Charles C. Mann: 1491

   

 

 

 

Charles C. Mann: 1491


 
In 1491 laat de schrijver zien dat het idee dat wij over het continent Amerika van voor Columbus hebben - een nauwelijks bevolkt gebied bestaande uit ongerepte natuur en veel wilde dieren - wel eens helemaal niet kan kloppen.

Met de resultaten van een recent archeologisch en antropologisch onderzoek laat hij zien dat de bevolking daar juist groter was dan in Europa. En dat Tenochtitlan, de hoofdstad van de Azteken met stromend water en prachtige botanische tuinen, meer inwoners had dan welke Europese stad in 1491.


fragment van een weboek van de Azteken (Wikipedia)

Hij vertelt wat de Maya's, Inca's en Azteken al wisten van wis-, natuur- en bestuurskunde. En dat in Mexico de Indianen mais volgens zeer geavanceerde teelttechnieken verbouwden. Dat de vele Indiaanse stammen in Noord Amerika het natuurlijk landschap al behoorlijk gewijzigd hadden en het aan hun behoeftes hadden aangepast. Grote delen van de prairies hebben zij zelf gecreeerd, door de wouden die deze vlakten bedekten af te branden. De Colca vallei in Peru, die veel lijkt op de Grand Canyon, afgezien van het feit dat hij veel dieper is, is vol van landbouw terrassen die 1000 jaar oud zijn.

Colca vallei Peru

Verder hadden de Inca's het grootste rijk ter wereld, groter dan dat van de Ming-dynastie of het Ottomaanse Rijk.

Als de Europeanen voet aan wal zetten in de Amerika's brengen ze ziektes als waterpokken en hepatitus mee die er voor zorgen dat bijna 90% van oorspronkelijke bevolking sterft. Dit gebeurde zonder dat die mensen ooit maar een Europeaan zagen. De ziekte verspreidde zich met een sneltrein vaart door het hele continent. Tegen de tijd dat Noord Amerika echt door Europa wordt gekolonialiseerd zijn de bossen opnieuw gegroeid en heeft er o.a. bij de buffels een enorme aanwas plaats gevonden omdat de jagende Indianen grotendeels uitgestorven waren.

Dus als we denken dat het Amazonegebied nog puur natuur is, dan hebben we het volgens de journalist Charles Mann en een groep onderzoekers compleet fout. De titel van het boek 1491 was het jaar vóór de ziekten die door de Spanjaarden werden meegebracht en die alles afbraken wat er was opgebouwd, maar ook het jaar voor onze ideeën over de wilde, ongerepte Amerikaanse natuur.

'Wat we al generaties lang op school over de geschiedenis van het Amerikaanse continent leren, is fout. Het klassieke verhaal is dat de indianen zo'n 12.000 jaar geleden vanuit Azië de Bering Straat overstaken en zich over Noord- en Zuid-Amerika verspreidden, in kleine groepen leefden, op een continent dat een grote wildernis was toen Columbus er arriveerde. De realiteit was totaal anders. Neem nu het aantal bewoners. Lang werd aangenomen dat er in 1491 zo'n 900.000 mensen leefden in Noord-Amerika en een paar miljoenen in Zuid-Amerika. Die cijfers waren gebaseerd op onderzoek in het begin van de twintigste eeuw. Sindsdien zijn de specialisten het erover eens dat de cijfers veel hoger lagen, zo'n 90 à 110 miljoen mensen. Die leefden bovendien in erg grote steden. De hoofdstad van het rijk van de Azteken telde zo'n 250.000 inwoners. Zo'n grote stad hadden de conquistadores in Spanje nooit gezien. Ook de technologische kennis was veel groter en vergevorderd. De indianen kenden bijvoorbeeld hangbruggen. De Spanjaarden konden maar niet begrijpen waarom die dingen niet naar beneden stortten.'

Als er  werkelijk zo veel mensen zijn geweest dan moet er een uitgebreid landbouw systeem voor de voedselvoorziening zijn geweest.

'Tijdens veldonderzoek in de jaren negentig werd 'terra preta' gevonden, vruchtbare aarde waarvan wordt aangenomen dat ze door de mensen is aangevoerd. Zo'n 10 procent van Amazonia is ermee bedekt. Het Amazonegebied was met andere woorden geen ongerepte natuur. Er lagen tal van grote staten langs de oevers van de rivier.'

Waarom is het een journalist die onze aandacht hierop vestigt en niet een wetenschapper?

'Er zijn zoveel disciplines bij betrokken, en al die academici zitten zo vastgeroest in hun eigen vak. Archeologen praten niet met antropologen en die praten niet met geografen. Een journalist kan zich als generalist daarboven stellen. Bovendien kun je als journalist de zaken eenvoudig en begrijpelijk voorstellen, zonder dat je het gevoel hebt dat andere wetenschappers over je schouder loeren om je op elk woord aan te vallen. Als buitenstaander durf ik ook in alle 'naïviteit' vragen te stellen waarvoor specialisten beschaamd zouden zijn.'

Natuurlijk is niet iedereen het met deze nieuwe ideeën eens:

'Er zijn believers en non-believers', maar de voorstanders zijn veruit in de meerderheid. In de praktijk is het zo dat er over elk specifiek onderdeel van de theorie gediscussieerd wordt, maar dat men het over de globale theorie grotendeels eens is. Er zijn intussen immers zoveel bewijzen.'

Dat de oude ideeën blijven bestaan heeft volgens Mann ook te maken met politiek:

'(...) er is ook weerstand vanuit de politiek, vooral van de rechterzijde. Het feit dat er veel meer indianen leefden dan tot dusver werd aangenomen, impliceert ook dat de blanke kolonisten de dood van veel meer mensen op hun geweten hebben. 'We zijn het erover eens dat de blanken de indianen onheus behandeld hebben, maar laat ons de schuld niet nog groter maken dan ze al is', is de redenering.'

Zelfs bij de milieu-beweging is er verzet. Zijn zijn bang, dat door toe te geven dat de Amazone wouden door mensen gecreëerd zijn, dus ze eigenlijk niets anders zijn dan een immense hoeveelheid oude boomgaarden, dit het groene licht zou geven voor de buldozers van de houtindustrie.

'Men staart zich veel te veel blind op de idee van 'paradijselijke wildernis'. Het overgrote deel van wat wij ongerepte natuur noemen, is ooit door mensen gemaakt. Maar dat mag niet gezegd worden.'

Het idee van Mann is dat de ervaring van de oorspronkelijke bevolking ook nog op een andere manier gebruikt kan worden:

'Niet toevallig is een internationale groep van researchers op dit ogenblik aan het uitzoeken hoe zij erin slaagden de grond van onherbergzame gebieden toch vruchtbaar te maken. Het is de bedoeling er conclusies uit de trekken die ook voor Afrika en Azië opgaan.' 

Een boek dus voor iedereen die naar het Amerikaanse continent vertrekt en geinteresseerd is naar de 'ware' geschiedenis.


Eisjen
Naast het boek gelezen:
Book Reviews
De Tijd

Wikipedia

 

Ik lees zelden non-fictie, maar dit was erg interessant en bovendien erg prettig geschreven. Het boek beschrijft hoe Amerika (Noord en Zuid) was voordat Columbus er arriveerde. Mann's belangrijkste punt is dat er veel meer mensen woonden die bovendien veel ontwikkelder waren dan wij denken. Zo laat hij zien dat de landschappen waarin zij leefden en die wij als natuurlijk zien, in feite door hun gecultiveerd zijn. Mais blijkt bijvoorbeeld een 'gemanipuleerd' gewas te zijn dat zich niet natuurlijk kan voortplanten (of hoe zeg je dat bij planten). Het boek geeft ook aan dat 'de nieuwe wereld' eigenlijk de oudste
beschavinfg op aarde is en dat de hoeveelheid mensen die is gestorven na de komst van de Spanjaarden vele malen groter is dan wij denken.

ik vond het een heel indrukwekkend boek, zeker omdat ik het las terwijl ik door het gebied aan het reizen was en dus een aantal van de plaatsen die in het boek genoemd worden heb gezien. maar het is ook vlot geschreven en vaak erg grappig. ik ben blij dat ik dit gelezen heb.


Er zijn geen afbeeldingen van Columbus bekend die bij zijn leven gemaakt zijn. Dit portret, dat in de zestiende eeuw door Sebastiano del Piombo, wordt beschouwd als waarschijnlijk de best gelijkende
Christoffel Columbus (Wikipedia)
 

Tenochtitlan is de pre-Columbiaanse naam van Mexico-stad. Het had ten tijde van de komst van de Spanjaarden, rond 1500, 200.000 inwoners, en was daarmee een van de grootste steden ter wereld.
(Wikipedia)

 

 

 

 

 


buffel of bizon (Wikipedia)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 


Het principe van de hangbrug

 

 

The plane took off in weather that was surprisingly cool for central Bolivia and flew east, toward the Brazilian border. In a few minutes the roads and houses disappeared, and the only traces of human settlement were the cattle scattered over the savanna like sprinkles on ice cream. Then they,too, disappeared. By that time the archaeologists had their cameras out and were clicking away in delight.
(Excerpt of 1491 on the website of Charles C. Mann)

Charles C. Mann
A Correspondent for The Atlantic Monthly, Science, and Wired, he has covered the intersection of science, technology, and commerce for many newspapers and magazines here and abroad (Bio Charles C. Man)

Interview
Although this book had its origins in an Atlantic Monthly cover story, what was it that first drew you to the subject?
Two things, I think. More than twenty years ago, I wrote an article for Science (I'm a correspondent for the journal's news division) that involved going to the Yucatan peninsula. I visited some of the Maya ruins there and like so many other people was absolutely fascinated. (BookBrowse.com)

 

Laatste keer bijgewerkt: 10/06/07  Eisjen

Terug naar top pagina