In Narziss en Goldmund volgen we het leven van Narziss en Goldmund. Hun tijd samen (in de middeleeuwen overigens), toen ze jong waren en aan het einde van het leven van Goldmund. Daartussen volgen we vooral het leven van Goldmund, die in gedachten vaak bij zijn vriend Narziss is. 

Narziss leren we kennen als novice in het klooster Mariabronn en zal daar later abt Johannes worden. Goldmund wordt als jongen door zijn vader naar het klooster gebracht en heeft zich voorgenomen ook in het klooster te gaan. Al snel trekken Narziss en Goldmund naar elkaar toe en er ontstaat een diepe, intense doch voor buitenstaanders wonderlijke vriendschap tussen twee mensen die innerlijk erg verschillen. Goldmund heeft dat aanvankelijk niet in de gaten, ook niet dat het kloosterleven niet geschikt voor hem is. Het is zijn vriend Narziss die hem helpt het inzicht te verwerven dat Goldmund eigenlijk alleen maar het klooster ingaat om boete te doen voor het gedrag van zijn moeder, die hem en zijn vader heeft verlaten om verder "liederlijk" te leven. 

De moeder van Goldmund blijft een belangrijke rol spelen in de gedachten van Goldmund, zelfs op zijn sterfbed. Goldmund verlaat het klooster en gaat zwerven en verpand zijn hart en lichaam aan vele vrouwen, jong, oude, mooi of lelijk het maakt hem niet uit, zolang er maar iets van een innerlijke schoonheid voor hem zichtbaar is. Hij blijft nergens erg lang. 

Er zijn twee personen die in zijn leven een hoofdrol spelen. Lydia, de dochter van een ridder die hij helpt met schrijven van zijn boek. Hij begint na aanvankelijke weerstand van haar kant een relatie met haar, doch ze worden betrapt door de vader van Lydia. De ridder heeft het volste recht (voor die tijd...) om hem te vermoorden, maar laat hem gaan. De andere persoon die een hoofdrol speelt in zijn leven is meester Niklaus, die hem helpt zich te bekwamen in het beeldhouwen. Goldmund maakt de prachtigste beelden en beeldt diverse figuren die een belangrijke rol in zijn leven spelen, uit. Goldmund is een natuurtalent en meester Niklaus wil hem belonen door hem tot compagnon te benoemen. Het bedje van Goldmund lijkt gespreid, maar de weide wereld roept en Goldmund trekt weer verder. 

Een van de beelden die Goldmund maakt is van Narziss, doch het beeld wordt door hem Johannes genoemd (en toevallig heet de novice Narziss later abt Johannes, maar Goldmund weet dat nog niet). De tijd die Goldmund meemaakt met Lydia en meester Niklaus is relatief kort, maar gedurende zijn leven komen zij vaak in zijn gedachten voor. Ook Agnes, de minnares van graaf Heinrich, die Goldmund een tijdje tot zijn minnares mag rekenen. Tot het moment dat zij worden betrapt en hij in de kelders wordt opgeborgen. Er komt nog een priester langs alvorens Goldmund wordt opgehangen en Goldmund heeft het plan de priester te vermoorden en in zijn kledij uit de kelders te ontsnappen. Doch hij ziet dat de priester kledij aan heeft van klooster Mariabronn en het blijkt abt Johannes te zijn. Om een lang verhaal kort te maken: Goldmund komt vrij en gaat met Johannes (Narziss) mee naar Mariabronn, gaat daar weer beelden maken, doch trekt de wereld weer in na enige tijd. 

Later blijkt waarom. Agnes is in de buurt en Goldmund wil haar hart weer veroveren. Maar Goldmund komt nooit bij haar, omdat hij al snel een ongeluk krijgt. Goldmund wil echter niet naar het klooster terugkeren en zwerft verder totdat hij te ernstig ziek is om door te gaan. Hij gaat terug naar Mariabronn om daar uiteindelijk te sterven. 

Er zijn nog andere figuren die een rol spelen in het leven van Goldmund zoals Lene die hij redt van de pest en waarmee hij een tijd in het bos woont. Ook Robert die hem een tijd vergezelt. En Viktor die hij vermoordt. Tot zover het verhaal in globale hoofdlijnen, want er gebeurt zoveel op twee80 pagina's (met kleine letters) dat het zich lastig laat samenvatten.

Goldmund leidt het leven van een zorgeloze en geniet volop. Maar dat is vaak schijn. In het hoofd van Goldmund speelt zich veel af. Het zijn vooral die teksten die boeien en initrigeren en aanzetten tot nadenken. Op het eerste gezicht zou je Goldmund kunnen afdoen als een bandiet. Nouja: feitelijk is hij dat ook. Maar Goldmund wordt neergezet als een mens die zoekt naar zijn grenzen en uitersten en beslist op zijn gevoel. Voor Golmund heb je dan als lezer ook veel sympathie. Narzis daarentegen wordt koel en afstandelijk neergezet, leidt het leven van een asceet en beslist alles op basis van het verstand. 

In het boek worden door Hesse op een treffende manier twee volstrekt tegengestelde levens geschetst zonder zich uit te spreken over goed of kwaad. Alles wat gebeurt lijkt ogenschijnlijk zomaar een verhaal, maar met elke gebeurtenis, met elke situatie wil Hesse ons iets meegeven. Ik vond de zinnen soms wat ouderwets geformuleerd, maar tegelijkertijd hoort dat bij dit boek en de tijd waarin het zich afspeelt. Het heeft iets mystieks en geheimzinnigs. Soms is het wel wat verwonderlijk, want het is wel erg toevallig dat abt Johannes in het kasteel is waar Goldmund met Agnes wordt betrapt. Maar dat is absoluut niet irritant. Ik vond het einde van het boek prachtig, zelden zo'n treffend en op een natuurlijke manier de betekenis van een mooie vriendschap tussen twee mannen die verklaren dat ze van elkaar houden (en waarom) gelezen. Ontroerend. Abt Johannes realiseert zich dat Goldmund de enige liefde in zijn liefde is geweest en dat daardoor zijn hart niet is verdord.

Prachtig, prachtig! Wat een klassieker en wat spijtig dat ik het een jaar in mijn kast heb laten staan alvorens het te gaan lezen. Ik zeg het niet snel: maar dit boek moet je echt gelezen hebben. Ik draag het met me mee.

Marjan P.