Alleen maar mijn moeder - Trees Roose

Uitgeverij Artemis verstrekte twee exemplaren van dit boek om te recenseren. Hieronder de bevindingen.

Nog meer over dit boek....: 

Als de moeder uit dit verhaal nog jong is, blijkt al uit alles dat ze de verantwoordelijkheid voor een kind niet kent. Ze verhuist zelfs een keer naar een man die ze kort geleden heeft leren kennen zonder aan haar dochtertje te vertellen waar ze heen is. Ze zorgt niet voor het kind, leert haar bijvoorbeeld niet om haar gebit te verzorgen en voorkomt dat het meisje naar een tandarts gaat: want die doet je pijn. Ze is iemand die haar hele leven onvolwassen blijft en steeds meer gaat leunen op haar dochter. En dan krijg je het verschijnsel dat ze van rol wisselen, de moeder is in feite het kind, het kind wordt in de moederrol geduwd, ze neemt de verantwoordelijkheid over, zorgt en regelt en geeft veel toe. Dan wordt de moeder oud en ziek en de problemen groeien navenant. Nog steeds onttrekt de dochter zich niet aan de situatie, ze blijft loyaal. ''Ik ben nu eenmaal meer haar moeder dan haar kind. En een kind laat je niet in de steek''.

De problematiek vond ik interessant, heb er wel gradaties van gezien en vroeg me dan af hoe dat zou eindigen. Als de moeder sterft, is er dan opluchting? Kan de dochter dan alsnog een eigen leven krijgen? Maar als je kind sterft, wat voel je dan? In ieder geval geen opluchting.

Nogmaals: de thematiek vond ik boeiend, de beschreven situaties zijn inderdaad zoals de omslag vermeldt dramatisch en soms hilarisch, maar ook ontroerend zoals de Margrietrecensente beweert? Voor dat laatste effect moet een schrijver de taal meesterlijk hanteren en zo goed schrijft Roose niet. Dan heb ik boekgrrl Hanneke met haar wrange beschrijvingen van haar oom en tante hoger zien springen. Deze moeder zou wel aan haar besteed zijn. Het boek las als het leven, de ene gebeurtenis na de andere. Van een roman verwacht je een opbouw, een spanningsboog, een climax. Misschien had het verhaal goed als column gewerkt, elke week een scène. Ideaal voor in de Margriet, ook omdat er iets opvoedends van het boek uitgaat: 'zo moet het niet. Moeders, ga met je sores naar vriendinnen, naar leeftijdgenoten en gun je dochter een leven'.

'Alleen maar mijn moeder'. Betekent die titel dat er voor anderen geen plaats meer is in het leven van de dochter? Ik denk het. Alle ruimte is ingenomen door de eenzame, eigenwijze en eigenaardige vrouw die drie kinderen kreeg zonder daar iets mee te kunnen. Nu maar hopen dat dat tegenwoordig iets minder vaak gebeurt. Roose werd in 1950 geboren, het verhaal wekt de indruk autobiografisch te zijn en is opgedragen aan haar broer die zijn jeugd ook heeft overleefd, anders dan het eerste Treesje dat anderhalf jaar oud verdronk.

''Ik haat haar nu nog maar af en toe. Als ze bang is of dom doet. En heel soms zie ik de moeder van iemand anders en dan ben ik jaloers, dan wil ik er ook zo een. Maar dit is waarmee ik het zal moeten doen. En is een moeder niet gelukkig als haar kind gelukkig is?  Nou dan. We zijn tot elkaar veroordeeld tot de dood ons scheidt.''

Joke

 

Trees Roose beschrijft in dit boek de relatie met haar moeder. Afwisselend in het heden, waar het vooral gaat om ziekenhuisbezoeken en alle andere zorgen rond een vrouw van een jaar of tachtig die alleen woont, en het verleden, waarbij vooral duidelijk is dat de moeder niet zorgt/kan zorgen voor de dochter (en haar broertje). De vader overlijdt door een vespa-ongeluk als Trees zes jaar is en de moeder zwerft van de ene man naar de andere, van adres naar adres, zelfs soms zonder haar dochter te vertellen waar ze is. Het verhaal in het heden verloopt chronologisch, de herinneringen niet, maar omdat de herinneringen vaak aan zaken van het heden zijn gekoppeld, is de opbouw van het boek wel logisch en leest het heel makkelijk.

 Wat ik goed vond aan het boek zijn de gedeelten waar een tijdsbeeld van de jaren vijftig en zestig werd geschetst. De beschrijving van de buurt van Amsterdam-Noord waar de schrijfster nog een keer naar teruggaat en alle winkels die ze dan benoemd. Hoe ze zichzelf als kind beschrijft als ze naar bepaalde muziek luistert.

 Het boek heeft me alleen niet geraakt. En ik vraag me ook heel erg af wat de meerwaarde is dat dit verhaal over de moeder en de dochter in bredere kring bekend wordt. Het doet me denken aan andere schrijvers/schrijfsters die hun jeugd die niet prettig was gebruiken in een boek, maar het wordt als non-fictie verkocht, dus het is anders dan bij Carry Slee die ook een moeder had die de verantwoordelijkheid niet aan kon en de moeder die wegloopt in het boek "De bekoring" van Hans Munstermann. Ook doet het mij denken aan het Pauperparadijs van Suzanne Jansen, alleen is daar de tijdsspanne veel groter en de schrijfster legt heel duidelijk de link van het particuliere naar het algemene. Bij Trees Roose is dat totaal niet aan de orde. Het blijft op het niveau van een gesprek met een arts of een familielid, dat observeert de schrijfster, verdere pretenties heeft het boek niet. Ik vermoed dat het voor Trees Roose persoonlijk heel erg goed is geweest om dit boek te schrijven en zo haar jeugd te verwerken en de relatie met haar moeder op orde te krijgen, maar het 'dramatische, hilarische en ontroerende' etc dat op de kaft van het boek is aangekondigd kan ik niet beamen.

 Na het lezen van de reacties van andere grrls is het voor mij nog duidelijker dat voor sommigen dit boek niet bestemd is, maar voor welke lezers dan wel? Voor mij is dit het eerste boek dat naar de boekenmarkt kan, jullie weten nu waarom.

Marike

 

Website van Trees Roose

boekcover: 

Boekomslag Alleen maar mijn moeder

schrijver: 

boektitel: 

Alleen maar mijn moeder

isbn: 

9789047203063

genre: 

uitgever: 

jaar van uitgave: 

2012