. Maar ik kan niets anders dan irritatie voelen bij
zijn 'poor little rich boy' zeur verhaal. Wat hij deed wAs
verschrikkelijk! Het was totaal onnodig en wreed om Hassan te laten
vallen. (Dat hij niet durfde in te grijpen toen 'het' gebeurde was zwak
maar niet totaal onbegrijpelijk, maar dat hij later hun levenslange
vriendschap verbrak was onvergefelijk.) Maar wat me vooral tegenvalt is
de erg vlakke schrijfstijl. Van een boek dat zo hoog gejubeld wordt
overal verwacht ik iets bijzonders. En die heb ik zeker nog niet
gevonden. Wie weet, komt dat nog in de laatst 100 pagina's, maar ik kan
het amper geloven. (En dat Amir en zijn - owattoevallig! - onvruchtbare
vrouw uiteindelijk dat kind van Hassan in huis gaan nemen zit er ook dik
in natuurlijk...) teleurgesteldgrrl
die ook meer bruikbare vliegeraar tips had verwacht, maar helaas, de
kunst van het kite-flying in dit boek is vooral de andere hoog-vliegers
uit de lucht snijden, niets over hoe je een steeds duikelende vlieger nu
eenmaal goed omhoog kunt krijgen...
Maar ook een negatiefgrrl kan tot andere gedachte komen.
Maar oké smaken verschillen nu eenmaal.
ok, ok, ik geef toe, de laatste 1/3 is beter dan de rest. Maar het is
'beter' in een spannende thriller-achtig manier. Dit is (in
tegenstelling
tot wat de belAchelijk enthousiast blurb je zou doen geloven) geen
literaire roman. De karakters zijn van karton, uitgeknipt met geen
andere
doel dan de plot voort te drijven. In thrillers/snogbusters/chicklit kan
ik dit hebben, je verwacht tenslotte niets anders met zulke boeken, maar
niet in boeken die blijkbaar pretenderen om meer te zijn. (Of in ieder
geval die pretensies opgeplakt hebben gekregen van de hype eromheen.) De
stukken in Afghanistan zijn wel schrijnend. Vooral die voetbal wedstrijd
met de 'alternatieve' volksvermaak in het midden heeft mij bijna doen
lezen met handen voor mijn ogen (erg moeilijk, geef ik toe..). Maar moet
de bad guys nu zonodig zo _ heel_ erg slecht geschilderd zijn? Is het
echt waarschijnlijk dat de mannen met macht in de Taliban letterlijk
junkie sociopaths zijn? (Hmm, zijn niet alle 'mannen met macht' een
beetje zo, als is het meestal alleen maar figuurlijk...?) Maar goed, het
einde heeft wel iets bevredigends. Niet tE zoet allemaal. Ofhoewel...
nou ja, ik wil wel verder hier over nadenken, maar dan wel onder een
verklapper, anders geef ik te veel weg voor de grrls die het boek alsnog
zouden willen lezen. Mijn advies aan deze grrls is dus - diagonaal door
de eerste 200 pagina's om even te weten wie wie is (hij herhaalt alles
steeds, dus je kan mAkkelijk vanaf voor de helft overheenlezen! ;-) en
dan
je schrap zetten voor het laatste stukje.
ver
k
l
a
p
p
e
r
dat zelfmoordpoging van Sohrab. Een kind die dood wil is zoiets
verschrikkelijks. Het deed me denken aan Jude (the Obscure, van Thomas
Hardy). Hij hangt zichzelf en zijn broertjes en zusjes op en laat de
hartverscheurend briefje achter met de onvergetelijke woorden 'Done
because we are too many.' (ook nog kinderlijk mispeld, maar ik weet niet
meer precies hoe 'verkeerd' dit geschreven was, dus probeer het niet
letterlijk te weergeven hier.) Ik moest hieraan denken uiteraard omdat
het de bekendste vergelijkbare incident in de literatuur is. Maar Hardy
durfde in ieder geval 'echt' tragiek van te maken. (Hij werd ook goed
voor 'gestraft' door het publiek. De lezers waren zO verontwaardigd door
dit boek dat hij nooit meer een roman heeft geschreven.) Hosseini gaat
meer voor de crowd pleasing happy ending. En ach, ik geef hem geen
ongelijk - ik vrees dat er niet zo heel veel veranderd is sinds 1896 en
dat hij net zo'n lading kritiek over zich heen had gekregen als Hardy
toen
kreeg als hij zo'n schatje echt dood had laten bloeden in bad.
Over de inhoud van dit boek hoef ik gelukkig niets te vertellen want dat
heeft Marjo in haar aanbeveling al fantastisch gedaan. Dat ik het een
goed
boek vond had ik ook al gezegd. En wat verder dan nog?
Wat me opviel was dat het boek structureel doortimmerd in elkaar steekt.
Bijna volgens het boekje zou je zeggen, als er zo'n boekje zou bestaan
wat
waarschijnlijk wel het geval is. Bepaalde dingen worden daardoor
enigszins
voorspelbaar. Dat maakte deze lezer niet uit en vergrootte zelfs het
genot. Zo geeft het eerste hoofdstuk in iets meer dan 1 pagina driekwart
van het boek in een nutshell weer (ik hou daar wel van).
Voor een boek dat zo doortimmerd is, zijn er wel een paar foutjes
aanwezig. Of dat slordigheid van vertalen is, kan ik niet beoordelen. Zo
wordt op pagina 9 Hassan geboren in 1964 en een pagina verder om 1963.
Verder in het boek begonnen eind jaren tachtig de ogen van Rahim Khan
achteruit te gaan, dus liet hij Hassan de boeken van Amirs moeder
voorlezen. Wat niet wegneemt dat hij in 1995 in de avonduren (!) Hassans
zoon uit het lievelingsboek van de hele roman kan voorlezen! (zou hij
inmiddels een bril hebben?) En nog weer verder als Amir er erg slecht
aan
toe is speelt hij het toch klaar om uit volle borst te lachen. Nou, ik
ken
mensen die gekneusde ribben hadden en die er daarmee 100% beter aan toe
waren dan Amir op dat moment, maar uit volle borst lachen konden ze toch
echt niet.
Maar dat is detailkritiek bij een verder indrukwekkend boek.
Indrukwekkend op verschillende niveaus.
Er is het universele niveau van schuldgevoel, van-vader-en-zoonrelatie,
van vriendschap en verraad, van discriminatie, en ga maar door.
Dan is er een informatief niveau. Wat wist ik eigenlijk van Taliban of
Afghanistan. Daarom ook is het volgende zinnetje blijven hangen: Ik werd
dertien in de zomer van 1976, de voorlaatste zomer van vrede en
anonimiteit voor Afghanistan. En nu de Nederlandse politiek voor een
beslissing staat, krijgt dat niveau extra kracht.
Ook simpele dingetjes. Iedereen kent dat liedje van Queen wel: Bismillah
no, you will not let me go. Nooit aan gedacht om bismillah op te zoeken.
Maar het betekent: in de naam van God.
Er is een parallel tussen de bijna-offering van de zoon van Abraham en
een
Afghaanse feestdag waarop hetzelfde gevierd wordt en waarom er daarom
een
lam geslacht wordt. En de offering van het lam heeft dan weer verbanden
met de vriendschap tussen de beide hoofdpersonen.
Dan wordt er ook nog een duidelijk verband gelegd tussen de praktijken
van
de taliban en die van Hitler.
En om dan weer terug te keren naar een meer alledaags niveau: veel
relaties en de problematiek daarvan: die tussen vader en zoon, tussen
waarheid en leugen, tussen traditie en gevoel, tussen schuld en boete,
maar ook tussen schuld en op welke manier schuld in te lossen.
Nou ja, tot slot: het is spannend, soms gruwelijk, en altijd menselijk!
Ik hoop hiermee toch wat reacties los te weken op het boek van deze
maand,
die bijna afgelopen is. Het is niet eerlijk dat ik lappen inbreng moet
samenvatten over Extreem luid enz. en deze samenvatster er met een
drietal
mailtjes vanaf komt :-)! Maar vooral is het niet eerlijk tegenover dit
boek.
De slordigheidjes zijn mij niet opgevallen gelukkig.
Ik heb van het boek genoten en vond het juist helemaal niet
voorspelbaar.
Ik vond het juist zo knap, dat ik soms pas 5 regels van tevoren in de
gaten kreeg wat voor dramatisch er stond te gebeuren. Voor mij is dit al
een absolute topper voor 2006. Er moet heel wat gebeuren wil iets hier
nog
overheen komen.
v
e
r
k
l
a
p
p
e
r
Omdat het al een paar weken geleden is dat ik het boek uitlas, weet ik
de
namen van de personen niet meer . Sorry daarvoor. Ik hoop dat
onderstaande
toch nog enigszins te volgen is. Bijvoorbeeld dat die jongen verkracht
wordt dat had ik helemaal niet zien aankomen. En dat ze uiteindelijk
halfbroers waren ook niet. En bij dat gevecht later in het boek had ik
pas
in de gaten dat het diezelfde jongen van vroeger was, toen het er stond.
Dat hij uiteindelijk dat jongetje zou adopteren dat had ik al wel lang
zien aankomen, maar toch werd ook daar weer zo spannend om heen gedraaid
dat ik weer begon te denken dat het uiteindelijk niet zou lukken.
Dit boek heeft van Isabel Allende de volgende recensie gekregen:
Een onvergetelijk verhaal dat je nog jaren bij blijft. Het bevat alle
grote thema's van de literatuur en van het leven: liefde, eer, schuld en
verlossing. Ik ben het helemaal met Isabel Allende eens.
Mijn theorie is dat ik -hoewel ik heel goed wist dat The kite runner
fictie is- het boek toch een beetje las om te 'leren' hoe het is om in
Afghanistan op te groeien en daarna je land te moeten ontvluchten; als
waarheid dus. Dat is er onbewust ingeslopen door mijn onbekendheid met
het
onderwerp en de uitgever op de achterflap vertelt bovendien dat ze door
het verhaal intensief betrokken is geraakt bij Afghanistan. En ja, voor
een 'waargebeurd verhaal' is het wat te onwaarschijnlijk - of niet?
Ik las het boek niet om iets over Afghanistan te leren, maar ik merkte
dat
dat wel gebeurde. Het veranderde ook mijn mening over uitzending van
Nederlandse militairen naar Afghanistan. Aanvankelijk was ik daar
helemaal
tegen. Nu eigenlijk voor. Alleen vraag ik me af of het zo'n goed idee is
om ze na het Sebrenica (?)trauma naar zo'n gevaarlijk gebied te sturen.
Zou hier nu geen compromis in gesloten kunnen worden?
Hoewel de maand januari al verstreken is nog snel op de valreep mijn
reactie op "De Vliegeraar".
Vannacht om 1 uur had ik het boek uit.
Wat was het schitterend! Wat een prachtige beschrijving van de
ontwikkelingen in Afghanistan vanuit het vertelperspectief van de
jongens Hassan an Amir!
Wat zat het boek hecht doortimmerd in elkaar.
Al lezende haalde ik een kaart van Lonely Planet van het web en volgde
zo
de gangen van de tochten van Amir zowel tijdens de vlucht met zijn
"baba", alswel de zoektocht naar Hassan in het laatste deel van het
boek.
terwijl op de achtergrond (TV) mijn partner keer naar de besprekingen
over
de uitzending las ik maar door. Wat een schitterende co-incidentie!!!
Fijn
dat ik lid mocht worden van jullie club. Hoewel ik de laatste tijd niet
veel van me heb laten horen (verhuizing en zo) heb ik tot nu 3 boeken
van
de maand gelezen..... Op naar "Zaterdag"
Ik was zelf niet zo geinteresseerd in dit boek, totdat het werd
besproken
in de eerste aflevering van Page Turners. Ben er nu wel erg benieuwd
naar!
Dat heb ik trouwens met bijna alle boeken die er besproken worden ;-)
Ik lees sinds een paar weken weer mee, mijn wie-is-wie is niet zo heel
erg
veel veranderd uitgezonderd de leeftijd van mijn kinderen en de
hoeveelheid kippen (die zijn inmiddels door een vos opgepeuzeld). En ik
tref het; de vliegeraar als maandboek. Het is al weer een tijd geleden
dat
ik het gelezen heb en ik heb het boek momenteel uitgeleend dus ik kan
hem
er ook niet bij pakken. Ik ben begonnen in het boek nadat ik terug kwam
van een 5 week durende reis door Pakistan. Toen we, één van de steden,
Rawalpindi, die we bezocht hebben, naderden zagen we héél hoog in de
lucht
allemaal vliegers. We waren behoorlijk onder de indruk dat die vliegers
zo
hoog konden. Toen we in de stad zelf waren bleek het dat de kinderen op
de
platte daken van de toch vrij hoge gebouwen aan het vliegeren waren,
vandaar dat die vliegers zo hoog kwamen. Dit was zo'n prachtig gezicht
dat
het een dierbare vakantieherinnering is geworden. En ik heb terug in
Nederland dan ook meteen de Vliegeraar gekocht. Verder is het natuurlijk
altijd leuk dat in het boek bepaalde plekken wordt genoemd waar je dan
ook
geweest bent (o.a. Islamabad) Wat ik me verder nog van het boek herinner
wat indruk op me heeft gemaakt is het leven in Kabul ten tijde van de
Taliban, zo onveilig en zo'n willekeur dat zelfs het maken van
oogcontact
al noodlottig kan zijn.
Vanmorgen 'the kite runner' uitgelezen en ik merk dat het me niet
loslaat, dat boek. Ik lees het vooral als een boek over schuld,
verschuldigd zijn - en over hoe dat van de ene generatie op de andere
kan doorgaan. Toegegeven: mijn kijk is vast medebepaald door de
vakliteratuur die ik op het moment lees, waarin sterk wordt uitgegaan
van het werk van Nagy. Maar toch. Ik ben het wel eens met de kritiek van
Elma dat de meeste karakters in het boek niet erg worden uitgewerkt. Dat
geldt naar mijn mening overigens niet voor Amir - wel voor de andere
personen. En dat er een aantal wel *erg* toevallige gebeurtenissen in
voorkomen (m.n. in het laatste deel), klopt ook. Toch vond ik het boek
overtuigend én intrigerend. Ali voelt zich verplicht tegenover Baba
omdat diens vader hem (een Hazara nog wel!) opgenomen en verzorgd heeft.
Dat geeft Ali een grote verplichting, die hij van Baba's vader
overdraagt op Baba. Blijkbaar zó groot, dat zelfs het feit dat Baba zijn
eer ten diepste aantast door sexueel contact met zijn vrouw te hebben,
hem niet ertoe brengt om weg te gaan. Baba voelt zich verplicht ten
opzichte van Hassan - zijn zoon die hij niet kan erkennen, o.a. om Ali
niet nog verder te onteren. Maar hij doet er alles aan om aan die
schuld, die verplichting t.o.v. Hassan tegemoet te komen. Dat vergroot
alleen maar de verplichting die Hassan t.o.v. hem voelt - een
verplichting die hem door zijn vader is overgedragen. Ik denk dan ook
niet dat Hassan 'te goed is voor deze wereld'. Hassan is Baba en daarmee
ook zijn zoon heel veel verschuldigd. Maar Hassan is niet zomaar een
sul, getuige zijn slimme opmerking als Amir hem vraagt: 'Als ik je zou
vragen aarde te eten, zou je het dan doen?' Zo ontstaat er een web van
verbondenheden, verschuldigd zijn en eer. In dat web groeit Amir op - en
voegt er zijn eigen lijnen aan toe. Zoals een gevoel van schuld t.o.v.
zijn vader omdat zijn moeder bij zíjn geboorte gestorven is. Maar ook
een gevoel dat hij niet de waardering en de warmte en de aandacht van
zijn vader krijgt waar hij eigenlijk recht op heeft - die hij zo graag
zou willen hebben. Hij weet dan wel niet dat Hassan zijn halfbroer is,
maar voelt natuurlijk wel dat er zich tussen Baba en Hassan iets
afspeelt. Hassan neemt voor een deel de plaats in die hem zou toekomen.
Voor mij maakt dat ook het verraad van Amir t.o.v. Hassan - hoe
afschuwelijk het ook is - geloofwaardig. (Of het wel of niet
onvergeeflijk is, vind ik er dan eigenlijk niet zo toe doen. Wie zou dat
moeten bepalen?). Amir raakt volstrekt klem tussen zijn negatieve gevoel
t.o.v. Hassan (die hem immers de liefde en waardering van zijn vader
ontsteelt) en zijn positieve gevoel voor een vriend waarmee hij zo nauw
verweven is en die hem oneindig trouw is. Hij kan dat maar op één manier
oplossen: door Hassan van het toneel te verwijderen. Dat lijkt een
uitweg, maar leidt uiteindelijk alleen maar tot nieuwe schuld.
Nogmaals: ondanks de wat mindere stukken en de weinig uitgewerkte
karakters (Soraya is ook al zo'n engel) vond ik het indrukwekkend en
intrigerend. En het laat een heleboel vragen open - want is Amirs schuld
'ingelost' door Sohrab op te nemen? Of heeft hij het alleen maar erger
gemaakt door het vertrouwen van het kind weer te verspelen? Het boek
eindigt niet in de gloria, maar wel met een beetje hoop. En ook dat vind
ik mooi Of om met Nagy te spreken: "er is altijd de hoop op herstel van
geschonden betrekkingen".
Zo zie je zoveel mensen en zoveel indrukken.
Heerlijk toch...???