Mag je een kind gebruiken om het leven van een ander kind te redden?
Sara en Brian zijn een gelukkig getrouwd echtpaar. Zij is advocate, maar
heeft haar werk opgegeven om bij haar kinderen te zijn. Hij werkt bij de
brandweer. Zijn taak is, behalve het blussen, het uitzoeken wat de
oorzaak van een brand was.
Ze hebben twee kinderen, Jesse en Kate. Als Kate twee jaar oud is, wordt
er bij haar een zeldzame vorm van leukemie ontdekt, APL (acute
promyelocytic leukemia). Het eigene aan deze ziekte is, dat elke soort
behandeling die wordt gegeven, meestal maar één keer werkt. Kate zal al
snel een beenmergtransplantatie nodig hebben. Haar broer wordt getest,
maar zijn beenmerg blijkt geen geschikte donor te zijn. Inschrijving van
Kate in het donorregister is weliswaar een mogelijkheid, maar de
risico's van transplantatie van beenmerg van een andere donor zijn groot.
Sara en Brian besluiten nog een kind te krijgen, dat als donor kan
dienen voor Kate. Zo wordt, met behulp van ivf Anna geboren - de embryo
zo geselecteerd dat de kans op een geschikte donor groot is.
Onmiddellijk na Anna's geboorte wordt er bloed afgenomen uit haar
navelstreng, dat een aantal maanden later gebruikt wordt voor
behandeling van Kate. De behandeling blijkt aan te slaan en het gaat
jarenlang goed. Totdat Kate een terugval krijgt en
beenmergtransplantatie noodzakelijk wordt. Anna is zes jaar als ze
beenmerg doneert voor Kate.
Zo rijgen de jaren en een aantal behandelingen zich aan elkaar, totdat
het moment komt dat Kate's organen het op gaan geven. Een
niertransplantatie blijkt noodzakelijk en Anna is de aangewezen donor.
Kate is dan 16, Anna 13. Het gezin heeft dan al 14 jaar een leven achter
de rug, waarin Kate's ziekte
alles overheerst.
"The truth is, I was never really a kid. To be honest, neither
were Kate and Jesse. I guess maybe my brother had his moment in the
sun for the four years he was alive before Kate got diagnosed, but
ever sinde then, we've been too busy looking over our shoulders to
run headlong into growing up. You know how most little kids think
they're like cartoon characters - if any evil drops on their heads
they can peel themselves off the sidewalk and keep going? Well, I
never once believed that. How could I, when we practically set a
place for Death at the dinner table?"
Tot dan toe is het donorschap van Anna nooit een onderwerp van
discussie geweest. Tot dat moment.
"My father says that a fire will burn itself out, unless you open
a window and give it fuel. I suppose that's what I'm doing when you
get right down tot it; but then again, my dad also says that when
fales are licking at your heels you've got to break a wall or two if
you want to escape".
Anna besluit een rechtszaak aan te spannen tegen haar ouders om haar
zelfbeschikkingsrecht te krijgen. Wat volgt is een, bij momenten
hilarisch, maar naar het einde toe steeds beklemmender verhaal over een
nachtmerrie. Want hoe reageer je als je kind besluit je voor de rechter
te dagen? Al die jaren hebben Brian en Sara vooral geleefd op de golven
van Kate's gezondheid. Niet dat ze nooit aandacht hadden voor of hielden
van hun beide andere kinderen, maar Kate's gezondheid was altijd het
allereerste. Dat heeft niet alleen grote gevolgen gehad voor Anna (zo
mag ze bijvoorbeeld niet op hockey-kamp omdat dat te ver uit de buurt
zou zijn, mochten ze haar nodig hebben bij een terugval van Kate), maar
ook voor Jesse. Wat was zijn bestaansrecht? Niet ziek èn geen donor
immers. Iedereen in het gezin reageert op een andere manier. Sara lijkt
het eerst niet te geloven, kan de actie van Anna nauwelijks serieus
nemen. Brian probeert er voor Anna te zijn, maar weet zich ook geen raad.
Jesse leeft zijn eigen leven, springt hier en daar in ter ondersteuning
van de andere gezinsleden. Probeert zijn eigen zichtbaarheid te scheppen
door voor pyromaan te spelen. Het verhaal wordt in verschillende
hoofdstukken verteld vanuit het perspectief van Anna, Sara en Brian,
waarbij de stukken van Sara vooral de flash-backs zijn waarin het
verhaal tot dan toe verteld wordt. Daartussen door komen ook de advocaat
die Anna in de arm genomen heeft, Campbell, en de voogd ad litem Julia.
Zij is door de rechtbank aangewezen om in deze situatie de belangen van
de dertienjarige Anna te behartigen. Het verhaal van de relatie tussen
beide is een zijlijn in het verhaal.
'My sister's keeper' is een boek dat, ondanks het zware onderwerp,
zeker in het eerste deel met een zekere lichtheid geschreven is. Hoewel
het kiezen van een verschillend perspectief per hoofdstuk volgens mij
niet altijd een 'truc' is die een boek sterker maakt, geeft het hier wel
een goed inzicht in
de verschillende reacties van de hoofdpersonen, zonder dat ze tegen
elkaar worden uitgespeeld of dat er een oordeel wordt geveld. De
verhaallijn van Campbell en Julia geeft zorgt er ook voor dat het boek
niet loodzwaar wordt. Wel ga je je steeds meer afvragen welke positie
Kate inneemt. Picoult kiest ervoor om Kate pas helemaal aan het einde
aan het woord te laten. Natuurlijk wordt naar het einde toe de vraag hoe
het af gaat lopen wel steeds beklemmender.
Het einde dat Picoult maakt aan het boek - ik zal het niet verklappen
- zet de tragiek nog wat sterker aan. Zelf zegt ze er in een interview,
dat in mijn editie van het boek is opgenomen:
"Medically, this ending was a realistic scenario for the family -
and thematically, it was the only way to hammer home to all the
characters what's truly important in life".
Mwah - doet me iets te sterk denken aan de 'waargebeurde verhalen'
die RTL4 ooit op woensdagavond uitzond.
Ondanks mijn vrees voor te veel tranentrekkerij en 'waargebeurde'
tragiek, was 'my sister's keeper' een boek dat ik niet neer kon leggen.
Omdat de keuzes zo onmogelijk zijn en er geen enkel goed antwoord te
bedenken is, zelfs nauwelijks een keuze voor het minst slechte.
Misschien geen literatuur, maar wel een boek dat een aantal vragen rond
keuzes in de gezondheidszorg op scherp stelt. En daarmee hoogst actueel,
want naarmate er wetenschappelijk meer mogelijk is, worden de vragen
rond
de keuzes die mensen maken alleen maar beklemmender en 'onmogelijker'.
Manon
Een
mooie bespreking. Ik heb dit boek ook gelezen. Het verhaal fascineerde
me maar in het einde vond ik de tragiek te sterk aangezet. Het is
grappig dat je het
over de woensdagavondfilm op RTL4 hebt want dat gevoel
kreeg ik ook bij het einde. Te perfect en te 'Amerikaans'. Maar verder
is het een interessant boek.
