Hertalen of niet hertalen?


In 'de' NRC van 12 januari las ik een stukje van Marita Mathijsen over het 'hertalen'van Nederlandse klassiekers. Ze schrijft dat ze eerst fel tegen was, maar nu is ze helemaal om. Zeg maar gewoon: doorgeslagen. Mathijsen schrijft:

'Je bent wereldvreemd als je denkt dat je studenten met plezier de Camera Obscura, romans van Jacob van Lennep, Sara Burgerhart lezen. De taal stoot af, de oude druk stoot af, de stijl spreekt niet aan, de thematiek is niet toegankelijk.'

Dan moeten ze maar een andere studie kiezen! Ik ben juist Nederlands gaan studeren omdat ik graag Nederlandse literatuur  las, of dat nou uit de middeleeuwen was of uit de moderne tijd. De taal is leuk, de stijl is uniek en de thematiek, niks mis mee. Lijstje  met woorden die we niet meer gebruiken in vertaling erbij, en klaar is Kees.

Mathijsen:

'Inderdaad, een nieuwe Camera Obscura, vooral ook hertalingen van de zo spitse Betje Wolff en Aagje Deken, zelfs Eline Vere, twintig jaar geleden nog een favoriet boek onder mijn vrouwelijke studenten, maar nu een draak bevonden.

'Draak' zal dan toch wel op de 'thematiek' slaan, en niet op de stijl. Je moet er toch niet aan denken dat iemand Eline Vere gaat herschrijven, plus flink schrappen ook meteen, want het kan wel wat korter, dikke boeken kunnen we niet meer aan! Maar dat schrappen mag dan weer niet:

Mathijsen:

'De regel moet zijn dat een tekst in zijn geheel omgezet wordt. Wie zou accepteren dat er van een oud schilderij een stuk wordt weggesneden omdat het te veel details bevat? Of wie zou wat noten weg durven halen uit een symfonie van Beethoven omdat die te lang duurt?'

Ludwig van Beethoven door Joseph Karl Stieler (1820)

 

Een vreemde vergelijking. Het schilderij wordt niet overgeschilderd door Bob Ross, en Beethoven niet opnieuw getoonzet door André Rieu, maar literaire werken mogen worden omgezet door een nieuw op te voeden ras van hertalers.


Waarschijnlijk is op Mathijsen's stuk al driftig gereageerd in de NRC, maar dat heb ik niet gezien. Ik ben benieuwd naar jullie mening.

Trude
 

 

 

 

 

Camera Obscura
Jacob van Lennep
Sara Burgerhart

 

 

 

 

 

 

Betje Wolff en Aagje Deken
Eline Vere

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Bob Ross
Beethoven
André Rieu

> Een vreemde vergelijking. Het schilderij wordt niet overgeschilderd door Bob Ross, en Beethoven niet opnieuw getoonzet door André Rieu, maar literaire werken mogen worden omgezet door een nieuw op te voeden ras
van hertalers.<

Helemaal mee eens Trude.
veronica
die zich afvraagt wat je aanmoet met een bespreking in de nrc waarin de recensente het heeft over David, terwijl er in het hele boek geen David te bekennen valt. Maar dit terzijde. ;-)

Wat is dit voor vreemd verschijnsel?
Van lang geleden kan ik me herinneren dat Van Maerlant (bijvoorbeeld) of Hooft (even bijvoorbeeld) niet gemakkelijk las. En ook W&D hadden hun merkwaardigheden, maar dat het ontzettend leuk was en leerzaam (sorry) om in die taal te duiken. Alleen al de geschiedenis van tijd, context, begrippen, beelden en modellen is de moeite waard. En die krijg je dan nog extra bij
het verhaal of betoog, over de natuur, over de historie of over een
opgroeiend meisje.

Of de wereld begonnen is met de lezer.

In welk boek komt zo'n boek voor: dat zich vult met een verhaal (het verhaal dat bij jou hoort) zodra je je oog op de bladzijde laat vallen? Ik heb dat toch niet gedroomd, hoop ik?

> Dan moeten ze maar een andere studie kiezen! (Trude)

Precies.
Wat is dat toch met het Nederlands? Eerst ging het mis op de basisschool, toen in het vervolgonderwijs, en nu moet de universiteit er ook nog aan? Hoewel, zo geredeneerd kon je er eigenlijk op wachten. De literatuurwetenschap heeft een gat in de markt ontdekt. Dat wordt weer een leuke serie :-(.
Edith

'>Je bent wereldvreemd als je denkt dat je studenten met plezier de >Camera Obscura, romans van Jacob van Lennep, Sara Burgerhart lezen. >De taal stoot af, de oude druk stoot af, de stijl spreekt niet aan, >de thematiek is niet toegankelijk.'<

Allemaal boeken waar ik van gesmuld heb toen ik vijftien, zestien,
zeventien was. Voor de mening van deze Maria spreekt dan weer wel dat ik (daarom??) meer dan eens voor wereldvreemd ben uitgemaakt.
Ina

Ik vind die hertalingen ook vreemd en onbegrijpelijk van onze klassiekers. Als je Nederlands gaat studeren lijkt het met toch prachtig om de Nederlandse taal door te tijd heen te zien veranderen. Pas geleden heb ik nog Een Liefde gelezen van Lodewijk van Deyssel uit 1887. Ik heb juist genoten van de taal. Het is mooi om te zien hoe uitdrukkingen veranderd zijn, hoe de spelling veranderd is. En het was inhoudelijk allemaal nog prima te volgen. Ik kan me niet voorstellen dat Eline Vere onleesbaar zou zijn voor de huidige studenten qua taal en stijl.
Op de middelbare school heb ik op eigen iniatief zelfs nog Bredero gelezen en op mijn leeslijst gezet. De klucht van de koe vond ik erg vermakelijk toendertijd en las ik hardop. Met een woordenlijstje erbij was het ook weer prima te begrijpen. Maar misschien ben ik wel een uitzondering. En dan te bedenken dat ik niet eens Nederlands ben gaan studeren ;-)).

 

 

 

 

 

 

Van Maerlant
Hooft

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Lodewijk van Deyssel

 

 

 

Bredero

Boekgrrls

Laatste keer bijgewerkt: 21/01/07  Eisjen