'De volgende dag ging er niemand dood'. Zo luidt de eerste zin van de
meest recente roman van de portugese auteur Jose Saramago. De enigzins
ingevoerde Saramago-lezer weet wat hij vervolgens zo ongeveer kan
verwachten: een samenleving die in chaos wordt gestort. Want deze auteur
houdt er van zijn beoogde doelgroep te beroven van wat eerder zeer
vanzelfsprekend leek. Vanuit zijn hoge uitkijkpost kijkt hij vervolgens
toe. En doet in uitgebreide uitweidingen verslag van wat hij zoal
waarneemt. Inclusief impliciet zijn commentaar.
In deze roman gaat Saramago ver. Hij ontneemt de bevolking van een niet
nader genoemd land de ultieme, overigens zeer gevreesde zekerheid:
opeens sterft er niemand meer. Het lijkt of de dood er de brui aan heeft
gegeven. De gevolgen zijn voorspelbaar. Na aanvankelijke euforie (de
vlaggen gaan uit) blijken de treurige consequenties: zieken worden nog
zieker en stervenden nog stervender. Maar het einde wordt hun niet
gegund.
In de eerste helft van deze roman beschrijft de auteur wat er zoal
gebeurt in deze geteisterde samenleving. En hij doet dat met leesbaar sardonisch genoegen. De regering stelt een interdisciplinaire commissie
in. De kerk is vertwijfeld: zonder dood geen verrijzenis, zonder
verrijzenis geen kerk. Begrafenis-ondernemingen, bejaardentehuizen,
ziekenhuisdirecties, het
verzekeringswezen: alle proberen hun slaatje te slaan. En dat de maffia
haar kansen ruikt, hoeft de lezer dan ook niet meer te verbazen.
Vervolgens richt de auteur zijn vizier echter op de dood haarzelve.
Middels een schrijven geeft zij een teken van leven. Ze heeft spijt van
haar interventie en zal voortaan een andere strategie hanteren.
Geleidelijk aan verdwijnt 'het volk' uit beeld , vermenselijkt de dood
en volgt er een eigenlijk dwaas verhaal. Te dwaas voor woorden.
"Deze roman zal menige schaterlach aan de lezer ontlokken", liet
Saramago weten, gegeven zijn uitspraak op de achterzijde van het boek.
Deze lezer kan dat bevestigen voorzover het gaat om de aanzet van deze
roman. Met name de ernst van het onderwerp in combinatie met de
sarcastische toonzetting 'ontlokte menige schaterlach'. Bij de afronding
van dit verhaal verging haar echter helaas dat lachen.
Mart
oktober 2006
|
Uitg. Meulenhoff
2006
222 pag's
Eerder bij de grrls besproken:
José Saramago: Alle
namen |
