Rutger Kopland en M. Vasalis


Deze woensdag wil ik jullie twee gedichten laten lezen over éénzelfde thema. Ze staan in mijn schriftje dat ik in mijn studententijd vulde met gedichten die ik toen de moeite waard vond. Poëziebundels waren voor mij onbetaalbaar. Het is helaas een wat weemoedig thema over liefdes waarin onzekerheid troef is.


Voorjaarsgedicht

Deze lente gaat het toch weer
over jou hoewel ik er langzaamaan
wel moe van ben

moe van regen, wind, flarden
bedrieglijk blauw in de lucht,
vage beloften van het einde
van de kou.

Ik weet wel dat ik toch weer
van je hou, maar moeizaam soms,
met dat doelloze

van vogels die er van lijken
te houden in regen en wind
te blijven rondhangen
boven het land.


Rutger Kopland
Uit: 'Het orgeltje van yesterday'.,
Van Oorschot, Amsterdam 1968



Als je een landschap was waar ik doorheen kon lopen,
stil staan en kijken met mijn ogen open
en languit op de harde grond gaan liggen,
er mijn gezicht op drukken en niets zeggen.
Maar 't meeste lijk je op de grote lucht erboven,
waar ruimte is voor buien licht en donkre wolken
en op de vrije wind daartussen,
die in mijn haren woelt en mijn gezicht met kussen
bedekt, zonder te vragen, zonder te beloven.


M. Vasalis
Uit: 'Vergezichten en gezichten',
Van Oorschot, Amsterdam 1954



Het eerste gedicht van Kopland heb ik met mij meegedragen in de jaren 80 toen ik verwikkeld was in een relatie waaruit ik mij niet los kon maken, maar aan de andere kant ook niet gelukkig was omdat mijn partner zich niet echt aan mij wilde binden. Hij wilde vrij zijn, ongebonden en nog alle kanten op kunnen. Kopland verwoordt de situatie waarin ik toen zat meesterlijk in dit gedicht. Het niet los kunnen maken (deze lente gaat het toch weer over jou), de uitzichtloosheid ervan (hoewel ik er langzaam aan wel moe van ben, moeizaam soms met dat doelloze). Ik wil het gedicht niet teveel in stukken gaan hakken ter analyse want ik vind het totaalbeeld dat Kopland schetst zo fraai in dit gedicht.

Naderhand leerde ik het gedicht van Vasalis kennen die eenzelfde soort liefde beschrijft. Ook hier een partner die ongrijpbaar lijkt (de grote lucht erboven, de vrije wind, zonder te vragen/zonder te beloven) en ze had toch liever gehad dat hij de aarde (languit op de grond gaan liggen)
was. Ook dit vind ik een prachtig gedicht.

Als ik de twee gedichten met elkaar zou moeten vergelijken vind ik het gedicht van Kopland een wanhopiger en troostelozer beeld geven van de relatie dan in het gedicht van Vasalis. Bij Vasalis komt de situatie me veel lieflijker voor en alsof degene min of meer vrede heeft met de situatie. Maar dat is misschien meer een persoonlijke gevoel.

Er zal ongetwijfeld nog meer te melden zijn over deze gedichten, maar hier laat ik het maar even bij.


J@cq
 

 

 


Wat kan het leven je soms toch poetsen bakken en erg moeilijk zijn. Je kunt dan heel veel troost halen en juist uit deze gedichten. "Heel mooi". En zo herkenbaar. Hoop dat alles nu bij jou goed is gekomen.

Ja hoor. Met een flinke knal en toen was het over en uit.
 

Voorjaarsgedicht geeft mij een wat treurig gevoel door de woorden met een negatieve betekenis, langzaamaan, moe, bedrieglijk blauw, vage beloften. Ik  denk dat het niet wat wordt. Het hangt in de lucht, maar niet als een hoopvol nieuw begin. Wat is dat nou voor gevoel van liefde als je zegt: 'ik weet wel dat ik toch weer van je hou'. Je houdt van iemand of je houdt niet van iemand, maar zo'n beetje nu wel, nu niet, is geen 'houden van'.

Het gedicht van Vasalis vind ik veel sterker. Als je een landschap was... Je verwacht een vervolg in de zin, maar die komt niet, die moet je erbij denken. Dan wist ik het wel. Dan was ik helemaal in je, bij je.

Je kunt er ook iets aan vooraf denken: Ik zou....

Maar de ander is geen landschap, maar een mens, die er is zoals de wind er is. De ik is niet zeurderig bezig met ongelukkig zijn, maar lijkt het te accepteren zoals het is. Dan moet je wel sterk zijn. Het gedicht geeft de liefde weer, het echt 'houden van' . Van de kant van de ander vrij, zonder vragen, zonder te beloven, maar niet vrijblijvend naar mijn gevoel, want de wind komt ook altijd weer.

Mooie keus vandaag.

Jij kunt precies verwoorden waarin het verschil zit dat ik voel bij de gedichten van Vasalis en Kopland. Bedankt

 

Ik vind het gedicht van Vasalis inderdaar veel "lieflijker" zoals je beschrijft. Het spreekt mij ook meer aan, mar dan van uit de gedachte dat iemand je alleen maar liefde kan geven als hij/zij dat zelf ook wil. Als het niet genoeg voor je is, moetje er uit stappen. Neem wat je vrijelijk gegeven wordt, en al laat je een traan (om meer ;-) om wat jeliever had gehand, het laat zich niet dwingen. Ik vind het gedichtvan Vasalis ook meer van evenwichtigheid, gelijkwaardigheid uitgaan "zonder te vragen, zonder te beloven". De geliefde vraagt niet wat hij/zij zelf niet kan belvoen... maar misschein is dat dan weer mijn "state of mind" ten opzichte van mijn liefdesverleden.


Een nabrander. Ik merk dat de beide gedichten sinds woensdag door mijn hoofd gaan. En dat wat ik erbij voelde nog niet echt verwoord is. Dus wellicht als mosterd na de maaltijd...

Wat voor mij het tweede gedicht (Vasalis) zo sterk maakt is dat haar geliefde als de lucht is. Niet alleen ongrijpbaar (zoals terecht door veel grrls is opgemerkt) maar ook ruimte gevend. En dat is voor mij de essentie van liefde: niet vastbinden, vasthouden, ruimte inperken, vastklampen zeg maar. En ook niet verwachten of eisen dat de ander dat bij jou doet. Nee, het gaat om ruimte geven en krijgen. En daarom is het gedicht van Kopland zo triest: er spreekt zoveel verwachting, teleurstelling en wanhoop uit. En omdat dat er zo duidelijk eruit naar voren komt, vind ik ook dat prachtig. Dank je wel, Jacq!
 


Kopland al eerder in
Woensdag Gedichtdag

Vasalis al eerder in
Woensdag Gedichtdag

Rutger Kopland, pseudoniem van de op 4 augustus 1934 te Goor geboren Rutger Hendrik van den Hoofdakker, woont in Glimmen. Hij is dichter, psychiater, essayist en emeritus hoogleraar biologische psychiatrie. (Meer bij Pöëziemarathon)

Bibliografie M. Vasalis bij Schrijvernet

Index Woensdag Gedichtdag

Boekgrrls

Laatste keer bijgewerkt: 10/07/06  Eisjen

Terug naar top pagina