Woensdag Gedichtdag: 25  mei 2005 
Hendrik Marsman:
Herinnering aan Holland



Wij hadden net een wandeling achter de rug bij de uiterwaarden van Hattum toen we Hendrik Marsman leerden kennen door het lezen van zijn: Herinnering aan Holland. Zijn levensloop niet kennende plaatsten wij hem ergens in de Gouden eeuw. Later lazen wij dat hij in een hele andere periode geleefd heeft. Nu, in het bezit van zijn "Verzamelde werken" valt ons op dat zijn latere gedichten over angsten gaan die hij schreef vlak voor de dood. Hij overleed in 1940, nadat het schip, dat hem naar Engeland moest brengen, getorpedeerd werd.

Dit gedicht lees ik nog steeds letterlijk. En ook al zat ik er flink naast wat betreft de periode waarin dit geschreven is, ik zie hier toch een rijke geschiedenis voorbij komen.


Herinnering aan Holland

Denkend aan Holland
zie ik brede rivieren
traag door oneindig
laagland gaan,
rijen ondenkbaar
ijle populieren
als hoge pluimen
aan de einder staan;
en in de geweldige
ruimte verzonken
de boerderijen
verspreid door het land,
boomgroepen, dorpen,
geknotte torens,
kerken en olmen
in een groots verband.
De lucht hangt er laag
en de zon wordt er langzaam
in grijze veelkleurige
dampen gesmoord,
en in alle gewesten
wordt de stem van het water
met zijn eeuwige rampen
gevreesd en gehoord.

uit: Verzameld werk

Fleur

 

 

Je diende je gedicht lekker vroeg op, Fleur. Mooie, gouwe ouwe van Marsman. Zo beeldend als hij dat traag voor aan de regel zet, waardoor het lezen ook vertraagt. Een gouwe ouwe, maar ook weer niet zó oud. Hij zou dan anders gespeld en gesproken hebben. Constantijn Huygens (1596-1687) schreef geen lied op Holland, maar wel op de zon, de Dampen-trecker en Vel-versengher, waaraan je het verschil goed kunt zien . (fragment) 

Mij en sult ghij niet verjaghen, 
Felle straelder van om hoogh, 
Snelle meter van ons' daghen, 
Jaren-passer, rondt om oogh; 
Dampen-trecker, Somer-brengher,
Dach-verlengher, Vruchten-baet, 
Beesten-bijter, Vel-versengher 
Blondt-bederver, Joffer-haet.

(meer op de website van de Universiteit van Leiden)

Ken je de anonieme persiflage op dit gedicht Fleur?

  

Denkend aan Holland
zie ik brede autobanen
onstuitbaar door oneindig
steenland gaan,
rijen onaantastbare
limousines 
als dooie torren
langs de bermen staan;
en in de razende
ruimte verzonken
de wegenwachters
verspreid door het land,
benzinepompen, garages,
gesloopte steden,
fabrieken en hekken
in een strak verband.
de lucht hangt er laag
en de zon wordt er langzaam
in gore eentonige
dampen gesmoord,
en in alle gewesten
wordt de dreun van benzine
met zijn eeuwige stanken
gevreesd en gehoord.


Dit komt uit "Het Land der Lettereren - Nederland door schrijvers en
dichters in kaart gebracht." Samenstelling Adriaan van Dis en Tilly
Hermans. Een prachtig boek dat per provincie de schrijvers en dichters bespreekt. ISBN 90 290 1398 2

Ik blijf dit ook een prachtig gedicht vinden, zo beeldend. Pas ook nog geciteerd toen we van Zwolle naar Dalfsen langs de Overijsselse Vecht aan het wandelen waren... Het heeft, nee, de eerste vier regels zijn hier een daar wat 'grijsgedraaid', zonde, want dat doet absoluut geen recht aan het geheel. I

 


H. Marsman 1899 - 1940

Biografie

Bij Project Laurens Jz Coster
een groot aantal gedichten.

S.Vestdijk zei, dat Marsmans dichten over de dood gezien moet worden als een symbool van nederlaag, niet tegen de dood, maar tegen het leven.
(meer, met ook een groot aantal gedichten).

Binnen de letterkunde van het Interbellum neemt de dichter, schrijver, criticus en vertaler H. Marsman een prominente plaats in. De bundel Verzen uit 1923 verwekte een kleine sensatie en werd al gauw aangeduid als 'het rode boekje'. Zijn talrijke kritieken en beschouwingen verschenen onder meer in de NRC en tijdschriften als De Vrije Bladen en Forum. Met vrijwel alle grootheden uit die periode stond Marsman in nauw contact, waaronder E. Du Perron, M. ter Braak en S. Vestdijk (met wie hij de in 1947 gepubliceerde briefroman Heden ik, morgen gij schreef).
(Koninklijke Bibliotheek)

Meer gedichten

Index Woensdag Gedichtdag

Boekgrrls

Laatste keer bijgewerkt: 25/05/05  Eisjen

Terug naar top pagina