Joke J. Hermsen De liefde dus

In mei 2009 was De liefde dus van Joke J. Hermsen ons maandboek.

Lees eventueel eerst de nominatie waardoor het boek werd gekozen.

De periode die in deze roman centraal staat, 1785 - 1786 behoort tot de meest duistere en tragische in het leven van Belle van Zuylen. Er zijn uit die jaren nauwelijks brieven of andere documenten bekend. Het weinige wat de biografen weten is dat het Belle van Zuylen in die periode vanwege een ongelukkige liefde heel slecht ging. - De liefde dus - is een roman over het mysterie in het leven van Belle van Zuylen.

Parijs, zomer 1785. In de stad heerst een grimmige sfeer. Het hongerende volk mort over de decadente levensstijl van Louis XVI en de spilzucht van Marie-Antoinette. De koning probeert zijn greep op het land te behouden door zijn tegenstanders zonder vorm van proces in de Bastille op te sluiten. De Nederlandse schrijfster Belle van Zuylen reist in het geheim af naar deze politieke slangenkuil. Zij is op de vlucht voor een liefde die is stukgelopen op een gebrek aan moed om maatschappelijke conventies te doorbreken. Vanwege aanhoudende fysieke klachten besluit zij haar heil te zoeken bij de even befaamde als omstreden arts graaf Balsamo Cagliostro. Ze hoopt dat hij haar een uitweg kan bieden uit de crisis die de strijd tussen gevoel en verstand, hartstocht en moraal in haar heeft teweeggebracht. Als ook Cagliostro bij de koning in ongenade valt omdat hij de kardinaal de Rohan heeft bijgestaan in de beroemde halssnoerzaak - een affaire die een belangrijke aanleiding vormt voor de Franse revolutie - moet Belle van Zuylen opnieuw in allerijl vluchten. De roman -De liefde dus - is een compilatie van dagboeken, brieven en verhalende fragmenten, waarin tijdloze thema's als vrijheid, verlatenheid, hartstocht en de onverwoestbare kracht van een scheppende geest aan de orde komen. Bron: website Joke Hermsen


- De Liefde dus - Mooi boek! Zo heel vaak denk ik dat niet meer als ik een boek dichtsla. Nu wel. Hermsen heeft heel bekwaam via brieven een duister jaar uit de biografie van Belle van Zuylen ingevuld. Nu was ze daar ook de aangewezen figuur voor, Hermsen (filosofe) heeft een proefschrift (Nomadisch narcisme. Seks, liefde en kunst in het werk van Lou Andreas-Salomé, Belle van Zuylen en Ingeborg Bachmann. Kampen. Kok Agora 1993) geschreven over onder anderen (Isa) bella van Tuyll van Serooskerken, beter bekend als Belle van Zuylen.
Belle, schrijfster en verdienstelijk componist, was getrouwd met Charles de Charrière, maar werd ook bemind door mannen met wie ze de liefde uiteindelijk niet aandurfde omdat ze haar vader en later haar echtgenoot wilde ontzien. Haar dilemma tussen ratio en trouw aan de ene kant en passie en zielsverwantschap aan de andere kant wordt al lezend je eigen dilemma. Je voelt tussen de regels door wel wat Hermsen zelf besloten zou hebben en later las ik dat ze inderdaad een ook eigen dilemma heeft beschreven en zelf de keus gemaakt heeft die de arts die Belle meermalen bezoekt suggereert. Een dergelijk onderwerp kun je behandelen op zijn Boekets maar in dit boek vind je een benadering waarvoor je je bepaald niet hoeft te generen ;-) Tot tweemaal toe komt Belle dus een man tegen die een hevige hartstocht bij haar opwekt. De eerste keer weigert haar vader toestemming, de tweede keer wil ze het haar man niet aandoen om hem te verlaten. Haar echtgenoot is goed, hij is verstandig, heeft een edel en fijngevoelig karakter, maar is onvoorstelbaar koel en flegmatiek (volgens tijdgenoot Benjamin Constant). De verwikkelingen verlopen zoals we dat kennen uit de oudere romans, want als zij tegen alle gewetensproblemen in tóch tenslotte besluit om met de grote liefde in zee te gaan ontstaan er door gebrekkige communicatie en fatsoensproblemen misverstanden tussen de geliefden die de liefde dwarsbomen. Ik vond dit brievenboek spannend en de schildering van de tijd waarin het speelt (rond 1785) heel beeldend. Ook toen was er al spitsuur in Parijs maar dan met karren en koetsen, je hoort het geratel van het verkeer en later het gebral van het manvolk in de gelagkamers en je ruikt de vieze lucht in de logementen waar ze op haar vlucht moet overnachten. Hermsen is er in geslaagd om een liefdesprobleem van alle tijden goed in die tijd te plaatsen en couleur locale te geven. Historische figuren zoals de machtbeluste kardinaal de Rohan die zich door zijn gretigheid in de nesten werkt en in de Bastille belandt, Marie Antoinette die in steeds grotere moeilijkheden geraakt en het volk echt niet meer in haar soberheid kan laten geloven door de eenvoudige witte batisten japonnen die ze gaat dragen, zij vormen de achtergrond van Belle's persoonlijke problemen. Het was genieten geblazen met dit boek dat is gebaseerd op historische bronnen en geloofwaardig met fictie is aangevuld.

Over de vorm en taalgebruik van het boek waren de grrls over het algemeen enthousiast.

Ik vind het taalgebruik van Hermsen ook zo mooi van toon, het is zoals we Belle van Zuylen kennen uit haar eigen brieven.


Ik vond het niet alleen een brievenboek. Er zitten volgens mij meerdere vormen in het boek (brieven, dagboek en verhalend proza). Juist die structuur en het zo mooi in elkaar overgaan van die vormen vond ik heel knap gedaan en heel plezierig om te lezen.

Ja, je hebt gelijk. Doordat de verschillende genres zo vloeiend in elkaar overlopen zat dat onderscheid niet voor in mijn geheugen.


Na alle lovende woorden, het boek maar meteen gekocht. Gewéldig. Een heel mooi tijdsbeeld, en een mooi verhaal hoe een vrouw verstrikt kan raken tussen hartstocht en rede. Het blijkt een hele worsteling. Ook voor een intelligente, en onafhankelijke vrouw als Belle. Ik heb genoten.

"Het leest wel lekker weg" en "Het is een heerlijk boek".


Ik las het al twee keer en vond het erg goed. Ga nu opnieuw lezen. Had bij de vorige lezingen geen notities gemaakt maar ga dat nu doen. Wat me bijgebleven is dat de schrijfster zich fantastisch kan verplaatsen in de persoonlijkheid van iemand die zich verliest in een passie. Ik weet niet of ik het "liefde" zou noemen, maar passie is het in ieder geval. De vorm vond ik ook goed, die afwisseling van brieven, dagboeken en een reisjournaal vond ik niet gekunsteld, las lekker.

En later:

Heb het boek inmiddels uit en ben nog onder de indruk van de manier waarop Joke Hermsen haar verbeelding op de historische figuur Belle van Zuylen heeft losgelaten. Daardoor lijkt het of ze emotioneel heel dicht bij de hoofdpersoon is gekomen, dichter bij dan in een wetenschappelijke studie mogelijk zou zijn. Verschillende van de vragen die ik stelde zijn in het nawoord beantwoord, al is er nog veel waar ik me het hoofd over breek.
Rest mij nog te zeggen dat ik het boek als feministische roman ook erg geslaagd vind. Dit heeft Joke Hermsen denk ik bereikt door de arts Galgliostro zich zo op te laten stellen dat hij Belle heel veel ruimte gaf voor haar bespiegelingen en hersenspinsels over het wezen van de vrouw (een met hartstocht dus).

Ik las het zonder inspanning en vond het een heerlijk boek waarin het dagelijkse leven uit die tijd heel beeldend en overtuigend beschreven werd. "Ik zag, rook en proefde mee! De vorm van brieven (Belle en tijdgenoten), dagboek (Belle) en verhalend proza (Jean-Samuel) geeft afwisseling. Ik vind het een gewaagde vorm, maar Hermsen is er wat mij betreft in geslaagd om het nergens gekunsteld te laten zijn. Wel vroeg ik me af in hoeverre de wel erg begrijpende en coulante opstelling van de echtgenoot van Belle historisch is.

Na al die lovende woorden waren er aan het eind ook enkele minder enthousiaste reacties.

Op zich een aardig boek, maar ik kon de stijl van de brieven van Belle van Zuylen zelf, die ik ooit eerder las ('Ik heb geen talent voor ondergeschiktheid'), er niet in herkennen. En daarmee was tweederde van de roman voor mij, namelijk die delen waarin er sprake is van briefwisselingen en de dagboeken van Belle, nogal onwaarachtig. De reis van Jean-Samuel vond ik daarentegen weer fascinerend beschreven. Daarom krijgt de roman van Hermsen van mij drie sterren.

Ik vond vooral dat Belle zo zeurde. In de loop van het boek werd het wel wat beter te verteren, maar echt veel compassie heb ik niet voor haar kunnen opbrengen. Het plaatsen in de tijd vond ik wel heel erg leuk: als de Franse revolutie die net bij mijn dochter op school werd behandeld, op deze manier tot je komt, is dat grappig. Ook vond ik de vorm leuk gedaan, de verschillende brieven, afgewisseld met de verhaalvorm. Misschien moet je toch meer van Belle zelf weten om dit te kunnen waarderen. Ik vind het geen aanrader.

Ik betrap me erop dat ik ongeduldig van haar word maar dat werd ik van madame Bovary ook.

Narcistisch escapisme

Bij mij was na een vorige lezing Ergens de term "narcistisch escapisme" blijven hangen.


Daar kan ik me bij Belle wel iets bij voorstellen, -het drama van het begaafde kind- kwam ook narcisme tevoorschijn, vrouwen in het verleden, een mishandelde soort. Zelfs de rijke.

Dit gaat mij te ver "geen talent voor ondergeschiktheid " is anders een kenmerkende uitspraak voor Belle. Ze komt op mij absoluut niet over als slachtoffer.

Maar de slachtofferrol speelt ze wel met overtuiging, zoiets als een malade imaginaire. Oef, ik begin al te reageren voor ik het boek herlezen heb. Wat dat narcisme betreft. Ik denk dat Joke H. de hoofdpersoon beschrijft als een narcist en niet als een narcistisch bezet slachtoffer zoals Alice Miller dat beschrijft in "het drama van het begaafde kind". (denk ook aan "in het begin was er de opvoeding") Ben je narcistisch bezet en zijn er narcistische verwachtingen op je geprojecteerd alvorens je zelf een narcist wordt? Maar wat is nu toch narcistisch escapisme? Ja, de hoofdpersoon wil ontsnappen. Waarvoor? Voor hetgene dat ze kennelijk niet weet of kent? Ze wil weg, dat is duidelijk, en ze heeft er een lange reis in een hobbelende koets wel voor over. Mooi beschreven die tocht in die koets.

Wat is het verschil tussen die twee? Ik weet er te weinig van en de wiki heeft het imo hoofdzakelijk over mannen met deze stoornis.


Nu je het me zo op de vrouw af vraagt is er wellicht geen verschil, eerder een kwestie van oorzaak en gevolg. Bezet worden en in bezit nemen.


Ik vind dit wel een mooie verklaring: Want imo klopt dat narcisme wel. Als ze een ander leven had gehad (minder geld, een ander soort echtgenoot, wel kinderen) dan was het imo heel anders met haar gelopen. maar misschien hadden we een paar mooie verhalen en boeken minder gehad, en dat zou jammer geweest zijn.

De "ziekte" van Belle

Ik vraag me af of Belle voortdurend ziek is.


Nou, neurotisch dan, ze lijdt aan zielepijn, maar dan voel je je toch ook ziek? En hou me ten goede, ik ben als een razende gaan herlezen en momenteel op pagina 27 aangeland. Op pagina 13 schrijft de echtgenoot al "Ik meende dat je ziek was"....op pagina 14 ik maak me ernstig zorgen over je gezondheid"..... hier is al sprake van een eerdere "ziekte" waarvoor Belle ene Caliostro (historisch personage overigens?

yep, zie Wikipedia) heeft moeten raadplegen. pagina 20: "dokter Gerard was heel vriendelijk voor me, maar zijn.....wisten mijn kwalen ook maar enigszins te verhelpen:"
noemden ze het indertijd niet hysterie? Kwam van die baarmoeders mannen hadden dat niet.

Wiki: van hysterie was sprake wanneer het eigen zaad dat de vrouw zou produceren, zich ophoopte en niet geloosd kon worden bij gebrek aan seksuele kontakten. Voor de behandeling bracht de vroedvrouw of de arts uitkomst: door de vrouwelijke genitaliën te masseren trachtte men deze vrouwen tot orgasme te brengen en daarmee de onrust weg te nemen. Ook werden hiervoor waterstralen en (later) vibrators gebruikt. Nog niet zo slecht gedacht voor die tijd..... ze wisten dus wel degelijk hoe je een orgasme kon bewerkstelligen.

goh, dat wist ik niet, weer wat geleerd. dank :-) anderzijds, masturbatie en andere damesgenoegens werden bij vrouwen en meisjes vast niet aangemoedigd dus of ze echt dachten dat men zo hysterie kon bestrijden vraag ik me af.

Die "liefde" werd bijna beschreven als een ziekte, je duikt er in, je proeft ervan, het smaakt (ruikt etc) hemels, je raakt er aan verslaafd, probeert er van los te komen maar je bent al ziek. De depressie is toegeslagen. Je moet ervoor behandeld worden.

Ik vraag me af of Belle op jou de indruk maakte dat ze meegesleept werd door haar liefde of passie.

De indruk die Belle op me maakte was die van een hartstochtelijke, weliswaar intelligente vrouw, een vrouw die zich graag overgaf aan allerlei passies, die natuurlijk geen lang leven beschoren waren, maar die weinig inzicht had in haar eigen aandeel van de debacles en als het niet liep zoals verwacht eerst vluchtte in allerlei kwaaltjes en vervolgens ook nog eens letterlijk op de vlucht sloeg. Let wel, Ik lees dit natuurlijk wel als 20se-eeuwer die enkele feministische golven meegemaakt heeft.

Verder ging het over "de buik"

Wat vond je overigens van die "buik" geschiedenis? Waarom had Belle een opgeblazen buik? Kunnen we dit psychosomatisch duiden? Het achtste huis, dat onder invloed van Pluto staat? Blaas, nieren en bijnieren hebben verlichting nodig? Hoe komt Calgliostro tot deze diagnose? Ergens in dit hoofdstuk wordt gerept van het dierlijk magnetisme dat door Mesmer ontdekt zou zijn. Merkwaardig allemaal in de eeuw van de verlichting. Nogal New Age achtig komt het een en ander zo op me over. Calgliostro als een mannelijke Jomanda met zijn aparte tovenaarsachtige kleding? Hoe is het mogelijk dat deze man zich in de hoogste kringen (Lodwewijk XVI) kon bewegen? Of was hij echt een groot psycholoog? Als ik in de huid van Belle kruip, (en dat gaat vanzelf, al lezende wordt ik in de hoofdpersoon gezogen) (dat is natuurlijk ook de kracht van de schrijfster) komt hij geloofwaardige en helend op me over.

ik weet het niet, maar ze was toen ze dit geschreven had (1785) 45 jaar oud. De overgang, de extra pondjes die eraan komen en er niet meer af gaan? En dat die bij haar meer op haar buik dan op haar heupen waren gaan zitten?

Die buik, ach, zijn er niet meer vrouwen, zowel toen als nu die cystes hebben aan hun eierstokken die vanzelf weer verdwijnen? Ik weet overigens nog niet hoe dit af gaat lopen, misschien komt de verklaring nog. "Hoe voller men van de persoonlijke ambitie vervuld is, hoe leger het lichaam, hoe holler het hart." Die indeling in buik en hart, met daarnaast nog het hoofd (waarover Cagliostro niet spreekt, maar Belle wel) da's ook wennen. Het hoofd is de rede, het hart de (hoofse?) liefde, en de buik staat voor de passie?? Typisch trouwens dat ze beschrijft dat mensen ui zuidelijke landen vaak 'last hebben van die ziekte, met name hartstocht', terwijl noorderlingen dus meer vanuit hoofd en hart leven. Nou, ik ben ook zo'n nuchtere noorderling. Ik denk dat het daardoor komt dat het even duurde voor ik het boek begon te waarderen. In het begin was het nogal zweverig.

ja, een veel voorkomend vooroordeel. imo. b.v. alsof het leed zoals dat luidruchtig beweend wordt op zuidelijke begrafenissen veel groter is dan hier bij de zwijgende, in zwart geklede nabestaanden? imo zit het verschil in wat we tonen. niet in wat we beleven. En Belle had in haar leven de touwtjes in handen zolang ze binnen de grenzen bleef van wat sociaal acceptabel was. En dat bleef ze, anders was ze niet uitgenodigd bij de deftige parijzenaars.

Economische onderbouwing

Ik miste de economische onderbouwing die Jane Austen er zo geestig bijgeeft en vroeg zich af of de vermogende Isabella Tuyl van Serooskerke zich zo openlijk aan haar minnaar overgegeven zou hebben als haar echtgenoot de Charrière in haar huwelijk de portemonnee en de status in handen had gehad? Hij was de huisleraar van haar broers. Sociaal een mesalliance. Maar haar vader ging met dat huwelijk misschien wel akkoord om gespaard te blijven voor nog meer schandaal? Een lastige kleine gedachte die bij mij op de achtergrond meespeelt bij het lezen. Hoewel ze het erg lang heeft volgehouden al stoofpeertjes schillend met haar twee ongehuwde schoonzussen. (indertijd een verfilming gezien. mooi!) Het zal wel moeilijk zijn om dat inzicht te hebben als rijk meisje/vrouw, zoals Isabella was. Maar toch.
[..] Als ze een ander leven had gehad (minder geld, een ander soort echtgenoot, wel kinderen) dan was het imo heel anders met haar gelopen. maar misschien hadden we een paar mooie verhalen en boeken minder gehad, en dat zou jammer geweest zijn

Dat denk ik ook van Betje Wolf en Aagje Deken. Gelukkige huwelijken met kinderrijke gezinnen en die schattige eigenzinnige, in haar tijd al emanciperende Saartje Burgerhart zou vervolgens nooit bestaan.

Ik schatte niet in dat Belle een gelukkig huwelijk met talrijke kinderschare gehad zou hebben eigenlijk.

Nee, dat zat er geloof ik ook niet in: "ik heb helaas geen kinderen gekregen, dus ik kan er misschien niet echt over oordelen, maar ik denk dat ik er gelukkig zou zijn geworden." (pagina 99)

klopt, ja, dat schrijft ze. Maar ik bedoelde eigenlijk dat ze ook met kinderen niet gelukkig geworden zou zijn de mannen van haar tijd hadden een ander idee over de positie van een echtgenote dan zij en ik denk dat ze daar niet tegen had gekund (geen talent voor ondergeschiktheid. ;-) en zou de Charrière, haar man, zich zo soepel hebben opgesteld als hij kinderen bij haar had gehad gebruikelijk was toch dat mannen de kinderen in die situatie als wapen gebruikten.

Hoe komt die Charriere bij jou over? Ik vind hem een ongelooflijk "doetje", zich helemaal ondergeschikt makend een de eventuele verwachtingen van zijn vrouw. Ik noem maar het idee om vast een koetsvoor haar te bestellen. Of komt hij als karakter niet uit de verf?

De Charriëre is toch ook ondergeschikt aan Belle? Qua afkomst bedoel ik. Misschien kan hij helemaal geen eisen stellen? Ik vind het af en toe erg moeilijk om te bedenken hoe de normen en waarden in die tijd geweest moeten zijn. Die koets zou juist een manier kunnen zijn om Belle weer terug naar Colombière te lokken?

dat denk ik dus ook zeker zolang hij nog geen kinderen heeft want dan had hij een machtsmiddel gehad. hij was de huisleraar van haar broers. Hij had geen geld en dit was nog een beetje een respectabel baantje.

Je bedoelt, zijn huwelijk met Belle was respectabel?


nee, de baan van huisleraar was acceptabel er waren toen niet zoveel banen. Het leger, de kerk, de adel, officier, dominee, rentmeester zelfs arts was eigenlijk vaak een veredelde barbieren handel was geloof ik nog niet zo geaccepteerd. Nieuw geld en zo.Vergelijk zijn status met die van Jane Eyre voordat zij trouwde met Mr Rochester. Ik denk dat Belle en haar vader hem weinig status erbij hebben gegeven door dit huwelijk?

maar wel geld? Waar leefde hij van?


Van haar geld denk ik, in haar huis. Maar misschien had hij wel eigendomsrechten? Bij leven? Hij kon vast niet veel erven van die familie Ze trouwde pas met hem nadat een hele waslijst kandidaten waren afgewezen in 1771. Ze was toen al 31 (chronologie). Voor die tijd een heel oude bruid imo.

leerzame chronologie denk eens aan het feit dat ze als 10-jarige al naar Frankrijk gestuurd werd. De eerste 10 levens jaren hebben haar ouders haar met de beste bedoelingen opgevoed als een marionet? Doet toch wel denken aan "het drama van het begaafde kind" van Alice Miller.

ze had een zeer goede opvoeding genoten. ze was de oudste dochter. haar vader moet schatrijk geweest zijn. Aanvullinkje: Ze was de oudste dochter van baron Diederik Jacob van Tuyll (1707 - 1776) en de toen 16-jarige Helena Jacoba de Vicq (1724 - 1768). Er zouden nog zes broers en zusters volgen. zie Historisch Toerisme Bureau. Ik denk dat het voor haar heel moeilijk was zich in te leven in hem. Net als in de positie van andere ondergeschikten in haar leven respect voor die mensen? Waar had ze dat vandaan moeten halen?

Klopt, niet geaccepteerd zoals ze was. Het enige echte "levensgevoel"kon ze halen uit de relatie met een minnaar.

ik bedoelde dat ZIJ niet bepaald respectvol met haar echtgenoot en Anderen omging.


Ja, dat bedoel ik eigenlijk ook. Laten we haar zien als een narcistische bezet kind dat niet anders kan dan ook anderen niet voor vol aanzien, behalve in de liefde dus.

Bedoeling boek

Ik vraag me af welke bedoelingen Joke J. Hermsen had met het schrijven van dit boek. Wilde ze een historisch verantwoorde roman schrijven? Of had ze andere bedoelingen? "Het boek leest zo heerlijk weg, als een moderne chicklit"

Ik vermoed dat Joke J. Hermsen een historische roman wilde schrijven en vindt het helemaal geen moderne chicklit "meer iets als de Brontë zussen geschreven hadden kunnen hebben.

Ik vond het een heerlijk boek, en zeker geen chicklit, die opmerking kwam ook voorbij. Er is veel research gedaan, Hermsen heeft een proefschrift over Belle geschreven, en ook de dagelijkse observaties over koetsen, straatbeelden en zee reizen, waren behoorlijk beeldend weer gegeven.

Ik wilde dit weten omdat ik in mijn leesclubje thuis nogal wat kritiek gehoord heb, met name vanwege het niet-historisch juiste.

dat kan ik niet beoordelen, aan het eind van het boek schreef Hermsen een soort verantwoording van de keuze voor de identiteit van d'Apples die mij wel logisch lijkt, maar wie ben ik.

In het nawoord schreef Joke J. Hermsen, als ik het me goed herinner, dat iemand zei dat deze leemte in de geschiedenis van Belle van Zuylen door en roman opgevuld zou kunnen worden. Die suggestie heeft ze toen maar opgevolgd.
Verder wezen verschillende grrls er op dat Joke J. Hermsen zelf iets dergelijks had meegemaakt.

Je voelt tussen de regels door wel wat Hermsen zelf besloten zou hebben en later las ik dat ze inderdaad een ook eigen dilemma heeft beschreven en zelf de keus gemaakt heeft die de arts die Belle meermalen bezoekt suggereert.

.. de schrijfster heeft ook de ervaringen van twee eeuwen volgende op de historische persoon (en haar eigen ervaringen?) op Belle geprojecteerd.

ja klopt ergens (ik ben alweer kwijt waar), nee, gevonden: In de experimentele roman De liefde dus reconstrueert Joke Hermsen een periode uit het leven van Belle van Zuylen waarin ze een conflict in de liefde overwint. Zo nam Hermsen afstand van de relatieproblemen in haar eigen leven. 'Een midlifecrisis is niet voorbehouden aan mannen.'

Hermsen zelf, heb ik begrepen, heeft zoiets als Belle mee gemaakt. Ze moest kiezen tussen haar verstand en emotie, toen ze buiten de deur verliefd werd. Ze koos voor de emotie, en verliet het pand. Ik vond dan ook dat ze behoorlijk invoelend schrijft, zeker als het over de keuze rede versus emotie gaat.

Schrijfster versus historische Belle van Zuylen


Ik vraag me af in hoeverre Isabelle van Tuyl Serooskerke en de schrijfster Belle van Zuylen dezelfde zijn.


Zij zijn dezelfde.


nou, ik heb daar mijn twijfels over isabella vT is imo de historische figuur en belle vZ is 'de schrijfster', degene die de verhalen etc schrijft en laat uitgeven ze wonen natuurlijk wel in hetzelfde lijf, maar ik zou ze niet helemaal identiek willen noemen.

Ik kan mij wel vinden in de opmerking dat Isabelle de romanfiguur, niet altijd helemaal samenvalt met de historische Belle. Dat maakt echter het lezen niet gemakkelijker, want er zijn toch wel veel dingen die wèl kloppen. Hermsen heeft immers gedegen onderzoek gedaan. Ik heb het boek van Dubois jaren geleden gelezen, er is helaas veel weggezakt. Als voorbeeld in dit boek begint op blz. 172 een nieuwe verhaallijn. De historische Belle schrijft de eerste zinnen van "Caliste" William kan niet met Caliste trouwen omdat zij, uit armoe, ooit de maîtresse van een rijk man is geweest. Williams vader weigert vanwege dit onkuise leven zijn toestemming en William zelf geeft uiteindelijk de voorkeur aan zijn maatschappelijke positie boven zijn liefde.

Op de eerste pagina van - De liefde dus - lees je: Toen de jongeman die het voorwerp van haar liefde was haar tenslotte ook nog verliet voor een andere vrouw, met wie hij in het huwelijk trad, heeft zij een tijdlang in de meest verschrikkelijke wanhoop geleefd. Die wanhoop bracht evenwel een goede wending aan haar literaire reputatie, want deze inspireerde haar tot het mooiste werk dat zij ooit schreef; - Calaiste - (Benjamin Constant, het rode schrift (1807)) Wat me brengt bij het laatste deel van de samenvatting:

Zijn de kleuren blauw en wit van de schriften symbolisch te duiden? De schrijfster zal die kleuren niet voor niets noemen. Hebben ze iets te maken met de kleuren van de Amerikaanse vlag of loop ik nu vooruit op de ontwikkeling? Ik verwacht namelijk ook nog een rood schrift. Ik heb namelijk mijn hoofd gebroken over de volgende passages:pagina 139 ".. Wordt ik geplaagd door twijfel, angst en onzekerheid. Mijn drie fanatieke kwelgeesten. Ik moet me met hulp van Cagliostro eens bezinnen op de mogelijkheid dat drietal als verstekeling aan boord te krijgen van een schip dat koers zet naar Amerika..."Vanwaar deze passage? Amerika is toch helemaal nog niet aan de orde?

het was imo in die tijd het land van de onbeperkte mogelijkheden, een ideale vluchtplek


Is er sprake van telepathie en weet ze soms onbewust dat over niet al te lage tijd iemand koers zal zetten naar Amerika? Kunnen we de Amerika reis waar Belle over schrijft zien als een symbolische reis van de ziel van Belle? Lastig hoor, want in de andere verhaallijn is er wel degelijk sprake van een reis naar Amerika.

dat bijt elkaar toch niet? Ze had dolgraag mee gewild maar ja, tussen droom en daad.


 

Janneke

Nog meer over dit boek....: 

schrijver: 

boektitel: 

De liefde dus

isbn: 

9789029565639

genre: 

leeslijst: 

maand: