"Gisternacht om kwart voor drie heb ik 'De
passievrucht' dichtgeslagen... Ik voelde me er wel een heel klein beetje verdrietig bij:
verdrietig dat het boek nu al uit is; uit, afgelopen, voorbij, dichtgeslagen..."
_De_ manier om met een boek te eindigen! En dan de gevoelens het keyboard in:
>Ik durfde in eerste instantie niet zo goed aan het boek te beginnen. Het heeft
immers vorig jaar de Generale Bank Literatuurprijs gewonnen, en op de één of andere
manier heb ik volautomatisch een aversie tegen boeken die zo'n "prestigieuze"
prijs gewonnen hebben... (Het kàn dan toch haast geen leuk boek zijn, als het zulke
"hoogstaande" literatuur is??) Maar ik ben blij dat ik toch begonnen ben te
lezen!
Ik zal proberen om mijn mening te geven zonder al te veel van de inhoud te verklappen:
Ik voelde me direct vanaf paina 2 rechtstreeks het verhaal ingezogen. De schrijfstijl,
aan de ene kant heel afstandelijk en onderkoeld, maar aan de andere kant heel subtiel en
betrokken, vond ik heerlijk om te lezen! De verschrikkelijke dingen die toch eigenlijk in
het boek gebeuren, worden zonder enige vorm van theater en drama opgeschreven, en juist
dáárom voelde ik me heel erg betrokken bij Armin en Bo! Ik had verwacht dat het
belangrijkste van het boek de grote zoektocht naar "de dader" zou zijn, en met
die gedachte begon ik ook aan het boek. Maar al lezende werd voor mijzelf het ontmaskeren
van de dader steeds minder belangrijk, maar de levensverhalen van Armin en Bo juist veel
belangrijker! Ondanks dat het boek vol zit met terugblikken, flashbacks, weetikveel, is
het op geen enkel punt chaotisch of niet meer te volgen. Ik heb geen een keer terug hoeven
te bladeren om dingen terug te zoeken, en dat vind ik heel knap gedaan.
Ik weet niet hoe jullie het verhaal ervaren hebben, maar er zaten voor mij een heleboel
herkenbare dingen in, die ik heel goed verwoord vond!
p.80:"Waar is mama?" vroeg Bo af en toe. "Mama is dood," zei ik
dan. "O ja, mama is dood."
p.91: We eten pannekoeken met appel en stroop. Bo neemt ijs toe, ik koffie met cognac.
Er staat een papieren parapluutje in Bo's ijs. "Hé, dat is de paraplu van
mama," zegt hij. Buiten is de zon weer achter de wolken verdwenen. De serveerster,
een meisje met een pony en twee vlechten en puistjes in haar nek, komt het waxinelichtje
aansteken dat tussen ons in op tafel staat. "Is het ijsje lekker?" vraagt ze aan
Bo, met een kinderachtig stemmetje. "Dat is de paraplu van mijn moeder,"
antwoordt hij. "Als je moeder daar maar onder past." "Ja hoor, makkelijk.
Want mijn moeder is dood."
Dit is precies de manier waarop kinderen reageren op de dood! Zèlfs al het de dood van
hun moeder betreft...
<
Over hoe kinderen met gevoelens over dood omgaan:
> Was vandaag aan het zeilen met een ex-boekgrrl en die vertelde me dat ze met haar
kleinkinderen naar het graf van haar moeder was geweest. "Mogen we haar even
opgraven?' had de kleinste gevraagd :-)
<
En dan de, naar mijn idee, typische vrouwelijke benadering van een probleem en de
mogelijke oplossing:
> Vond je het niet raar dat de vrouw in het boek zeker wist van wie haar kind was,
terwijl ze niet wist dat haar man onvruchtbaar was? Volgens mij had het in haar ogen dus
net zo goed van hem kunnen zijn. Ik vond dat nogal zwak in het boek.
> dat was me nog niet opgevallen! Maar inderdaad, aangezien ze niet wist dat hij
onvruchtbaar was, klopt het allemaal niet meer, het hele boek slaat op niets op die
manier. Kunnen we misschien eens aan meneer Glastra zelf vragen hoe het zit.
> Ik heb me er ook het hoofd over lopen breken hoe ze dat zo zeker wist. De enige
manier om dat zeker te weten immers, is als je minstens al een paar weken geen sex met je
man hebt gehad... Ik heb daarom even teruggebladerd in het boek, maar het wordt nergens
echt duidelijk... Het enige wat Monika daar over zegt is (p.31) 'We doen het te weinig de
laatste tijd', op de avond dat Armin Bo verwekt zou hebben. In theorie zou het dus
kunnen...
> Als jullie het zo stellen is dit boek inderdaad niet meer zo boeiend ... Het is
wel erg dat die vrouw zo plots komt te sterven ...De hoofdrolspeler is dan inderdaad een
beetje de verkeerde weg opgegaan ... Gelukkig heeft hij zich herpakt voor zijn ( tja )
zoon.
> Over de bevruchting en hoe zij nou precies wist dat het niet van hem, maar van die
ander was, heb ik achteraf geen gek gevoel over. Ikzelve, hoewel verre van een zweverd,
heb beide keren dat het 'raak' was dat ook echt zo gevoeld (zonder in al te veel details
te willen treden: ik bedoel hier niet tijdens de daad, maar enkele uren erna). Misschien
had zij dat ook?
<
Over de ouder-kind-relatie:
>Waar ik me wel over verbaasde was dat hij niet veel bozer was toen hij uiteindelijk
de identiteit van de vader van 'zijn' kind kende. Boos op de dader, bedoel ik. Ik vond het
een boeiend boek, heb het in 1 ruk uitgelezen, maar dat hij niet stinkend laaiend was en
het uitschreeuwde, dAt begrijp ik niet
> Waarom Armin maar blijft denken dat Bo helemaal zijn zoon niet is, verbaast me wel
een beetje. Kijk, ik snap wel dat het een schok is en dat-ie in de war is en dat het
anders is nu hij niet de *biologische* vader blijkt te zijn, maar ik dacht dat iedereen
het er toch wel overeens was dat dat biologische aspect maar een klein onderdeel is van de
vader-zoon relatie, vooral als je iemand vanaf de geboorte opvoedt . Misschien dat hij
daar achterkomt aan het eind: "En langzaamaan groeide het besef dat weliswaar alles
was veranderd, maar dat alles tegelijkertijd hetzelfde was gebleven."
<
Over de relaties tussen de volwassenen onderling, met daarin de clou verklapt:
> er was iemand die zei dat ze verbaasd was dat Armin niet veel bozer was op
zijn vader. Dat vond ik niet zo vreemd - ik zou zelf meer boos zijn geweest op Ellen - die
wIst het al die tijd en toch heeft ze hem maanden in kwellend onzekerheid laten leven. Die
vader - ach, als een mooie jonge vrouw je zoent en haar benen voor je spreidt zijn er
weinig (oudere) mannen die daar weerstand aan zullen bieden. Ik praat het niet goed ofzo,
maar hij heeft haar absoluut niet verkracht - het was meer haar 'schuld' dan de zijne.
> Tussen jonge vrouwen (vooral degene die een degelijke vaderfiguur missen) en
oudere mannen met een teveel aan zelfvertrouwen speelt vaak het soort aantrekking dat
Karel G.van Loon zo kort maar duidelijk beschrijft. Een soort passie. Ik vind de titel dan
ook heel gepast, alhoewel ik een heel ander verhaal had verwacht. Over dat soort passie
kan ik uit eigen ervaring meespreken.
> Als je het verhaal sec vertelt, wordt zijn vader in mijn ogen gewoon een schurk.
Je blijft van de vrouw van je zoon af, vind ik. En zeker een man van die generatie. Maar
als je met Armin meegaat kan je voelen, al is begrijpen voor mij moeilijk, dat Armins
liefde en bewondering voor zijn vader niet vernietigd zijn. Misschien omdat hijzelf zo'n
goede vader is geworden in de loop der jaren, dat hij weet hoe waardevol zijn eigen band
met zijn vader is geweest, ondanks het 'verraad' dat de man pleegde.
> Dat je van de vrouw van je zoon af moet blijven, zoals iemand zei - tja, zit er
wat in, maar zit er eigenlijk niet mEEr in dat je van de vader van je man afblijft?? Zelf
ben ik altijd verbaasd als mannen een relatie beginnen met een vrouw die op dat moment een
ander partner heeft en dan jaren later verbaasd zijn dat ze hun verraadt (mwah, grote
woord) door met een ander te vrijen. Dat deed ze toen toch OOk met jOU suffie!!
> Op pag 20 krijgen de woorden: 'Mijn moeder huilde graag en veel en vooral van
blijdschap.' bij herlezing een extra lading. Zou een zoon een echtbrekende vader minder
storend vinden dan een dochter? (In mijn ervaring is dat wel zo.) Als Armin een vrouw
geweest was, zou zijn moeder haar dochter dan in vertrouwen hebben genomen over de
escapades van pa? (Want dat zijn moeder meer wist dan ze hem vertelde blijkt duidelijk uit
de door haar onderstreepte passages in het evangelie van Philpippus.)
> Zijn relatie met Bo wordt natuurlijk niet vernietigd. En zelfs zijn relatie met
Ellen niet, hoewel zij er vanaf het begin van geweten heeft. Dat kan waarschijnlijk alleen
omdat Armin en zij allebei heel veel van Monika gehouden hebben, en ook omdat ze samen
Monika hebben berogen. En omdat Monika dood is, en niet ter verantwoording kan worden
geroepen. Dader-Opa trouwens ook niet. Dat komt wel erg goed uit, omdat nu de illusies
hoeven niet publiekelijk aan scherven hoeven te worden gegooid, wat altijd zo'n slordige
rommel geeft in de familie- en vriendenkring.;-) De fundering is zo niet onder zijn
bestaan uit geslagen. Wat wel gekund had.
<
Het moge nu dus duidelijk zijn dat grootvader eigenlijk vader is. Of zoals een grrl
schreef:
> EIgenlijk vond ik het wel 'prettig' (nah, verkeerd woord maar wacht ff - ik ga het
zo uitleggen ;-) dat de dader de vader van de vader (huh?) was.
<
En die prettigheid zit 'm dan in het volgende:
> Dan hadden ze tenminste enige genen gemeenschappelijk - een familie band. Volgens
mijn (ongetwijfeld krom...) redenering zou dat de pijn kunnen verzachten op een of ander
manier... Bo en Armin waren dus broers, en als je terugkijkt was de manier hoe Armin met
Bo omging toch vaak zoals een liefhebbende oudere broer dat zou doen.
<
Over de opzet van het boek:
> Dat het lekker wegleest vond ik ook de grootste pre aan het boek. Voor de rest ben
ik er nog niet echt uit. De achterflap wekt de verwachting van een detective en ik ging
dan ook met de bijbehorende alerte houding aan de slag. Tsja, en dan weet je al snel
(pagina 18 zeker) wie de vader is. Hoewel ik het een poosje niet wilde geloven omdat dat
toch *te* gemakkelijk was en bijna een 'deus ex machina' .
> Best aardig om te lezen, vond ik. Maar toen ik het uit had, bleef er een wat
flauwe nasmaak achter. Vooral, denk ik, doordat de hoofdpersonen zo schetsmatig zijn: de
Onschuldige, de Overspelige Fatale Vrouw, de Begripvolle Nieuwe Partner, de Ideale
Opgroeiende Jongere. Ik heb het, uiteindelijk, vooral gelezen als een soort zedenschets
van de laat-twintigste eeuw en als zodanig, zoals gezegd: best aardig. Maar met net wat te
weinig "bite".