Jaren geleden zag ik
regelmatig in de wachtkamer van een ziekenhuis één of meerdere
transgenders. Het waren opvallend kleurrijke verschijningen; gekapt,
gekleed en opgemaakt alsof ze na de controle naar een feestje zouden
gaan. Uit de gesprekken die ik her en der opving begreep ik dat de
transformatie van man naar vrouw niet zonder problemen ging.
'Hormoomslikkers' zo worden ze genoemd in het boek (en de
gelijknamige documentaire) 'I am a woman now', waarin vijf
transgender geportretteerde worden die in de jaren '60 en '70 van de
vorige eeuw een geslachtsveranderende operatie ondergingen in de
praktijk van gynaecoloog Georges Burou in Casablanca. Nu ze in de
herfst van hun leven zijn blikken ze terug.
De Franse Bambi, de Vlaamse
Corinne, de Britse April en de in Zwolle geboren Colette hebben alle
vier gewerkt in De Caroussel, een beroemde nachtclub in Parijs. Net als
hun grote voorbeeld, Coccinelle, die één van de eerste transgenders was
die zich door de Franse gynaecoloog in Casablanca had laten opereren.
In het boek staan enkele prachtige artiestenfoto's van de dames en ook
foto's die tijdens het maken van de documentaire in 2011 gemaakt zijn.
Vooral Corinne is om het oneerbiedig te zeggen niet van echt te
onderscheiden. Ze zegt ze het zo: 'ik had mijn natuurlijke fysiek mee'.
In de verhalen lees je hoe ze als jongens liever met poppen speelden en
zich aangetrokken voelden dot de kleding van hun moeder en zusjes.
Wanneer ze hun ouders vertellen over hun geaardheid zijn het over het
algemeen de moeders die er het beste mee leren leven, van de vaders is
minder bekend hoe zij er tegen over stonden. Dat komt misschien wel
omdat er in die tijd veel minder over gevoelens gesproken werd, zeker
door mannen. Een uitzondering in dit opzicht is het verhaal van April,
die werd door haar moeder het huis uit gegooid. Overigens werd zij het
meest bekend door een geruchtmakende echtscheidingszaak: haar
echtgenoot, Lord Corbett wilde hun huwelijk nietig laten verklaren door
aan te tonen dat zij geen vrouw was. Dat scheelde hem een aanzienlijke
som alimentatie. Het was 1969 en zij verloor de rechtzaak. Het verhaal
van de Duitse Jean verschilt aanzienlijk met dat van de glamour
genderwomen, al was het dezelfde Coccinelle waar ze bij toeval een
artikel over las en die haar op het pad van een operatie zette. Als man
was ze getrouwd geweest en ook als vrouw heeft zij in
tegenstelling tot de anderen relaties met vrouwen. Vanwege één van die
relaties zal ze zich later toch weer als man gaan kleden. Dan doet ze
ook een paar interessante ontdekkingen: plots lukt het haar
zomaar om carrière te maken en ze had als vrouwelijke art director al
die jaren minstens een derde minder verdiend dan haar mannelijke
vakgenoten.
Hoewel het leven hun niet alles kon geven wat ze wensten - kinderen
bijvoorbeeld - hebben ze er nooit spijt van gehad dat ze zich niet
hebben laten afschrikken door de bloederige foto's die George Burou hen
voor de operatie liet zien. Integendeel, ze zijn hem intens dankbaar.
De operatie was voor hen een bevrijding, al is het leven daarna niet
altijd gemakkelijk geweest. Op oudere leeftijd kijken ze terug,
vertellen er openhartig over en constateren -terecht denk ik- dat
in ieders leven er moeilijkheden en teleurstellingen zijn. Ze zijn
daarop geen uitzondering. Fascinerend boek, dat een mooie aanvulling is
op de documentaire.
Janneke