In april 2011 stond het boek van David Ebbershof op de leeslijst van de
boekgrrls. Lees hier de nominatie. Helaas waren er maar weinig
grrls die het boek lazen.
Historisch verhaal intressant,
maar wel langdradig
The 19th Wife heb ik al ruim twee weken uit. Ik ben sindsdien een
weekje weg geweest en merk dat er nu al veel van is weggezakt, dus het
verhaal met enige nuances navertellen lukt niet meer. Zie daarvoor dus
de boekgrrls-site ;-) Wel kan ik vertellen dat het met nogal wat moeite
kostte om het boek uit te lezen en dat ik het verhaal uiteindelijk veel
minder interessant vond dan ik had gehoopt/verwacht. De moeite met
uitlezen kwam omdat het boek nogal een pil is, en af en toe bepaald
langdradig. Dat komt misschien omdat het overgrote deel van het verhaal
zich in het verleden (ongeveer 1830 tot 1870) afspeelt, en in een
ouderwetse, omslachtige stijl wordt verteld.
Dat geldt voor een groot deel voor het verhaal van de hoofdpersoon, Ann
Eliza Young, de 19e echtgenote uit de titel, die vertelt over haar
ouders, haar jeugd, haar huwelijk met en echtscheiding van Brigham
Young, profeet en leider van de mormonen in die tijd. Haar verhaal gaat
dus voor een groot deel over gebeurtenissen die ze heeft meegemaakt, en
dat is best interessant. Voor haar bespiegelingen geldt dat minder,
vind ik, en dat was nog sterker het geval in de stukken waarin het
'verhaal' wordt verteld door de mensen om Ann Eliza heen: haar vader,
haar broer (als ik me goed herinner), haar zoon, en haar echtgenoot.
Hoewel het natuurlijk een goed idee is het verhaal op deze manier
vanuit verschillende perspectieven voor het voetlicht te brengen,
bestonden de stukken van deze personages hoofdzakelijk uit lange
bespiegelingen die me nauwelijks konden boeien en zelfs ergerden omdat
ze niet erg overtuigend overkwamen. Zo schrijft een zoon van Ann Eliza
een brief naar een onderzoeker die gevraagd heeft naar informatie over
zijn moeders leven. Dat wordt een ellenlange brief (14 kantjes in het
boek) die voornamelijk over het eigen leven van de zoon, in plaats van
dat hij antwoord geeft op de vragen van de onderzoeker.
Het boek was daarnaast minder interessant dan ik had verwacht omdat het
me toch minder inzicht gaf in het fenomeen van de veelwijverij.
Duidelijk is wel dat de omstandigheid dat je als man meerdere vrouwen
moet trouwen en als vrouw blijmoedig het zoveelste huwelijk van je man
moet ondergaan voor Ann Eliza, haar moeder en haar vader emotioneel
belastend is, maar waarom dat precies zo is, wordt niet echt duidelijk.
De veronderstelling is kennelijk dat je alleen gelukkig kunt worden als
je de unieke uitverkorene bent van iemand anders, en dat komt me ook
niet onwaarschijnlijk voor, maar eigenlijk is dat natuurlijk 'maar' een
premisse. Waarom kunnen mensen die verkiezen te leven in een
maatschappij met religieuze regels waarin dat níet het belangrijkste en
mooiste is die premisse toch niet loslaten? Dat maakt Ebershoff naar
mijn mening niet echt duidelijk. En wat ik helemaal een zwaktebod vond
was dat Ann Eliza op een gegeven moment stelt dat het systeem eigenlijk
vooral niet deugt omdat het erg is voor de kinderen: met zoveel vrouwen
in een gezin (het kunnen er rustig dertig zijn), zijn er ook gigantisch
veel kinderen, en die krijgen natuurlijk veel te weinig aandacht van
hun vader, want die weet amper wie wie is. Kennelijk kunnen de moeders
dat gat niet vullen, maar waarom eigenlijk niet? Wat daarbij voor mij
ook een grote open vraag bleef is wat de maatschappelijke consequenties
zijn van het systeem van veelwijverij. Als een man zo'n dertig vrouwen
kan hebben (velen uiteraard stukken jonger dan hemzelf, brr), wat
blijft er dan over voor de andere mannen? Dat komt in het boek totaal
niet aan de orde, terwijl het me ingrijpend lijkt als je gelooft dat je
meerdere vrouwen moet hebben om in de hemel te komen (dat preekt
Brigham namelijk), en je er niet eens één kunt krijgen omdat de
(belang)rijkere mannen alle vrouwen inpikken. Maar in het boek komt
geen enkele vrouwloze man voor. Dat kan toch niet? Nou ja, dit boek
viel me dus gewoon een beetje tegen. Misschien had dat ook wel te maken
met het feit dat ik niet zo heel veel op heb met religie, terwijl dit
het derde boek op rij was waarin religie een belangrijke rol speelde
(de andere twee waren Wolf Hall en Exodus. Jammer dus, en volgende keer
beter ;-)
 Toevallig las ik van de week een stuk
met ervaringsverhalen - polygamie is hier in zuid-afrika een hot item
nu we voor het eerst een president hebben die de ene vrouw na de andere
trouwt (en voor de rest ook alom kinders verwekt). ook al is zijn
redenatie over cultureelhistorisch verantwoord volgens velen klinkklare
nonsens, hij moet het verder
zelf weten, vinden de meeste mensen. behalve dan dat de
belastingbetalers opdraaien voor het onderhoud van al die dames en de
21 kinderen. De mensen in dit artikel zijn overigens geen Zulu's (zoals de
president) maar moslim.
Een interessant artikel. Het maakt wel
goed duidelijk dat het nare eraan is dat er (meestal) maar één partij
is die er voor kiest. Dat het pijnlijk is als je als vrouw door de
komst van een tweede vrouw ook zelf op het tweede plan komt te staan,
wordt in The 19th Wife wel goed beschreven. En daarin was de crux dan
dat vrouwen zich dat lieten aanleunen omdat meneer Brigham preekte dat
meedoen aan polygamie een voorwaarde was om in de hemel te komen. Het
gekke is natuurlijk dat het meestal (sterker voor zover mij bekend:
altijd) gaat om een man met meerdere vrouwen, niet om een vrouw met
meerdere mannen (nou ja, gek, het is volgens mij een uiting van de
zwakke positie van de vrouw in de maatschappij). Volgens wikpedia bestaat
er wel een woord voor beide vormen (maar een - mij gelijkwaardiger
voorkomend - 'group marriage' is kennelijk zo modern dat er geen oud
grieks woord voor is ;-)): Volgens het artikel zijn er ooit vier
gemeenschappen geteld waar polyandry voorkwam, maar ik ken ze niet ;-)
Interessant bespreking, vooral omdat
het klinkt als een boek dat mij ook waarschijnlijk dezelfde irritaties
op zou leveren, dus hoef ik het zelf niet te lezen. Maar blijkbaar zijn er
genoeg vrouwen (ook uit de 'normale' maatschappij?) die kiezen ervoor
om in zulke huwelijken te stappen. Als de gemeenschap gesloten
was zou er inderdaad niet genoeg vrouwen zijn om iedere man meerdere
vrouwen te verschaffen. Even een praktische vraag: als er geen
vrouwloze man voorkomt dat 'importeren' ze zeker van buiten?
Hedendaags verhaal welkome
afwisseling
Ik had een jaar geleden totaal geen
moeite met het uitlezen van het boek, maar misschien had dat te maken
met het feit dat polygamie en de mormonen toen in het nieuws waren om
dat een leider gearresteerd was die meisjes zou dwingen om met veel
oudere mannen te trouwen. En ik had ook geen drie boeken gelezen waarin
religie een grote rol speelde. Ik vroeg me destijds af hoe dat in deze
tijd toch mogelijk is en waarom het mormoonse geloof zo veel meer
in Amerika beleden wordt dat in de de rest van de wereld. Wat me vooral
verbaasde was dat hoewel polygamie in Amerika bij wet verboden is, er
weinig tegen opgetreden wordt. Dat het zulke gesloten en
behoorlijk self suported community's zijn maakt het mogelijk dat
de buitenwereld lang niet altijd weet wat er gebeurt.
Het hedendaagse
verhaal mis ik in je beschrijving en alhoewel ik het niet het sterkste
deel vond was het een wel wat luchtiger dan de zware kost in al die
historische archiefstukken (die ik soms wat diagonaal las want
langdradig waren ze zeker) maar toch wel interessant. Daarin
stond ook dat jongens regelmatig uit de gemeenschap werden verstoten
zodat de oudere mannen jonge vrouwen aan hun 'harem' konden blijven
toevoegen. En ja volgens mij was het zieltjes winnen onder de
Engelse bevolking destijds inderdaad bedoeld om meer vrouwen de
gemeenschap binnen te lokken.
Ik denk zeker dat je gelijk hebt wat
betreft de uitstoting van de hoofdpersoon, dat gebeurde ongetwijfeld om
te voorkomen dat zijn vriendinnetje niet meer voor de leider
beschikbaar zou zijn. Maar dat dat verstoten zo massaal gebeurde dat de
oudere/machtige mannen wel meer dan twintig vrouwen konden hebben, die
conclusie had ik er niet gelijk uit getrokken.
En ja, het hedendaagse verhaal heb ik weggelaten. Gek eigenlijk, want
hoewel ik in het begin even moest wennen aan de wat puberale stijl
daarvan werd het steeds meer het deel van het boek waar ik naar uitzag.
Ik was best geïntrigeerd door de vraag hoe die moord nu had
plaatsgevonden en ik vond de speurtocht van de zoon van de verdachte
leuk om te volgen. Alleen jammer dat het (naar mijn idee) nogal met een
zeperd afliep. Ik vond het wel slim van Ebershoff dat hij hierbij
gebruik maakte van iets dat al eerder in het boek was genoemd en leek
te behoren tot de veelwijverij: het feit dat je eigenlijk niet weet wie
de hoeveelste vrouw is. Maar eerlijk gezegd had ik me al veel eerder in
het boek afgevraagd waarom dat zo was, en ik vond het nogal zwak dat
dat niet werd uitgelegd: het is toch niet zó moeilijk om het aantal
huwelijken te tellen? Waar kan dan verwarring over bestaan? Dat begreep
ik niet. Pas bij de ontknoping van van het hedendaagse verhaal komt de
aap uit de mouw: sommige vrouwen worden niet meer meegeteld omdat ze
niet meer
door de man worden 'bezocht', en dergelijke. Leuk voor de ontknoping,
dus, maar eigenlijk ook flauw, en jammer voor m'n begrip van de rest
van het boek dat niet eerder werd verduidelijkt dat sommige vrouwen
gewoon niet meer meetelden.
Samenvatting Janneke
|
David
Ebershoff
boektrailer The 19Th Wife
recensie
op crimezone
|
