Sloeg
dat ''onleesbaar'' geworden niet vooral op de taal uit 1870 die
kennelijk voor jou in 1979 geen barrière was? Als je taalgebruik kon
waarderen dat toen al een eeuw uit de mode was, kunnen die 27 jaar er
vast ook nog wel bij.
Moet
dat nou? dacht ik eerst ook, toe ik De Wijs hoorde. Maar als ik eerlijk
ben heb ik Woutertje Pieterse ook nooit helemaal uitgelezen. (Meester
Pennewip en de Hallemannetjes D.Z.B.F. waren staan wel in mijn geheugen
gegrift) Ik ben wel benieuwd naar zijn versie, al had-ie wat mij betreft
dat zelf bedachte 'happy end' weg mogen laten. Het verschijnsel
samenvattingen van klassieke boeken is niet bepaald nieuw natuurlijk. We
zullen zien...
>
Sloeg dat ''onleesbaar'' geworden niet vooral op de taal uit 1870 die >
kennelijk voor jou in 1979 geen barrière was?
Misschien wel. Maar ik vatte het ook zo op dat het verhaal te langdradig
was, en misschien ook te onsamenhangend, omdat het een samenstelsel is
van stukjes uit de Ideeën.
> Als je taalgebruik kon waarderen dat toen al een
eeuw uit de mode was, > kunnen die 27 jaar er vast ook nog wel bij.
Dat zou je denken, maar daar ben ik toch niet helemaal zeker van: ik las
op de middelbare school onder andere graag Couperus, en ben een paar
jaar terug nog eens opnieuw begonnen in Eline Vere omdat ik dat zo mooi
had gevonden. Maar ik vond het de tweede keer moeilijk leesbaar en
snapte zelf niet dat ik dat als puber allemaal had kunnen verteren ;-)
> Ik ben wel benieuwd naar zijn versie, al had-ie
wat mij betreft dat zelf > bedachte 'happy end' weg mogen laten.
Ja, dat vond ik wel héél merkwaardig. Hoewel ik me goed herinner dat het
superonbevredigend was dat het verhaal zomaar ineens afbrak, vind ik het
nogal ver gaan om het nu dan ineens nog te gaan afmaken. Maar wie weet
ga ik het toch een keer lezen...
Mij
verging het precies zo. Handen af van mijn Woutertje, dacht ik :-)
'Mijn' Woutertje is een uitgave van De Arbeiderspers uit 1938, voorzien
van een ex-libris van mijn toen nog ongetrouwde, eenentwintigjarige
moeder. Het was toen volgens het voorwoord al voor de derde keer 'uit de
Ideeën verzameld', deze keer door Prof. Dr. N.A. Donkersloot (Anthonie
Donker). Eerder deed, zoals De Wijs ook vertelde, Multatuli's weduwe dat
al en iemand anders daarna nog eens. Helaas staat er niet bij waarom dat
elke keer opnieuw werd gedaan, en of - en waarin - de ene 'verzameling'
verschilde van de andere. Dat had ik graag willen weten.
> Sloeg dat ''onleesbaar'' geworden niet vooral op
de taal uit 1870
Dat werd geloof ik niet zo gezegd, en afgezien van de spelling lijkt me
dat ook niet echt de reden waarom het boek onleesbaar zou zijn geworden.
Bijzonder van Multatuli is dat zijn taalgebruik voor zijn tijd zo modern
was. Een vergelijking met Couperus vind ik, wat dat betreft, niet opgaan.
Die vind ik nog steeds verrassend 'modern' in zijn psychologische
inzichten, maar wat minder in zijn taalgebruik (hoewel ik het nog steeds
prachtig vind). Ik begreep wel dat De Wijs flinke coupures heeft
aangebracht, en dat slot
eraan gebreid.
> Ik ben wel benieuwd naar zijn versie, al had-ie
wat mij betreft dat zelf > bedachte 'happy end' weg mogen laten.
Hier net zo.
Even
gekeken in de inleiding bij mijn exemplaar (uit 1979 dus) die is
geschreven door ene Marijke Stapert-Eggen. Maar zij geeft hier helaas
ook geen uitluitsel over. Wel haalt ze een stukje aan van het voorwoord
van de uitgave van Multatuli's weduwe uit 1890. Daarin staat dat de
stukken over Woutertje Pieterse en de andere ideeën zo vervlochten zijn,
dat de grenslijn moeilijk te trekken is. De weduwe vindt zelf dat haar
selectie niet helemaal geslaagd is en ze moedigt anderen min of meer aan
het beter te doen. Verder staat er in de inleiding dat Multatuli zelf de
Woutertje-geschiedenis niet apart wilde uitgeven omdat hij meende dat
het niet mogelijk was om de stukken over Woutertje op een bevredigende
manier te scheiden van de uitweidingen (in de andere Ideeën) waartoe ze
aanleiding vormden.
> Bijzonder van Multatuli is dat zijn taalgebruik
voor zijn tijd zo modern > was. Een vergelijking met Couperus vind ik,
wat dat betreft, niet opgaan. > Die vind ik nog steeds verrassend
'modern' in zijn psychologische > inzichten, maar wat minder in zijn
taalgebruik (hoewel ik het nog steeds > prachtig vind).
Ik zal 't onthouden, misschien is herlezen van Multatuli dus een minder
groot risico dan het herlezen van Couperus...
Toen
moest ik natuurlijk ook even kijken naar mijn exemplaar. Het is uit
1974, de zevende druk. Uitgeverij G.A. van Oorschot, Amsterdam.
Verzameld en uitgegeven door Dr. G. Stuiveling. Als ik dan blader zie ik
nergens potloodstrepen staan. Toch weet ik zeker dat ik het heb gelezen,
alle 501 pagina´s die mijn uitgave telt. In de verantwoording achterin
in het boek schrijft Stuiveling onder meer:
Het losmaken van dit verhaal uit de 'Ideën', waarmee het organisch
verbondenis, vormt een moeilijke en ondankbare taak, die eigenlijk
alleen toelaatbaar is omdat toch aan ieder die daar prijs op stelt,
Multatuli' s eigen tekst in onverkorte vorm ter beschikking staat. Men
vindt daar talrijke opmerkingen van psychologische of
cultuur-historische aard, die weliswaar de gang van de geschiedenis
vertragen, maar die niettemin voor iedere rechtgeaarde Multatuliaan tot
het meest wezenlijke behoren van dit grote en onvervangbare
schrijverschap. Bij het vaststellen van de tekst is uitgegaan van de
drukken der 'Ideën', die in de jaren 1873-1879 bij de voortreffelijke
uitgever G. L. Funke te Amsterdam verschenen zijn; slechts in enkele
gevallen werden de bundels I en II in een oudere editie geraadpleegd. De
verandering van spelling, die 'overigens in vele opzichten een terugkeer
betekent naar een schrijfwijze zoals Multatuli zelf die omstreeks 1863
voorstond en tijdelijk ook in toepassing bracht, bleef vrijwel beperkt
tot het schrappen van de dubbele e en o, en de ch, alsmede het
corrigeren van enkele spelfouten. Ook de naamvals-n werd geschrapt.
> > Bijzonder van Multatuli is dat zijn
taalgebruik voor zijn tijd zo modern > > was.<
Kennelijk inderdaad modern taalgebruik (voor zijn tijd).
>
Wel haalt ze een stukje aan van het voorwoord van de uitgave van >
Multatuli's weduwe uit 1890. Daarin staat dat de stukken over Woutertje
> Pieterse en de andere ideeën zo vervlochten zijn, dat de grenslijn >
moeilijk te trekken is. (monalisa)<
Dat zegt Donkersloot ook in zijn inleiding.
> De weduwe vindt zelf dat haar selectie niet
helemaal geslaagd is en ze > moedigt anderen min of meer aan het beter
te doen.
Dat was dan niet aan dovemansoren gezegd :-) Ik heb er tot nu toe uit de
diverse mails vier geteld en daar is De Wijs nog niet bij.
> Verder staat er in de inleiding dat Multatuli
zelf de
> Woutertje-geschiedenis niet apart wilde uitgeven omdat hij meende dat
het > niet mogelijk was om de stukken over Woutertje op een bevredigende
manier > te scheiden van de uitweidingen (in de andere Ideeën) waartoe
ze > aanleiding vormden.
En als iemand dat weten kon, was hij het toch wel ;-) Toch slim van Mimi
om het wel te doen, en niet alleen maar om het geld, anders zou
Woutertje intussen vergeten zijn denk ik.
