(Auto-)Biografie

Test

Vrijdag 22 maart overleed Aya Zikken op 93-jarige leeftijd. Ik heb twee ongelezen boeken van haar op de plank, 'Landing op Kalabahi' en 'Het huis op de plantage', en haar bekendste roman 'De atlasvlinder' staat al tijden op mijn wishlist. Het leek me dus een goed idee om deze schrijfster voor te dragen voor onze nieuwe leeslijst, hoewel er hier misschien weinig animo is voor "Indische literatuur". Lees toch even verder want er is een 'maar'. :)

Landing op Kalabahi is een licht geromantiseerde autobiografische roman uit 1996, over Aya Zikkens jeugdjaren op Sumatra en Java. Ze baseerde het als 75-jarige op de dagboeken die ze van haar elfde tot negentiende bijhield, omdat ze zich op reis naar Kalabahi teruggekeerd voelde naar haar jeugdjaren. Zikken is haar hele leven reislustig geweest. Ze zei daarover:


ik heb het bijna uit en vind het goed te lezen.
(wat niet betekent dat ik mevrouw boon had uitgezocht als vriendin in vredstijd maar in oorlogstijd was ze goud waard)

ja, ik lees mee. De reservering van de bieb duurde even dus ik ben er wat later in begonnen en ben nu ongeveer halverwege.
Tot nu toe bevalt het boek me wel. Wat je zegt, minder een vriendin in vredestijd dan in de oorlog.

ik vond het ook boeiend om te lezen hoe zo'n jeugd van hotel naar hotel hoppend zo misvormend kan zijn.
haar moeder vond ik in haar brieven echt een vreselijk mens. zoo egocentrisch. en jij?


Je moet waarschijnlijk van Modiano houden om deze nouvelle, die de sleutel is naar al zijn werk moet zijn en een verklaring waarom hij schreef zoals hij schreef, te kunnen waarderen. Ik koos het boek omdat het vertaald werd door Bernlef en ben eigenlijk geheel verward.

Het is een soort dagboek, of liever gezegd - zoals de titel al zegt - stamboek waarin hij op stacato manier alles opsomt wat hij weet van zijn ouders. Een opsomming van namen en plaatsen waar je stapelgek van wordt want er is geen houden aan en daardoor kun je (kon ik...) ze ook niet meer plaatsen. Ook een opsomming van mensen die duidelijk in de marge van het bestaan leven op de grens van wat mag en niet mag. Zowel in de tweede wereldoorlog, aan het eind waarvan hij wordt geboren, als daarna.


Net "Leap of Faith. Memoirs of an Unexpected Life" van Koningin Noor gelezen. Aanleiding is de reis die binnenkort naar Jordanië ga maken. Het boek is een goede manier om me voor te bereiden. Maar ook wanneer ik niet naar Jordanië zou gaan zou ik het een boeiend boek vinden. Het geeft een visie op de gebeurtenissen in het Midden-Oosten van binnenuit, gezien door een vrouw die in Amerika is geboren en opgegroeid. 


Na de dood van Boudewijn Büch zijn inmiddels twee biografieën uitgekomen. Bovenstaande uitgave beleeft inmiddels een tweede druk. Het geeft aan hoe mensen geboeid zijn door het mysterie dat om Boudewijn Büch’s leven hing. 

Er is een (geweldige) Franse film met Marie Trintignant, getiteld 'Comme elle respire'. De film gaat over een meisje dat aan mythomanie lijdt en haar hele leven aan elkaar liegt. Ik was destijds zeer verbaasd dat dit bestond. 

Boudewijn Büch deed in feite hetzelfde. In het boek wordt hier de term fabuleren voor gebruikt. Al lezend wat hij zoal beweerde krijg ik sterk de indruk dat hij er zelf in is gaan geloven wat hem allemaal overkwam. Het intense verdriet om de dood van zijn zoontje, de boeken die hij er over schreef en de manier waarop hij zijn leven inrichtte als rouwende vader, maakten diepe indruk. Hoe kon iemand zo iets verzinnen? Toch gebeurde het. 


Hella de Jonge (ja, de vrouw van Freek) heeft een boek geschreven over haar jeugd en de invloed die dat heeft gehad op haar verdere leven. Zij is de dochter van Eli Asser. Als ontheemde mensen komen haar ouders uit de oorlog. Ze hebben bijna niets en niemand meer over. Kinderen krijgen wordt hun manier om aan de buitenwereld te laten zien dat ze er nog zijn, levend en wel. Hella's moeder is door haar oma opgevoed, omdat haar moeder al vroeg weduwe werd en te jong en te zwak was om haar dochter op te voeden. Haar vader zegt geen jeugdherinneringen te hebben. Het enige dat hij kwijt wil is dat het gezin Asser op transport is gezet en dat wat hij heeft meegemaakt het ergste is dat er bestaat.


Enige tijd geleden keek ik op zondagochtend naar het boekenprogramma van de VPRO. Daar vertelde Aukje Holtrop over de door haar geschreven biografie (annex proefschrift) over Nienke van Hichtum. Ik was al onder de indruk van de film 'Nienke', dus besloot om me door de vuistdikke biografie heen te worstelen.

Het boek boeide me meteen en ik ben er in een sneltreinvaart doorheen gerold, vaak lezend met verbazing. Wat een bijzonder mens, die Nienke, of eigenlijk Sjoukje. Geboren in een domineesgezin in Friesland met een zeer beschermde jeugd, veel luxe. Ze trouwt met Pieter Jelles Troelstra, de advocaat. Hij stort zich op het socialisme en gaat de politiek in. Daardoor vervalt het gezin steeds meer in armoede.

 


Geen spijt dit boek gelezen te hebben. Ik ben toch echt, laat ik het nu voor eens en voor altijd maar bekennen, iemand die eerder voor de 'vent' dan voor de 'vorm' gaat. Ik heb al veel van KH gelezen, maar pas nu ik dit dagboek van haar lees wordt ze iemand voor me en word ik - daardoor - nieuwsgierig naar (her)lezen van haar werk. Wat me zeer voor haar inneemt is de liefde waarmee zo doceren, itt studenten (!), beschrijft. Ook ik moet er regelmatig aan herinnerd worden hoeveel vreugde kennis over mogen dragen toch mag geven.


Oorspronkelijke titel: A lotus grows in the mud

In langere tijd dan ik verwacht had las ik dit boek van de Amerikaanse actrice Goldie Hawn. Ik ben geen fan van haar, maar het boek intrigeerde me wel, al was dat misschien alleen vanwege de mooie cover (Hawn's gezicht omlijst door lotusbloemen), de vormgeving en het feit dat ik Hawn sympathiek vind overkomen als ik haar in beeld zie. 


Subscribe to (Auto-)Biografie