Peter Høeg: Smilla
k ben niet zo positief, dat was ik de eerste keer ook niet. Niet dat het saai is, maar door de overdaad aan technische uitweidingen begin ik stukken over te slaan, en dat lijkt me niet de bedoeling. Ik vind dat al die technische verklaringen overbodig zijn, want ik volg het verhaal zonder ook wel. Afgezien hiervan is het spannend geschreven, in tegenwoordige tijd. Geloofwaardig? Hmm, apart mens die Smilla, een einzelgänger, bewust buitenstaander. Zelfs in haar verliefdheid blijft ze een koele kikker. Is dit te wijten aan haar Eskimogenen??? Of is het het gebroken huwelijk, en rumoerige jeugd? Haar enige obsessie is Esajas, en haar drang om ten koste van alles te weten te komen wat er nu eigenlijk gebeurd is. En waarom. De laatste zin " we laten het onbeslist" tja, ik houd daar niet van, voor mij is dit boek een zes plus waard. Marjo
Deze discussie hadden we in '97 ook en dat leidde tot oefeningen in de praktijk!
Ik vond Smilla als persoon erg boeiend, raadselachtig en vol tegenstellingen. In ieder geval geen cliché. Ik bedoel, eerst die aparte en dure kleren, en zodra je gaat denken dat ze dan dus wel een bepaald type zal zijn, blijkt ze van wetenschappelijke boeken te houden die ik niet eens zou kunnen lezen, laat staan waarderen. En die vriendschap met dat jongetje dat verongelukt is. Ik kreeg de indruk dat ze heel veel om dat kind gaf en een soort tweede moeder voor hem geworden was, hoewel ze in het begin duidelijk zei dat ze niet van plan was om zich aan hem te hechten, of aan kinderen ueberhaupt. En dan bleef het lang een raadsel of ze arm en kansloos was, of juist niet. En zelfs haar uiterlijk. Soms dacht ik dat ze erg mooi was, en later bleek dan toch dat er mensen waren die gelijk zagen dat ze van die kleine mensjes met kromme benen afstamt.
De grootste tegenstelling vond ik eigenlijk dat ze geregeld toespeelt op haar eenzaamheid, depressies, wens om niet meer wakker te worden enz. (schijnt in het Noorden gebruikelijker dan bij ons, maar toch...) maar zodra ze iets wil bereiken, enorm slagvaardig en optimistisch reageert. Haar houding deed me vaak denken aan wat in het Duits die "Flucht nach vorne" genoemd wordt, dus van louter angst moedig en roekeloos worden. Iedere keer als er iets mis dreigt te lopen of ze iets wil bereiken, reageert ze enorm gevat. In ieder geval is Smilla op haar best als de situatie lastig of gevaarlijk wordt.
En als ze iemand graag mag of vertrouwt, gaat ze door dik en dun en accepteert zonder meer zijn zwakten. De monteur en die boekhoudster waren mensen waar ik me heel duidelijk iemand bij voor kon stellen; die schipbroker en de vader van Smilla, Moritz, ook nog wel. Copenhagen ken ik een beetje, dus daardoor kwamen veel straatnamen enz. me tamelijk bekend voor. Tijdens het lezen heb ik me vaak afgevraagd waarom ik helemaal niets over Groenland wist en bedacht ik dat ik er graag meer over zou willen lezen. Maar al die avonturen op dat schip hadden voor mij niet gehoeven. Dat ze daar zomaar als stewardess aangenomen was, leek me om te beginnen niet erg geloofwaardig. En dan waren er steeds veel te veel mensen waarvan ik nooit precies wist wie er wie was, waarom ze aan boord waren en die me ook niet echt interesseerden.
Interessant vond ik hoogstens de ontmoetingen met die brutale jonge zeeman die alles van schepen afwist. Eerst leek het erop dat Smilla in die machtkamp het onderspit zou moeten delven, maar naderhand bleken de andere bemanningsleden nog veel erger te zijn. Dat die monteur plotseling weer opdook, vond ik nogal raar en het einde tamelijk teleurstellend. Als ik het boek een cijfer zou moeten geven, denk ik een 7,5.
Taal: Ik raakte de draad een paar keer kwijt en moest even terug slaan. Vaak, aan het begin van een nieuwe paragraaf, was het niet helemaal duidelijk waar het over ging. Soms was het mij een beetje teveel van de hak op de tak. Sommige zinnen waren prachtig poetisch en dan werd het ineens weer heel technisch en telegramstijl.
Personen: Smilla was te perfect.Hoewel veel mensen Smilla een heel origineel personage vinden, was het wat mij betreft te ver gezocht dat ze toevallig in het juiste huis woont, veel van de juiste onderwerpen afweet, een vader heeft die haar informatie over de medische kant van de zaak kan geven, precies weet wat ze op een bepaald moment moet doen en bovendien een goed potje kan vechten. Het is ook wel makkelijk dat ze niet aan iemand gebonden is, zodat ze van de ene dag op de andere op reis kan gaan. Bovendien vond ik haar nogal arrogant. De monteur vond ik veel geloofwaardiger en menselijker (hij maakte fouten) in zijn handelen. De "slechte" mensen zijn nogal stereotype: ze hebben maar een doel en gaan letterlijk over lijken om dat te bereiken. Ook proberen ze elkaar te "ellebogen". Een tijd lang haalde ik Ving en Ravn door elkaar. De verschillen tussen de bemanningsleden van het schip komen goed uit de verf.
Inhoud- Ik vond de beschrijvingen van de sneeuw en het ijs en te metaforen die ersoms gemaakt werden heel mooi. Zoals zoveel van jullie heb ik over alle technische stukken heen gelezen en er alleen genoeg van onthouden als nodig was om het verhaal te volgen. Maar ik vroeg me wel af waarom het zo gecompliceerd moest, misschien om Smilla nog slimmer te laten lijken dan ze al is.
Plaatsing- Copenhagen in de winter is de bewoonde wereld met alles erop en eraan. Het is makkelijk om van A naar B te komen of iemand te bellen. Maar de mensen weten niets van elkaars doen en laten af. Op zee in tegen het ijs opstomend is men veel geisoleerder. Het is zelfs niet zeker of ze door het ijs heen kunnen komen. Een vertrouwlijk telefoontje vereist ingenieuze trucs. Maar iedereen houdt iedereen in de gaten en niemand vertrout de anderen.
Plot- Zoals ik al zei te vergezocht en ingewikkeld. Ik lees niet vaak detectives, maar meestal kan ik het toch beter volgen dan hier.
Einde- Dat was inderdaad al een tijd duidelijk.
Conclusie- Het ging wel, niet slecht, maar niet mijn favoriet. Ik voel me niet geroepen om snel weer iets van Peter Hoeg te lezen.
Ina, Ineke, Aline en Else hadden zich verzameld om Smilla te kijken, maar ja, eerst moesten we kletsen met koffie en thee en de heerlijke Noorse worteltjestaart (vies he? ;-D ) die Ineke had meegenomen (de rest is op, Ineke, we hebben er nog van gesmuld!!), en de crypto van de VK moest ook nog Even gemaakt worden. Verder werden er ook nog wat boeken 'gevonden', die onder de naam Willemijn (Ina dus) bij bookcrossing.com geregistreerd stonden ;-) , waarvan ik er twee heb ingepikt, één is er volgens mij met Ineke (?) vertrokken en de laatste is vanmiddag door mijn zus liefdevol opgenomen :-)Dan nog even een verslag van de video-Smilla-avond:
Het was dus eigenlijk al best wel laat toen de video eindelijk aangezet werd. Jammer vooral voor Aline, die om de laatste trein te kunnen halen daarom de laatste 10 minuten missen moest :-(, gelukkig had ze het boek gelezen! En dat terwijl ze nog wel een mega-hoeveelheid popcorn had meegenomen (die is nog niet op :-) ). Aline, als je nog het eindje wilt zien, laat ik de film nog even op band staan! Geef maar een gil. Volgens de grrls die het boek gelezen hadden (ik niet) haalde de film het niet bij het boek (en nu ik de Smilla- mails gelezen heb, denk ik dat dat waar is). Een verdere vergelijking van boek en film moet ik aan Ina, Ineke of Aline overlaten. Al met al een bijzonder gezellig avondje, maar de volgende keer moeten we toch maar wat sneller de play-knop indrukken!
En zo verliep de discussie in 1997:
De "introverte sneeuw-girl Smilla" doet stof en sneeuw opwaaien. Dat Smilla leven wordt ingeblazen door een man lijkt geen probleem, in tegenstelling tot Nelleke Noordervliet's David, waarover we het de vorige maand hadden.
>>>
> 'Spannend' en apart; mooie sfeertekeningen ook, vooral in het begin als ze mijmert op dat dak over die voetstappen in de sneeuw. Ook als ze terug gaat naar haar afkomst, jeugdherinneringen. De ontknoping vond ik wat tegenvallen. Ook de episode op de boot vond ik vrij warrig en wat onwaarschijnlijk. En die monteur heeft haar toch eigenlijk min of meer verraden of niet? Dat vond ik jammer, maar dat zal het romantische in mij wel zijn...
> Overigens heb ik het hele boek geloofd dat Peter Hoeg een vrouw was, ondanks de foto. Eindelijk een vrouw die denkt zoals ik, dus moet het wel een vrouw zijn dacht ik. Zou er iets mis met me zijn?
> Het werd allemaal wel onwaarschijnlijker en vaak doet me dat wel afhaken, maar dit keer was het zo spannend en sfeervol beschreven dat me dat absoluut niet stoorde. Soms bladerde ik even terug om de oorsprong van een genoemde naam op te zoeken, omdat ik de draad van het verhaal niet wilde kwijtraken. Dat is behoorlijk gelukt. Het werd niet een ingewikkeld verhaal waar geen touw meer aan vast te knopen viel, waar ik eigenlijk bang voor was.
> Ik vind vele verwijzingen naar getallenreeksen (o.a. Elementen van Euclides, getallenreeksen die het leven ordenen en verklaren) naar chaos en chaostheorie en naar de oneindigheid (is een sneeuwvlok niet een perfect voorbeeld van oneindigheid; een kristalvormig iets dat als het ware een geordende chaos voorstelt?). Ik ben pas op blz. 242, en wat ik gelezen heb doet me denken aan de Aleph van Borges; zowel Borges als Hoeg laten hun hoofdpersonages een poging doen om orde te scheppen in de chaos die het leven is. Het boek is als een kaleidoscoop, steeds opnieuw vind ik nieuwe chaos, waarin een zekere orde ontstaat, die vervolgens weer verstoord wordt. Misschien is dat de reden dat ik er maar moeilijk in kan komen
> Potjandorie, volgens mij sla je de spijker op zijn kop. Zooo diep had ik er nog niet over nagedacht, maar ik denk dat je gelijk hebt. En dat is waarschijnlijk ook waarom hij mij zo vertederd. Dat vastklampen aan 'zuivere' getallen en in een ander boek, de wanhopige pogingen van machteloze tieners om door het "tijdcomplot' op te lossen, hun leven in orde te maken, ouders uit de dood laten opstaan etc.
> Af en toe staan die denkbeelden gevaarlijk dicht bij een psychose en ik denk dat dat misschien ook wel eens heeft gegolden voor Peter Hoeg. Ik ben wel steeds nieuwsgieriger naar zijn echte levensverhaal
<<<
En dan komt er een opmerking die voor een opvallend resultaat zorgt:
>>>
> Ik vond het juist fijn dat de hoofdpersoon een vrouw was en heb er op één momentje na totaal geen 'last' of raar gevoel over gehad dat de schrijver een man is.
<<<
Dat ene momentje met Smilla's minimaal beschreven seksuele escapades zorgen voor maximale hoofdbrekens. Leiden ook tot meerdere experimenten met een minimum aan positief resultaat.
>>>
> Smilla die haar clitoris `neukte' in de opening van de penis! Misschien ben ik achterlijk maar dat ik vond zoiets raars en wel typisch door een man geschreven. Ik moest het toch wel ff kwijt. Zou het wel leuk en vooral interessant vinden als anderen me konden vertellen dat het wel mogelijk is......
> Nou dan ben ik ook achterlijk, want ik keek er ook nogal van op, ik heb het nog aan X..... laten lezen en die vond het ook gek.
> Eerlijk gezegd kreeg ik het gevoel dat die Hoeg het zelf ooit eens zo meegemaakt moet hebben, anders zou je het toch nooit zo kunnen verzinnen !!! Ik heb wel wat fantasie, maar zou dit niet hebben kunnen bedenken !!
<<<En dan komt de volgende oproep,
>>>
> Maar serieus, dames-met-(een-heer-als)-partner? Hebben jullie het al uitgeprobeerd?
die tot weinig "bevredigend" resultaat leidt:
> Toen ik het voorlas keek N.... heel pijnlijk...
> Mijn heer-partner's mond viel open in stomme verbazing. Onderzoeks resultaat: negatief
> mijn persoonlijke resultaat: positief ! Beetje onwennig en wat moeilijk allemaal, maar, als we niet zo vreselijk veel gelachen hadden, was het vast wel allemaal gelukt. Enige oefening is duidelijk wel vereist.
(voor de 2003 lezers: hier terug)
<<<
Het taalkundig resultaat is "vruchtbaarder":
>>>
> Mag ik het S-plekje (van Smilla) voorstellen?
Smilla's Sensetive Spot?
Smilla's sense for feeling spots?
Fem-plex?
<<<
En toen we toch eenmaal taalkundig bezig waren:
>>>
> Is het nu: 'sense of snow' of 'feeling of snow'. Of heeft dit met engelse/amerikaanse druk te maken.
> Smilla's Sense of Snow vanwege de alliteratie en omdat sense toch net een andere betekenis heeft dan feeling.
> Het meer gebruikelijke Deense woord voor "gevoel" is "foelelse" (lees voor de oe een o met een / erdoor). Hoewel Deens en Engels geen van beide mijn moedertaal zijn, denk ik dat "fornemmelse" meer overeenkomt met "sense" en "foelelse" meer met "feeling". Maar eigenlijk doet dat er niet zoveel toe...
> ehm.. wa'k zeggen wou: de Deense titel is "froken smillas fornemmelse for sne". daar allitereert het dus niet zo lekker als in het Engels, maar met al die f-en en s-en past het toch wel bij elkaar. ik kan me wel voorstellen dat de Engelse uitgever onmiddellijk voor de allitererende versie kiest, ook al zou het niet helemaal in stijl van het boek zijn. een lekkere titel verkoopt nu eenmaal beter...
<<<
Coïncidentie vond eveneens plaats!........
>>>
> Smilla heb ik in ieder geval al uit, las dat daar volgende maand de verfilming van uitkomt! 15 september meen ik, hoe kienen ze dat uit > voor ons septemberboek, of is dat bewust gedaan?
> Dat is _natuurlijk_ in overleg met de Boekgrrls gedaan. We hebben toch grrls met skandinavische connecties?
> Smilla's Sense of Snow, regie Bille August, te zien vanaf 18/9.
> Gaan we dan met z'n allen naar de film? ;-)
<<<
Dat deden we en er volgde dit verslag:
>>>
> Ik heb het boek zo'n twee jaar geleden gelezen en de details waren in mijn toch al wrakkig geheugen weggezakt. Maar ik hoorde naast mij steeds mompelen: "Ze houden zich letterlijk aan het boek, dezelfde zinnen". Ze houden zich stug aan de rode lijn in het verhaal, wat in het boek nog wel eens een toer is, dus het verhaal is goed te volgen. De beelden zijn mooi, alleen is het een beetje slechte filmkwaliteit, de ijsbergen waren minder mooi dan ik wel eens gezien heb, nogal blauw en schimmig. Misschien lag het aan de bios.
> Ik vond het niet slecht, maar ik weet niet of ik, als ik het boek niet gelezen had, er ook door gegrepen zou zijn. Zonder alle rare gedachtensprongen, filosofieën, verhandelingen over sneeuw en het binnenleven van Smilla, blijft er een originele thriller over. Leuk genoeg, maar voor mij waren dat de dingen die echt anders waren. Daar herkende ik heel veel in dat ik anders zelden tegenkom. Ook al wordt hij een keer stapelgek en schrijft hij alleen nog maar over complotten in tijd en de absolute zuiverheid van wiskunde, ik blijf uit dank voor het aangenaam verpozen, alles lezen wat hij afscheidt.
>>>
De sfeertekening in _het boek_ werd in ieder geval gewaardeerd:
>>>
> Nadat ik "de tuin van de Samoerai" gelezen had, werd ik nieuwsgierig naar Japan en had ik er wel gelijk heen willen reizen. Datzelfde heb ik nu met Groenland... Zegt genoeg, lijkt me zo...
> Het was, naast de continue aanwezige spanning, vooral de sfeer die me aansprak, de sneeuw en het ijs. Ik heb nog even in de atlas gekeken waar Groenland precies lag, hoe ze ongeveer gevaren moeten hebben en of de plaatsnamen uit het boek daar ook echt bestonden. Dat bleek inderdaad zo te zijn.
>>>
Om te eindigen met de volgende uitspraak uit Smilla's Sense of Snow:
<<<
"Writers see where we're headed before scientists do".
>>>
december 1997.
Eisjen
Laatste keer bijgewerkt: 17/04/03 Eisjen
